20 - 21 styczeń 2025

0 km

Podczas pakowania gratów okazało się, że znajomemu brakuje jednego bagażu. Rozważaliśmy co mogło się stać, czy gdzieś został zgubiony, zostawiony, czy skradziony. Stanęło na tym, że skradziony i stało się to w nocy podczas snu. Dodam, że nasze torby czy skrzynie często leżą luzem, aby sprawniej korzystać z samochodu i również tym razem tak było. Komuś bardzo spodobała się jedna walizka i ją ukradł. Porozmawialiśmy z właścicielem, który energicznie rozpoczął poszukiwania, wezwał policję oraz rozpuścił wici po okolicznych mieszkańcach. Po godzinie odnalazł się nienaruszony bagaż i sprawca. Zgodnie z zasadami został on właściwie ukarany przez osoby biorące udział w poszukiwaniach, a następnie aresztowany. 

Cała akcja skończyła się około południa i tak też wyruszyliśmy w dalszą podróż. Jechaliśmy na południowy wschód, głównymi drogami w stronę Liberii. Drogi były w bardzo dobrym stanie, w większości nowe asfalty; jazda w takich warunkach to przyjemność. Po drodze mijamy tylko dwa większe miasta, Talama i Dystrykt Bo. Przyroda wokół nas śpiewa głosami ptaków i wdziera się na drogę. Na nocleg zatrzymujemy się przy drodze. W nocy jest absolutnie cicho, czasami przejeżdża motorek; pospolity miejscowy środek transportu.

Do granicy mamy 60 km. Dwa kraje przedziela rzeka Mano. Wyjazd z Sierra Leone jest sprawny, wjazd do LIberii również nie nastręcza żadnych problemów. Po wpisaniu w odpowiednie kajety i ostemplowaniu paszportów jesteśmy oficjalnie w Liberii. 

Okazuje się, że problemem tutaj jest kwestia tankowania, które z reguły odbywa się z butelek i kanistrów. Stacje benzynowe takie jakie znamy z naszych rejonów istnieją tylko w stolicy i kilku większych miastach.

WIeczorem docieramy do Monrovi i lokujemy się w hotelu. 

18 - 19 styczeń 2025

0 km

Na plaży Sussex było całkiem miło; klimatyzowane pokoje, bardzo dobre jedzenie, ale nie było bezpośredniego dostępu do plaży z możliwością rozbicia biwaku.

Uznaliśmy, że musimy znaleźć takie miejsce i najciekawsze namierzyliśmy na plaży York. Kemping Yankai Eco Logde, 20 km od Susuex był zdecydowanie lepszym miejscem niż poprzedni Franco Diving Center. Oferował przede wszystkim bardzo dużo przestrzeni na rozbicie namiotów i zaparkowanie samochodów. Ogromna połać plaży była tylko dla nas, mieliśmy ciszę i spokój, słychać było tylko Atlantyk. Poza świetną plażą, pokojami i kempingiem restauracja właściciela serwowała również wybór lokalnych owoców morza.

Na drugi dzień wybraliśmy się do Ambasady Liberii zorganizować wizy. Zorganizowaliśmy zdjęcia i kopie wymaganych dokumentów. Zawsze w takich przypadkach okazuje się, że komuś zabrakło zdjęcia paszportowego, bądź jakiś ważny papier został na kempingu. Tak też było w naszym przypadku; po wypełnieniu wymaganych kwitów potrzebne były dowody rejestracyjne, których nie zabraliśmy. Szybki przejazd miejscową motocyklową taksówką i druga wizyta w Ambasadzie Liberii po odbiór paszportów i dokumentów dla pojazdów. Ostatecznie na granicy okazało się, że żadne pisma z ambasady na pojazdy nie są wymagane, ale tej wiedzy nie miałem, a konsul z takim zaangażowaniem wypisywał te kwity i inkasował za nie opłaty iż wyglądało to bardzo profesjonalnie. Cóż, ostatecznie Ambasada Liberii zarobiła na nas większe pieniądze, a wystarczyło nie mówić, że mamy samochody.

Po odpoczynku na plażach Sierra Leone odzywa się w nas ponownie zew podróżnika. Trzy dni na plaży przeplatane organizacją wiz i jazdą w zatłoczonym Freetown są zupełnie wystarczające. Jutro ruszamy w stronę granicy z Liberią. 

16 - 17 styczeń 2025

0 km

Przez cztery dni jazdy pokonaliśmy w Gwinei 725 km. Cieszymy się, że już wyjeżdżamy z tego kraju i zarazem z obawą myślimy o powrocie. Będziemy musieli jeszcze raz przebrnąć przez tą komunikacyjną udrękę. To jest na razie przyszłość, a teraz cieszymy się z odwiedzin nowego dla nas Sierra Leone.

Przekroczenie granicy to była formalność; sprawnie wbite pieczątki do paszportu, wypisanie dokumentów dla pojazdów i podatek drogowy. Wszystkie czynności trwały 30 minut i mogliśmy się się cieszyć nowym krajem. W Sierra Leone od razu widać różnicę cywilizacyjną; jako, że jest to była kolonia brytyjska to kraj ten jest zdecydowanie lepiej rozwinięty od byłej francuskiej Gwinei. Od razu rzuca się w oczy większy porządek, czystość i organizacja.

Za cel obieramy stolicę Freetown; musimy tam zorganizować wizę do Liberii i również odpocząć na znanych okolicznych plażach.

Pierwszy nocleg spędzamy na plaży Sussex w ośrodku Franco Diving Center. 

14 - 15 styczeń 2025

0 km

Jesteśmy w Gwinei i wiemy, że będzie ciężko. Przede wszystkim ze względu na fatalny stan dróg, a w rzeczywistości ich brak i historyczne konotacje tego kraju. Kraj będący dawną kolonią francuską, bardzo biedny, rządzony obecnie przez wojskowego to nie jest przepis na udany wyjazd. Oczywiście jest wiele takich afrykańskich krajów z podobną historią, ale w innych przypadkach jakoś to działa; tutaj niestety to całkowita porażka. Widoczne jest to nawet w podejściu mieszkańców, to co widać na pierwszy rzut oka to ogromny bałagan i brud, nawet we własnym obejściu. Wszędzie w okolicznych krajach nie istnieje samorząd, który zajmowałby się codziennymi sprawami swoich obywateli, ale tutaj jest to bardzo widoczne (dodatkowo spotęgowane biernością obywateli) . To widać, że wyjechaliśmy już z Senegalu. Trochę podobnie jak za komuny wyjazd z Polski do Niemiec; to zawsze było widać.

Planowałem, aby przejechać trasą, którą jeszcze nie jechałem czyli wzdłuż wybrzeża do Konakry. Początkowo wszystko było ok. Dojechaliśmy do Gaoual i skręciliśmy na N23 do Boke. Zaraz po przejechaniu mostu droga zniknęła. Spróbowałem inną trasą na N24, ale drogi również nie było. Podjąłem decyzję, że wracamy się do N5 i przez Labe i Mamou jedziemy do Konakry. Ekipa z Toyoty mogła jechać szybciej niż ja ciężarówką więc pojechali trasą przez Boke. Ustaliliśmy, że spotykamy się w Konakry.

Okazało się, że trasa przez Boke była tragiczna i nawet Toyota jechała ekstremalnie wolno. Podjąłem dobrą decyzję nie wjeżdżając na ten odcinek. 

Trzymałem się najbardziej głównej trasy w Gwinei, ale nie pomogło mi to zbyt wiele. Pierwszego dnia przez 12 godzin pokonałem 295 km, a drugiego pobiliśmy rekord, 11 godzin i 179 km. 

Można powiedzieć, że takie są uroki podróżowania, ale tutaj problemem nie jest trudny teren, czy warunki off-road. Tutaj problemem są pozostałości asfaltu z czasów francuskich, których nikt nie remontuje, a są to główne drogi kraju. Gdy średnia podróży to 10 km/h to naprawdę traci się chęć podziwiania widoków i spotykania z miejscowymi. Po prostu ciągle walczysz na drodze. Być może dla turysty z plecakiem to nie ma znaczenia, ale dla kierowcy ma to ogromne znaczenie. 

Ten negatywny obraz Gwinei to właśnie ta kompilacja tragicznych dróg z wszechobecnym brudem i syfem nie spotykanym w żadnym innym kraju. Jestem w Gwinei drugi raz i drugi raz ten kraj zawodzi. 

Tak na marginesie dodam, że Chińczycy budują duże odcinki nowych dróg położonych nowymi nitkami. Może za jakiś czas standard podróży się zmieni? Zobaczymy.

12 - 13 styczeń 2025

0 km

Podczas wjazdu na miejsce biwakowe łapię gumę. Nawet w wielką i o profilu terenowym ciężarową oponę potrafi wbić się metalowy pręt. Wieczorem dzięki pracy chłopaków zmiana koła nastąpiła ekspresowo, ale dzisiaj musimy szukać wulkanizacji.

W afrykańskich realiach punkty wulkanizacji przy głównej drodze można znaleźć w każdej wiosce, są to jednak miejsca gdzie operuje się wybijakiem i młotem. Wiara w to, że w większej miejscowości – Tambacoundzie będzie coś lepszego to mrzonka. Podobnie jak możliwość wywarzenia koła; niestety tego luksusu tutaj nie ma.

Po kilkunastu kilometrach zatrzymuję się na chybił-trafił i trafiam do gościa z synem, którzy zabierają się za naprawę opony. Najpierw muszą nauczyć się jak zdjąć oponę, która posiada kołnierz pełniący funkcję bedlocka i chroniący oponę przed spadnięciem z felgi przy niskich wartościach ciśnienia. Niestety ja też nie jestem w stanie im pomóc więc cały proces trwa godzinę. Później już z górki; zalepienie dziury, pompowanie i z powrotem na zapas. Ostatecznie po 2 godzinach sukces. Możemy ruszać w stronę granicy gwinejskiej.

Wyjazd z Senegalu na przejściu w Kaliforuou prawie jak w naszej Europie. Różnica polegała tylko na tym, że musiałem wysiąść z samochodu z paszportem i dokumentem celnym i po minucie sprawy były załatwione. Żegnamy Senegal, przed nami Gwinea. Posterunki senegalskie znajdują się 35 km przed właściwą granicą, jedziemy terenem raczej niezamieszkałym i  mocno zalesionym przez rezerwat przyrody Foret de Mampaye. Na granicy znajduje się infrastruktura, ale trudno powiedzieć, czy będzie to kiedyś działało jako przejście graniczne. Budynki wyglądają na niedokończone lub już zniszczone przez intensywnie wkraczającą przyrodę. Dobre miejsce na kilka zdjęć i ruszamy dalej do posterunków gwinejskich.

Wjazd do Gwinei odbył się w normalnym tempie; jak na realia afrykańskie trwało to około 45 minut, czyli w normie. Stemplowanie paszportów, dokumenty celne dla pojazdów i jesteśmy w Gwinei. 

Pierwszego i drugiego dnia w Gwinei tylko jechaliśmy, noclegi zorganizowaliśmy na dziko, zjeżdżając w okoliczną sawannę.

10 - 11 styczeń 2025

0 km

Rano wyruszamy z Noakchott w stronę granicy senegalskiej. Dla tradycyjnego ruchu samochodowego dostępne są dwa przejścia graniczne: Rosso i zapora w Diamie (motocykle i piesi mogą jeszcze przekraczać granicę w innych miejscach przy pomocy małych łodzi pływających po granicznym Senegalu). Rosso słynne chyba na całym świecie, a napewno wśród podróżujących po Zachodniej Afryce jako najgorsze przejście graniczne. Miejsce gdzie zorganizowana mafia pograniczników i celników łupie turystów na ogromne kwoty za dokumenty, które powinny być wystawiane za darmo. Tak to po dwóch stronach granicy, a w największym stopniu po stronie senegalskiej kwitnie ten bandycki proceder. Od zawsze wiedziałem, że Rosso to wielka porażka i zawsze je omijałem. Każde moje przekroczenie granicy Mauretania-Senegal odbywałem w Diamie. 

Od Noakchott dobry asfalt prowadzi do Keur-Macene, później mamy w miarę dobre szutry, które w Parku Narodowym Diawling są  już mocno zniszczone poprzez częste wylewanie Senegalu. Jest to raptem odcinek 50 km, ale dla mojej ciężarówki to 2-3 godziny jazdy. Okoliczne tereny w związku z dostępnością słodkiej wody i częstymi wylewami są zagospodarowane rolniczo, ale wizja nowej asfaltowej drogi chyba też jest w planach. Przejazd przez Diawling mimo, że męczący to zawsze jest interesujący ze względu na otaczającą florę i faunę.

Wyjazd z Mauretanii jest zwykle bezstresowy i szybki. Senegal natomiast to bardzo sprawna odprawa paszportowa i długi proces odprawy celnej pojazdów. Dla samochodów młodszych niż 8 lat procedura jest tania i szybka, dla pojazdów starszych to wysoka opłata. Co jest istotne to opłata powyższa nie jest opisana żadnym dokumentem więc wędruje do prywatnych kieszeni urzędników i innych zamieszanych w to osobników. Różnica między Rosso, a Diamą jest tylko taka, że w Diamie haracz jest dużo niższy.

Po wszystkich perypetiach granicznych o 21.00 docieramy do Saint Louis i lokujemy się w hotelu. Wieczorem dobra kolacja i spacer po pięknie odnowionym centrum miasta. 

Następnego dnia nadal eksplorujemy Saint-Louis i wyruszamy dopiero po południu. Do wieczora przejeżdżamy 350 km i na nocleg zatrzymujemy się na dzikim biwaku gdzieś na trasie do Tambacoundy.

8 - 9 styczeń 2025

0 km

Z Ataru do stolicy Mauretanii – Noakchott jest 450 km. Trasa jest pusta, prosta i bardzo wietrzna. Nie obfituje w oszałamiające widoki. Pokonujemy ją w kilka godzin i około 17.00 docieramy na znajomy kemping Terijt.

Mamy zamiar zostać w Noakchott parę dni, nadrobić zaległości internetowe i odpocząć.

Po drodze zrodził nam się pomysł, aby część trasy przejechać w Mali. W Mali nigdy nie było całkowicie bezpiecznie, ale w części zarządzanej przez władze federalne można było podróżować. Mali odwiedziłem dwukrotnie w 2018 i 2019 roku. Swobodnie poruszaliśmy się po zachodniej części kraju i w Bamako. Kraj ten robi ogromne wrażenie i według mnie jest jednym z ciekawszych w Afryce. Ta łatwość i bezpieczeństwo podróży odnosiła się do zachodniej cześci, tak do okolic miasta Segou. Dalej już mogło być niebezpiecznie. Wizę w tamtym okresie też było łatwo dostać, ale to co było łatwe i szybkie, bo wydanie wizy trwało tylko 2 godziny, obecnie stało się problemem. Mali zaprzestało wydawania wiz turystycznych i pozostały tylko wizy wjazdowe na zaproszenie. Udało mi się uzyskać zaproszenia i złożyliśmy stosowne wnioski w Ambasadzie Mali w Noakchott. Niestety rozpatrywanie tych wniosków trwa minimum tydzień i decyzja zapada w Bamako. Nie było szans, aby je uzyskać w szybszym tempie. Dobrze się stało, bo poziom bezpieczeństwa obniżył się w całym kraju i już nawet w części zachodniej podróżowanie stało się ryzykowne.

Pierwotnie mieliśmy przejechać przez Senegal dwukrotnie i w drodze powrotnej odebrać znajomych przylatujących do Dakaru na końcowy etap podróży. Gdyby Mali wypaliło Senegal byłby tylko raz. Ostatecznie nie wypaliło i wracamy do planu pierwotnego. Jutro ruszamy na granicę senegalską na zaporze Diama.

6 - 7 styczeń 2025

0 km

Z Bir Gondouz mamy tylko 90 km do granicy. Rano obowiązkowe tankowanie taniego marokańskiego paliwa, tutaj na Saharze Zachodniej jeszcze tańszego niż na północy.

Okazuje się, że Mauretania wprowadziła e-wizy, ale stało się to w ostatnich dniach grudnia i bez żadnej ogólnodostępnej informacji. Udało mi się się na forum Afryki Zachodniej to namierzyć i dwa dni temu uruchomiliśmy ten proces. Dosyć trudno, ale w końcu udało się nam te dokumenty uzyskać. 

Na granicy trafiliśmy akurat na rajd Africa Eco Race 2025. To coroczna duża impreza rajdowa dla każdego rodzaju pojazdów i motocykli nawiązująca do Rajdu Paryż-Dakar. Podobnie jak historyczny „Dakar” startuje z Francji i poprzez Maroko i Mauretanię kończy swoją trasę w Dakarze w Senegalu. Nasze pojazdy zdecydowanie wpisywały się swoim wyglądem w maszyny rajdowe więc wyjazd z Maroka przeszedł bardzo sprawnie i szybko. Sama odprawa nigdy nie jest tutaj długa, ale brak „rentgena” zdecydowanie ją przyśpieszył.

Później oczywiście przejazd tzw. pasem „No Man Land” i wjazd na terminal mauretański. Tam też wzięto nas za ekipę rajdową, a my nie oponowaliśmy. Oczywiście kwestia stempli wjazdowych i odprawy celnej pojazdów musiała być zachowana. Okazało się, że jako jedyni mamy e-wizy, ale w systemie pojawiły się błędy i niestety w tempie afrykańskim musiały być poprawione.

Ostatecznie na granicy spędziliśmy 5 godzin. Uznaliśmy, że w drodze powrotnej nie wykupujemy e-wiz, bo turyści, którzy ich nie posiadali wjechali na podstawie dawnej procedury wyrabiania wizy na granicy i wjechali szybciej niż my z e-wizami. 

Wymęczeni ruszamy dalej i po kilkunastu kilometrach wjeżdżamy na trasę wzdłuż linii kolejowej, do Ben Amiry i Ataru. Przed nami 500 km pięknej pustyni i prawdziwego off-roadu. Jadę tym odcinkiem już po raz trzeci, a pierwszy raz ciężarówką. Od razu widać różnicę w prędkości Toyoty i Mercedesa więc ustalamy, że każdy jedzie swoim tempem i spotykamy się w Atarze.

Pierwszy dzień kończymy po 245 km, o 20.00 biwakiem przy linii kolejowej.

Drugi dzień to 401 km pokonane razem z uczestnikami Africa Eco Race (nie w ich tempie), odpoczynek przy Ben Amirze i zakończenie dnia w Atarze na znajomym kempingu Bab Sahara.

4 - 5 styczeń 2025

0 km

Ruszamy z Agadiru na południe. Przez pierwsze 100 km jest tak jak zawsze, jeden pas, sporo powolnych ciężarówek, dosyć duży ruch. Jednak od Tiznitu Maroko zbudowało nową autostradę. Rewelacyjna trasa ciągnie się przez 550 km docierając do okolic Al-Ujun.

Tak naprawdę obszar Sahary Zachodniej i tak zawsze był wielką pustką, w szczególności dla zmotoryzowanych podróżników, którzy z rzadka mijali inne pojazdy. Sahara Zachodnia jest wspaniałym miejscem do eksploracji, wielką pustą i płaską pustynią nad wietrznym wybrzeżem Atlantyku, ale tym razem nie zatrzymujemy się tutaj na dłużej tylko dalej podążamy na południe. 

Niewątpliwie ta wspaniała autostrada jest odpowiedzią Maroka na budowę drogi z Algierii do Mauretanii. Kraje te również chcą dołączyć do korzyści jakie oferują komunikacyjne szlaki transsaharyjskie. Obecnie dostępna jest praktycznie tylko trasa nad Atlantykiem. Podczas tej podróży mamy zamiar przejechać w drodze powrotnej tą planowaną trasą Mauretania-Algieria, ale do będzie dopiero trzeci powrotny etap. 

Na razie jesteśmy na Saharze Zachodniej, pierwszy nocleg mamy w Tarfaya, drugiego dnia docieramy do Bir Gandouz; ostatniego cywilizowanego postu przed granicą mauretańską. 

2 - 3 styczeń 2025

0 km

Do Tangeru dopływamy o 11.00. Odprawa celna przebiega bardzo sprawnie i po godzinie jesteśmy już oficjalnie na terytorium Maroka.

W porcie są kantory kilku banków, ceny można trochę negocjować, ale z reguły kurs jest wszędzie podobny. Wymieniamy walutę i ruszamy w stronę Agadiru. Musimy się tam dostać pojutrze, ponieważ część grupy dolatuje i dopiero wówczas rozpoczynamy właściwą wyprawę.

Mamy niecałe 900 km, 2 dni i cały czas autostradę; dystans do pokonania spokojnie i bez nerwów. 

Kosztujemy wspaniałej marokańskiej kuchni, mamy już pełny dostęp do internetu więc nadrabiamy zaległości zawodowo-towarzyskie.

Po dwóch dniach meldujemy się na lotnisku w Agadirze i „pakujemy” resztę załogi na pokład. Jutro ruszamy dalej na południe.

31 grudzień - 1 styczeń

0 km

Rano spokojnie docieramy do portu. Załatwiamy wszystkie formalności biletowe i paszportowe i o 12.00 ruszamy w rejs.

Czeka nas 50 godzin przeprawy po Morzu Śródziemnym z Genui do Tangeru z krótkim przystankiem w Barcelonie.

Przed nami dużo czasu na aktywności rodzaju wszelakiego.

29 - 30 grudzień 2024

0 km

Dwa dni dojazdu do portu w Genui od lat wyglądają podobnie. Od zeszłego roku gdy jeżdżę większym i wolniejszym pojazdem przeznaczam 48 godzin na przejechanie tych 1 500 km. 

Pierwszego dnia startuję wieczorem, pokonuję około 600 km. Drugiego dnia docieram do włoskiego Voltaggio i w dzień wypłynięcia promu pozostaje około 50 km do portu.

Plan wykonany, jutro o 8.00 meldujemy się w porcie.

Przed wyjazdem

Nie jest to moja pierwsza wyprawa do Afryki Zachodniej, ale uznaję ją za najtrudniejszą i najbardziej skomplikowaną za wszystkich jakie odbyłem. Mimo, że odbywa się po terenach w większości mi znanych i przejechanych to zawiera sporo nowości i wiele znaków zapytania. Oto tych kilka najważniejszych:

1. Ruszamy na dłuższy okres; daje to możliwość swobodnego dysponowania czasem, ale ilość niewiadomych po drodze może skutecznie nas opóźnić.
2.  Część ekipy dolatuje i odlatuje z Dakaru i musimy się wstrzelić w ten termin.
3. Afrykańską podróż rozpoczynamy w Tangerze, ale kończymy w Tunisie. Przejeżdżamy przez absolutnie nieznaną część Mauretanii przy granicy z Saharą Zachodnią oraz wjeżdżamy do Algierii całkowicie nowym przejściem granicznym, które do tej pory odwiedziło tylko kilku Europejczyków.
4. Pozostała cześć to tylko ciężka do przejechania Gwinea oraz nowe dla mnie Sierra Leone i Liberia. 

 Z tych czterech punktów najbardziej obawiam się trzeciego. Podczas moich poprzednich wizyt w Algierii mieliśmy obowiązkowego przewodnika (ze względu na wjazdy w teren). Obecnie jedziemy tylko asfaltem i mamy wizy z adnotacją o wjeździe indywidualnym, ale zawsze jest obawa jak nas potraktują na granicy. Dodatkową niewiadomą jest odcinek w Mauretanii od As-Zuwarat do granicy algierskiej; około 1 000 km off-roadu. Teren, którym poruszają się Sahrawi, bliskość Sahary Zachodniej kontrolowanej przez Front Polisario, ale ostrzeliwanej z dronów przez Maroko. I właśnie Marokańczycy strzelają w pojazdy ciężarowe, czyli mój Mercedes może być na celowniku.

Bilety promowe kupione, większość wiz w paszportach bądź będzie załatwiona po drodze. Jesteśmy gotowi na wyzwanie. 

24 - 25 marzec 2024

0 km

Im bliżej jesteśmy domu tym mniejsze mamy chęci do zatrzymywania się. Od Edirne jedziemy autostradami przez Bułgarię, Serbię i Węgry. 

Pierwszego dnia wyjeżdżamy z Turcji i przejeżdżamy całą Bułgarię. Po przejechaniu  800 km zatrzymujemy się gdzieś w środku Serbii.

Następny dzień to żmudne przekraczanie granicy serbsko-węgierskiej i powolna trasa przez Słowację i Polskę. Po 1 000 km dojeżdżamy do domu.

Wyprawa do Iraku zakończona, ale przed nami sprawdzony nowy kierunek wiele pomysłów na powrót w te rejony w następnym roku.

Nocleg na trasie.

23 marzec 2024

0 km

Podczas tego wyjazdu jesteśmy niestety niewolnikami czasu. Faktycznie nie była to wyprawa przygotowywana z dużym wyprzedzeniem, niewiele osób o niej wiedziało. Zebraliśmy się bardzo szybko, małą grupą i bez większego przygotowania ruszyliśmy w nieznane. Tym nieznanym oczywiście był Irak i jego wspaniała kurdyjska część. Potraktowaliśmy ten krótki wypad jako rekonesans pod przyszły powrót w te rejony, ale już dłuższy i także głębiej w terytorium federalnego Iraku.

Na razie pozostaje nam szybki powrót do Polski. Wybieramy zatem sobie tylko jeden punkt – Edirne i do niego zmierzamy. Cała trasa prowadzi dobrymi tureckimi autostradami. Ankara, Stambuł i przygraniczne Edirne. Docieramy wieczorem, pozostaje nam spacer po mieście, dobre jedzenie i oczywiście wizyta w prawdziwym tureckim hammamie. Dobrze, że zachowałem opisaną kolejność, bo gdyby hammam był pierwszy to nie starczyłoby sił ani na spacer, ani na posiłek.

Po rewelacyjnym odprężeniu w łaźni każdy grzecznie położył się spać.

Nocleg w Edirne.

21 - 22 marzec 2024

0 km

Po męczącej nocy musieliśmy trochę odpocząć i dłużej się wyspać. Przed nami duże dystanse w Turcji i musimy umiejętnie wybierać miejsca do obejrzenia. W tym pięknym i obfitującym w zabytki i atrakcje kraju nie da się wszystkiego zobaczyć podczas jednego wyjzadu. Dodatkowo trzy tygodnie to bardzo krótki jak dla nas czas więc musimy się streszczać i działać wybiórczo.

Jako dzisiejszy punkt docelowy obraliśmy Sanliurfę. Wyruszyliśmy przed południem; w Cizre zjedliśmy smaczne śniadanie i jadąc dobrymi tureckimi autostradami wieczorem dotarliśmy do Sanliurfy. Zwiedzanie zostawiliśmy na następny dzień.

Rano podzieliliśmy się na dwie grupy. Jedna pojechała do Gobekli Tepe na północny-wschód od Sanliurfy. Znajduje się tam stanowisko archeologiczne wpisane na listę UNESCO. Kryje one pozostałości prehistorycznego sanktuarium, ale jest też miejscem, w którym narodziły się najstarsze cywilizacje, powstało rolnictwo i z tego miejsca wiedza ta rozprzestrzeniała się na cały świat. Badania archeologiczne prowadzone są dopiero od 1994 roku więc przed nami jeszcze dużo nowych odkryć.

Druga grupa wybrała się do Muzeum Archeologicznego i Muzeum Mozaiki. Te dwa obiekty znajdują się blisko siebie i można kupić łączony bilet. Muzeum Archeologiczne jest na światowym poziomie, w ciekawy i zrozumiały sposób przedstawia historię człowieka i osadnictwa w tych rejonach od paleolitu do czasów współczesnych. Muzeum w sposób bardziej przejrzysty niż wykopaliska ukazuje historię człowieka na tych terenach i ekspansję wszystkich zdobyczy cywilizacyjnych na inne rejony Europy i Azji.

Po dawce wiedzy ruszyliśmy w dalszą drogę, jechaliśmy do 22.00 i zatrzymaliśmy się stacji benzynowej.

Noclegi w Sanliurfie i na trasie. 

20 marzec 2024

0 km

Rano cały czas trwały przygotowania do wieczornych uroczystości. Zjeżdżały się setki samochodów z celebrantami. My obraliśmy inny kierunek i wyjechaliśmy z Akry. Uznaliśmy, że warto się pokręcić po okolicy i jeszcze coś pooglądać, a później na wieczór wrócić na imprezę. Parkowaliśmy z dala od centrum i ewentualnie jeden mniejszy pojazd by się gdzieś wcisnął, ale mój i tak nie miał szans.

Ruszyliśmy do Kanionu Dore – cudowne miejsce z zapierającym dech kanionem nad rzeką Bradost, nazywaną po kurdyjsku Sidekan. Po sesjach fotograficznych pojechaliśmy do Barzan – miasta z którego pochodzi założyciel rodu Barzanich Ahmed Barzani oraz Mustafa Barzani – przywódca Kurdów, założyciel Demokratycznej Partii Kurdystanu i bojownik o niepodległość Kurdystanu. 

Mimo niedużych dystansów tutaj w górach czas nam szybko minął i musieliśmy wracać do Akry. Do miasta wjechaliśmy gdy już było zamknięte centrum. Toyota jeszcze się wcisnęła w okolice niedalekie centrum, z moimi gabarytami nie miałem szans. Pozostał mi tylko transport taksówką, który okazał się bardzo korzystny. Kierowca informując, że wiezie turystów został wpuszczony do ścisłego centrum i nie musieliśmy robić kilometrów, aby dostać się do dobrych puntów obserwacyjnych. Niestety pogoda była nieciekawa, cały czas lało i było bardzo zimno. Miejscowi opowiadali, że od 20 lat nie było tak niesprzyjających warunków. Największe atrakcje tej imprezy, czyli pokazy pirotechniczne i ogólnie związane z ogniem zdecydowanie nie wypaliły. Po godzinie 20.00 większość uczestników zaczęła wracać do samochodów. My również uznaliśmy, że wracamy. Po dobrym posiłku zrobiliśmy „burzę mózgów” i uznaliśmy, że ruszamy w drogę powrotną. W drodze powrotnej było jeszcze trochę atrakcji, ale ze względu, że byliśmy w Akrze to nie były one po naszej trasie. Nie ma problemu, jeszcze tutaj wrócimy.

O 21.00 wystartowaliśmy w stronę tureckiej granicy. Wszystko przebiegało bez problemu z wyjątkiem bardzo trudnego spotkania z jednym policjantem, który był prawdziwym służbistą i musieliśmy długo negocjować, aby nas puścił. Co ciekawe była to sytuacja związana z naszym złamaniem przepisów i nie było żadnych kwestii łapówkarskich. Ostatecznie się udało i o 3.00 nad ranem wjechaliśmy na przejście graniczne. Granica sprawnie i bez problemów, jedynie Turcy jak zwykle mieli dylemat z wpuszczeniem moich dwóch pojazdów. Te problemy Turcy mają zawsze na granicach wschodnich gdyż od strony Bułgarii wjeżdżanie więcej niż jednego pojazdu zarejestrowanego na tą samą osobę jest płynne. Od strony Iranu, Iraku i Gruzji potrzebne są dodatkowe papiery, ale są one do ogarnięcia na bieżąco.

Wjeżdżamy do Turcji i o 5.00 rano wykończeni zatrzymujemy się w Silopi na nocleg. 

Nocleg w Silopi.

19 marzec 2024

0 km

Za cel obieramy miasto Akra. Tutaj co roku obchodzony jest Nowruz czyli „nowy dzień”. Tradycyjne irańskie święto nowego roku obchodzone w dniu równonocy wiosennej. Pierwotnie celebrowane tylko w Iranie, obecnie w wielu krajach świata, a od 2010 roku wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Akra jest stolicą tego święta i z całego Iraku co roku zjeżdżają tysiące osób celebrujących to wydarzenie. W tym roku obchody odbywają się 20 marca, zjeżdża się większość administracji kurdyjskiej na czele z Prezydentem Autonomii Necherwanem Idris Barzanim.

My też chcieliśmy zobaczyć te obchody, ale nie mieliśmy wiedzy jak to będzie wyglądało, jak będzie z bezpieczeństwem oraz jakich tłumów możemy się spodziewać. 

Po śniadaniu wyruszyliśmy z Irbilu i pojechaliśmy w stronę granicy z Iranem. Po drodze mieliśmy kilka atrakcji: wodospad Gali Ali Bag, wodospad Bekhal. Na koniec dojechaliśmy do Rawanaduz z rewelacyjnym wąwozem o tej samej nazwie. 

W tych górzystych rejonach Kurdystanu jest bardzo wiele atrakcji i warto poświęcić im więcej czasu. Nasz czas był ograniczony, a dodatkowo nie wiedzieliśmy jak to będzie z tą imprezą w Akrze. Na dzień przed Nowruz wieczorem docieramy do Akry. Zwiedzamy całe miasto, którego najciekawszą cześcią jest „starówka”. Przygotowania do imprezy idą pełną parą, trwa budowa estrady dla oficjeli, zarezerwowane są wszystkie miejsca noclegowe. Problemem jest tylko pogoda. Od kilku dni mocno pada, a na jutro prognoza przewiduje ogromne opady trwające cały dzień. Nowruz to święto ognia, pokazów pirotechnicznych i spędzanie miłego czasu na wolnym powietrzu. Przy takiej prognozie może to być problem. 

Czekamy do jutra i zobaczymy jak to będzie.

Nocleg w Akrze.

17 - 18 marzec 2024

0 km

Rano ruszamy na zwiedzanie Kurdystanu. Przed nami, po drodze do Irbilu jest kilka atrakcji. W stolicy Kurdystanu zatrzymamy się na kilka dni, ale wracać będziemy inną trasą więc musimy to „zaliczyć” teraz.

Pierwszy po drodze Klasztor Rabban Hormizd założony w 640 roku przez Asyryjski Kościół Wschodu jest bardzo ważnym miejscem dla chrześcijan wschodniego obrządku. Wzniesiony jest na wysokich skałach i również częściowo w nich wykuty. Mimo wielkiej wagi tego miejsca turystami byliśmy tylko my i mała grupa Niemców. Bardzo ciekawy obiekt, który na szczęście ustrzegł się barbarzyństwa Daesh. Oddziały kurdyjskie do dzisiaj pilnują wjazdu do klasztoru, a także całej miejscowości. 

Kilkadziesiąt kilometrów dalej mamy Lalish – świętą miejscowość Jazydów. Jazydyzm to monoteistyczna religia utworzona w XII wieku będąca mieszanką islamu, wierzeń irańskich, kurdyjskich, judaistycznych, zaratusztrianizmu. Miejsce bardzo ważne dla Jazydów i w przeciwieństwie do Klasztoru Rabban Hormizd wypełnione ludźmi i życiem. Nam jako „innowiercom” do niektórych miejsc wstęp był wzbroniony, ale obserwowanie miejscowych i pielgrzymów było interesujące.

Wieczorem docieramy do Irbilu, znajdujemy odpowiednie miejsca noclegowe i oglądamy miasto.

Mezopotamia, Babilonia, dorzecze Eufratu i Tygrysu to miejsce, w którym narodziła się pierwsza cywilizacja, ale również w tych rejonach znajdujemy pierwsze ślady bytności człowieka współczesnego.

Zatem Irbil też nie jest zwykłym miastem. Irbil to jedno z najstarszych miast na świecie, zamieszkiwane nieprzerwanie od ponad 8 000 lat. Prawdopodobnie jest to najstarsza osada ludzka, gdyż w pobliżu odkryto także ślady neandertalczyków.

Będziemy mieli tutaj co robić.

Noclegi w Irbil.

16 marzec 2024

0 km

Rano pokręciliśmy się jeszcze po Mardin, wypiliśmy kawę i ruszyliśmy na granicę. Przed nami nieznana nam granica. Mimo, że mamy przyjazne stosunki z Kurdami i traktują nas jako przyjaciół to zawsze jest lekkie podniecenie gdy przekraczamy nową granicę.

Strona turecka była standardowa; z tą różnicą, że należy sporządzić listę pasażerów każdego pojazdu i wręczyć ją przy kontroli paszportowej. Ta procedura jest przy wjeździe i wyjeździe z Turcji (przynajmniej na tej granicy). 

Strona iracka tak jak się spodziewałem była bardzo miła. Najpierw stemple do paszportów na podstawie wyrobionych wcześniej internetowych wiz, później procedura celna dopuszczenia pojazdów. Wszystko trwało około godziny bez żadnych opóźnień lub celowego przedłużania czynności granicznych. Po godzinie wyjeżdżamy z terminala granicznego i „welcome to Kurdistan”.

Gdy wjeżdżaliśmy ruch osobowy nie był duży natomiast ciekawostką były setki cystern jeżdżących non stop przez granicę i wywożących produkty naftowe produkowane na terytorium irackiego Kurdystanu. W stronę Turcji jedyną możliwością jest transport drogowy; Kurdystan z tego korzysta i są to jego znaczące wpływy budżetowe niezależne od budżetu federalnego.

Pierwszym kurdyjskim miastem jest Zachu gdzie dokonujemy zakupu waluty na miejscowym bazarze i tankujemy taniej ropy. Od razu jest pięknie: wspaniali ludzie, pyszne jedzenie, tania ropa.

Nocleg planujemy w Duhok więc ruszamy dalej, aby za dnia wyszukać dobre miejsce. Obóz rozkładamy koło zapory i ruszamy na wieczorny obchód miasta.

Nocleg przy zaporze.

14 - 15 marzec 2024

0 km

Rano wyruszyliśmy „zaatakować” Nemrut Dagi. Asfaltowa droga kończy się przy hotelu kilka kilometrów od szczytu. O tej porze roku wszystko jest pozamykane więc nawet nie mogliśmy liczyć na herbatę. Podjazd pod szczyt nie jest bardzo wymagający, ale przy moich gabarytach zakręty musiałem brać na kilka razy. Ostatecznie dojeżdżamy do zakrętu, za którym są już metrowe zaspy. Do „głów” dochodzimy na pieszo. Jest zimno i bardzo wietrznie; krótka sesja fotograficzna i schodzimy do ciepłych samochodów. 

Jazda po górskich serpentynach bardzo nas spowalnia, dzisiaj pokonujemy tylko 230 km i wieczorem docieramy do Siverek. Biwak rozkładamy na miejskim kempingu. 

Następnym celem jest Mardin, stolica regionu i ciekawe miasto na naszej trasie do Iraku. Zabytkowa miejscowość z mieszanką Kurdów, Arabów, Syryjczyków. Położone na stromym zboczu z widokiem na równiny Mezopotamii. Najbardziej atrakcyjne historyczne centrum znajduje się na najwyższym poziomie i w sumie ograniczone jest do dwóch ulic. Krążąc po nich możemy obejrzeć meczety, medresy, twierdzę, dawne kościoły syryjskich chrześcijan. Wśród kamiennych zaułków ulic kryją się sklepiki, bazar, kawiarnie i restauracje. Mimo, że miasto ma ponad 130 000 mieszkańców to historyczne centrum jest bardzo ścisłe i łatwe do obejrzenia. 

Z Mardin mamy tylko 200 km do granicy irackiej.

Noclegi na kempingach.

13 marzec 2024

0 km

Złapaliśmy już rytm podróży. Jako następny cel obieramy szczyt Nemrut Dagi. Jest to jedno z ważniejszych stanowisk archeologicznych w Turcji, miejsce wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Znajduje się tutaj zespół świątynny zbudowany przez króla Antiocha I około 62 r.p.n.e. Usypany jest tutaj kurhan z komorą grobową, ale najbardziej charakterystyczne są rzeźby postaci Antiocha I i jego braci i sióstr. Obecnie są widoczne tylko głowy postaci, które uległy zniszczeniu po trzęsieniu ziemi. Te charakterystyczne posągi pojawiają się na wielu folderach reklamujących wypoczynek w Turcji. 

Początkowo nasz plan zakładał, że rozlokujemy się w okolicy Nemrut Dagi, ale temperatura i wysokość około 2 000 m.n.p.m skutecznie odwiodły nas od tego zamiaru.

Podjechaliśmy zatem tylko do Malatya, pozwiedzaliśmy miasto i zatrzymaliśmy się na nocleg w miejscowym parku, który również oferuje miejsca dla kamperów.

Wejście na Nemrut Dagi zostawiamy sobie na jutro.

Nocleg na kempingu.

11 - 12 marzec 2024

0 km

Docieramy do środkowej Turcji i jej największej atrakcji – Kapadocji. Miejsce bardzo popularne, aktualnie ekstremalnie komercyjne, ale nadal piękne i warte kolejnego odwiedzenia.

Od mojej poprzedniej wizyty w 2008 roku rejon ten bardzo się rozwinął, Goreme, w którym się rozlokowaliśmy to obecnie turystyczne miejsce noclegowe z dziesiątkami kafejek i knajpek. Dodatkowo codzienne oferuje możliwości lotów balonami i niezliczoną ilość autokarów z turystami dowożonymi z wybrzeża. W niektórych momentach robi się zdecydowanie tłoczno. Jednak cały tłum gromadzi się w ścisłym centrum i w określonych godzinach stąd można również spokojnie i w ciszy pospacerować po okolicznych atrakcjach.

Spędziliśmy tutaj dwa dni. Pierwszy nocleg w Goreme, drugi w przyjemnym miejscu na wzgórzach nad miasteczkiem.

Noclegi w Goreme.

9 - 10 marzec 2024

0 km

Następne dwa dni też są tranzytowe i autostradowe. Przejeżdżamy całą Serbię i na nocleg zatrzymujemy się w Bułgarii. Miejsce, które początkowo wybrałem okazało się nieodpowiednie, ale po krótkich poszukiwaniach znaleźliśmy dobry punkt. Rozlokowaliśmy się około 50 km. za Sofią.

Bułgarię również przejeżdżamy autostradą A1 i wjeżdżamy do Turcji. Nikt z nas nie był w polskiej wiosce Polonezkoy, już po azjatyckiej stronie za Bosforem więc wybraliśmy to miejsce jako docelowe. Wieczorem docieramy do Cumhuriyet. Mamy stąd kilka kilometrów do Polonezkoy, a jest to zdecydowanie lepsza miejscowość na znalezienie noclegu. 

Zatrzymujemy się w hotelu z możliwością kempingu. O tej porze roku hotele w Turcji są puste, a ceny są bardzo niskie.

Noclegi na trasie.

8 marzec 2024

0 km

Przed nami długie autostradowe odcinki. Na tym początkowym etapie nie nastawiamy się na żadne atrakcje; musimy połykać kilometry, aby później móc gdzieś się zatrzymać na dłużej. Tak zawsze wyglądają moje wyprawy. Mimo, że przygoda zaczyna się od odpalenia samochodu lub nawet od przygotowań do wyjazdu, to często tzw. odcinki dojazdowe każda z ekip pokonuje samodzielnie i wyznaczamy tylko punkt zborny całej grupy. W zależności od rodzaju wyjazdu może to być jakiś port z którego wypływamy lub inny punkt na mapie. 

Teraz też wyjeżdżaliśmy z różnych miejsc więc spotkanie ustaliłem na Węgrzech. Niedaleko autostrady znajduje się geograficzny środek Węgier; miejsce to jest bardzo dobrze przygotowane dla turystów, prosta, ale wystarczająca infrastruktura dla miłośników noclegów na „dzikusa” i mniej wymagających podróżników.

Po całym dniu jazdy wieczorem prawie równocześnie zjeżdżamy się na miejsce postoju. Sprawnie rozbijamy biwak i idziemy na zasłużony odpoczynek.

Nocleg na trasie. 

Przed wyjazdem

Irak od dawna był ważną destynacją w moich podróżach. Chciałem tam pojechać, ale zawsze wybierałem inne kierunki lub atmosfera wokół tego kraju nie sprzyjała wyjazdowi. Mimo, że plany wyjazdowe ograniczały się do bezpiecznej części Kurdystanu irackiego to i tak było „pod górkę”. W końcu wziąłem tą wyprawę „z marszu”. Wróciwszy z Algierii skrzyknęliśmy się ze znajomymi i ruszyliśmy. 

Trudno nawet nazwać to wyprawą gdyż specjalnych trudności nie było, czas ograniczył się tylko do 18 dni, a trasa przebiegała po asfaltach i w przeważającej części w państwach doskonale nam znanych i turystycznych. Jedynym wyzwaniem był Irak.

Tak jak zawsze podczas moich wyjazdów nastawiamy się na „dzikie noclegi”, zwiedzanie, kontakty z miejscową ludnością i chłonięcie wyprawowego klimatu. Ruszamy w kameralnym gronie dwoma pojazdami.

30 listopad - 5 grudzień 2023

0 km

Dwa dni przed wypłynięciem promu otrzymaliśmy informację o przesunięciu godziny zaokrętowania. Takie rzeczy się zdarzają, mają często związek ze stanem morza lub są to kwestie finansowe albo techniczne. Bywa, że przewoźnik wydłuża czas zaokrętowania, bo udaje mu się ściągnąć dzięki temu nowych klientów i rejs się spina finansowo, czasami mogą też się zdarzyć zwykłe opóźnienia. Kiedyś na miesiąc przed terminem miałem odwołany rejs i możliwość przesunięcia daty na inny dzień. Okazało się, że rejs w pierwotnej dacie miał tak mało klientów, że został odwołany. Informacja podana na dwa dni przed wypłynięciem mogła już mieć związek ze stanem morza, bo rejs trwa 24 godziny.

Gdy przyjechaliśmy do portu sprawnie załatwiliśmy kwestie biletów, ale nie było jeszcze promu. Gdy czekaliśmy na wjazd na terminal przez cały czas były próby nielegalnego ukrycia się młodych chłopaków w samochodach. Najłatwiej było im to zrobić w większych pojazdach. Próbowali chować się pod samochodem lub na dachu. Trwało to przez kilka godzin i tunezyjskie służby na to nie reagowały. Podobnie jak przy wjeździe służby tunezyjskie biorą udział w nielegalnym wymuszaniu opłat u „załatwiaczy” to przy wyjeździe biorą udział w nielegalnym wymuszaniu opłat u „załatwiaczy”, którzy niby pilnują samochodu, aby nikt do niego się nie dostał. Płacenie za tą „pomoc” zupełnie nie ma sensu, bo kasa i tak wpływa do urzędników.

Cały ten proceder twa tylko dzięki służbom, ponieważ to od nich zależy, czy teren portu oraz sam terminal jest bezpieczny. Niestety nie jest bezpieczny, a wydłużający się czas przybycia promu to ciągłe nerwowe czuwanie i obserwowanie, aby ktoś nie wskoczył na lub pod pojazd.

Ostatecznie o 4 rano zostaliśmy zaokrętowani i wypłynęliśmy z Tunisu.

Następnego dnia o 9.00 przypłynęliśmy do Genui i po pożegnaniu każdy ruszył w swoim tempie do domu. 

Noclegi na promie i w trasie.

27 - 29 listopad 2023

0 km

Wczoraj granicę algiersko-tunezyjską przekroczyliśmy dosyć późno. Jechaliśmy jednak na znajomy kemping więc można było to zrobić po ciemku. 

W Tunezji zaczyna się inna formuła podróżowania. Jeździmy bez przewodnika i w swoim tempie. Dodatkowo zawsze wdrażam podczas wypraw zasadę indywidualnego podróżowania i własnej organizacji czasu. Jako grupa ustaliliśmy, że od przekroczenia granicy mamy czas wolny i możemy zwiedzać Tunezję według własnego uznania. Jedyny priorytet to spotkanie w porcie w Tunisie przed wypłynięciem promu.

Najbliższe kilka dni każdy spędza na swój sposób. 

My wybraliśmy kilka miejsc, miejsc w których już kiedyś byliśmy i tych nowych dla nas. 

Przejechaliśmy Wielkim Szottem, odwiedziliśmy Douz, Matmatę, wjechaliśmy do El Jem z drugim co do wielkości koloseum rzymskim. Zwiedziliśmy ciekawe stanowisko archeologiczne w Uthina. Na koniec dotarliśmy do Tunisu i spędziliśmy w nim dwa dni. Wszystko bez pośpiechu i w tempie, które lubimy.

Noclegi na kempingu.

24 - 26 listopad 2023

0 km

Kończy się nasza algierska wyprawa. Przez kilka dni będziemy wracali do granicy tunezyjskiej w Nefcie.

Pobyt w Algierii mieliśmy ustalony na 21 dni. W tym czasie przewodnik odebrał nas z granicy, objechaliśmy główne atrakcje i musimy wyjechać z Algierii. Jest to trochę frustrujące, że przewodnik jeździ z nami po asfalcie i przemieszcza się między głównymi ośrodkami miejskimi. Te przejazdy były zawsze wykonywane szybko i nigdy ich formuła mi nie odpowiadała. W sytuacji gdy musimy płacić przewodnikowi za każdy dzień siłą rzeczy staramy się obejrzeć najciekawsze miejsca, a pomijamy te mniej interesujące. Oczywiście mniej interesujące z perspektywy miejscowego przewodnika, a nie naszej. Ok takie są tutaj zasady, ale podczas następnej wyprawy do Algierii będę poruszał się już bez przewodnika. Będę go wynajmował tylko na czas wjazdu w pustynię co jest obowiązkowe i również niezbędne. Tylko miejscowy Tuareg zna ciekawe miejsca i może je pokazać.

Na razie wracamy na ustalonych zasadach. Pierwszy odcinek z Tamanrasset do In Salah, drugi z In Salah do Hassi Fahl, trzeci z Hassi Fahl do granicy w Nefcie. Są to długie odcinki asfaltowe, jedziemy od rana do zmroku. Właśnie to chcę zmienić podczas następnej wyprawy; ważne jest abyśmy byli sami i mieli swobodę poruszania się „po asfalcie”.

Noclegi na pustyni i w hotelu (2 500 DZD).

21 - 23 listopad 2023

0 km

Z Ideles do Tamanrasset docieramy po południu. Lokujemy się na jednym z kempingów. Jest ich tutaj bardzo dużo, bo w szczytowym okresie turystyka kwitła, obecnie świecą pustkami. Jedną szybką decyzją można zatrzymać cały ruch turystyczny, aby jednak wszytko wróciło na normalne tory potrzeba dużo czasu. My właśnie trafiamy na ten początkowy czas, gdzie jeszcze nie widać ruchu turystycznego.

Popołudnie spędzamy w mieście, a jutro wyruszymy na „zdobycie” Assekrem.

Rozpoczynamy wcześnie rano, droga jest krótka, bo tylko 88 km., ale niezwykle męcząca i dla mojego większego pojazdu dosyć mozolna. Z małymi przerwami i sesjami fotograficznymi wspinaczka trwa do 14.00.

Na górze jest prymitywne schronisko, miejsca na namioty i posterunek żandarmerii. Na szczycie góruje samotnia Charlesa de Foucaulda, żołnierza Legii Cudzoziemskiej, który w 1911 roku wybrał to miejsce na swoje odosobnienie. 

Tą męczącą trasę pokonuje się z różnych powodów, jednym z nich jest niesamowity zachód słońca i warto tutaj raz przyjechać dla tego widoku.

Po spędzeniu zimnej nocy na szczycie wracamy do Tamanrasset. Droga w dół pochłania również 6 godzin. 

Noclegi na kempingu.

20 listopad 2023

0 km

Dzisiaj przenosimy się w stronę następnej algierskiej atrakcji. Zmierzamy do Tamanrasset i masywu Hoggar.

Przez ostatnie 10 lat ten rejon był niedostępny dla turystów. Po porwaniach, które się wydarzyły w tych rejonach władze algierskie definitywnie zamknęły ten obszar. W marcu 2023 ponownie go otworzyły i uznałem, że warto te miejsca odwiedzić. Nie tylko dla Hoggaru ze sławnym Assekrem, ale też dla samego Tamanrasset będącego stolicą i największym miastem Tuaregów.

Droga z Djanet do Tamanrasset to 720 km. Gdyby był tylko asfalt to udałoby się w ciągu jednego dnia, jednak jest jeszcze sporo odcinków szutrowych i miejsc, gdzie widać prace drogowe więc dzielimy trasę na dwa dni.

Oprócz kwestii technicznych jest jeszcze niewiadoma co do ewentualnej eskorty, która ponoć jest tutaj niezbędna. Jednak ostatecznie okazało się, że eskorty nie było i mogliśmy spokojnie się sami toczyć.

Już po zmroku docieramy do Ideles, gdzie na obrzeżach miasteczka rozbijamy biwak. W miasteczku można zjeść, zatankować i skorzystać z łaźni.

Nocleg na pustyni.

16 - 19 listopad 2023

0 km

Startujemy o 9.00. Podobnie jak przy wjeździe do Kanionu Araghar teraz też musimy się zarejestrować na posterunku żandarmerii. Oczywiście też to trwa zdecydowanie za długo. Problem zawsze jest w tym, że jako grupa jesteśmy gotowi i możemy od razu jechać, a przewodnik załatwia rano te sprawy, które powinien załatwić dzień wcześniej lub po prostu zrobić to kilka godzin przed wyruszeniem.

Zawsze tak samo; po arabsku. Ile razy bym o tym nie rozmawiał i sugerował wcześniejszego działania to kończy się tak samo. Czekamy godzinę lub dwie na formalności i w końcu ruszamy.

Mamy około 200 km. dojazdówki asfaltowej i wjeżdżamy w Tadrat. Obszar pustynny na południowym-wschodzie Algierii przy styku granicy Libii i Nigru. Rejon o bardzo zróżnicowanym krajobrazie, z kolorowymi wydmami, wysokimi skałami i formacjami skalnymi. Oprócz aspektu krajobrazowego Tadrart znany jest ze sztuki naskalnej, która sięga 14 000 lat wstecz i ukazuje historię tego rejonu poprzez wieki zmian społecznych i klimatycznych. Cały ten obszar jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Spędzamy tutaj cztery dni, będziemy eksplorować okoliczne tereny, oglądać ryty i malowidła naskalne, cieszyć oko wspaniałymi krajobrazami.

Noclegi na pustyni.

15 listopad 2023

0 km

Po trzech dniach na pustyni wracamy do cywilizacji. Takie powroty to standardowo tankowanie paliwa, możliwość zjedzenia czegoś miejscowego w knajpie, skorzystanie z hamamu lub pensjonatu.

My zjeżdżamy do Djanet. Zostajemy tutaj do jutra i ponownie ruszamy w pustynię. Tym razem osławiony Tadrat; można chyba powiedzieć, że to krajobrazowa perełka Algierii. To tutaj najczęściej zjeżdżają grupy turystów i jest to miejsce, w którym podczas kilkudniowego pobytu można poczuć prawdziwą pustynię. Ponadto do Djanet są dobre połączenia lotnicze więc nie ma potrzeby docierania tutaj swoim pojazdem. 

Biwak rozkładamy wsród skał otaczających Djanet. Każdy ma czas wolny dla siebie, jutro nowe przygody.

Nocleg na pustyni.

12 - 14 listopad 2023

0 km

Dzisiaj wjeżdżamy w pustynię. Może brzmi to dziwnie, bo przecież jesteśmy cały czas na pustyni, ale nareszcie zjeżdżamy z asfaltu i będziemy krążyli w terenie. 

Startujemy o 8.00, robiąc niezbędne zakupy i tankując pojazdy. Przewodnik załatwia formalności na posterunku żandarmerii. Wszystko oczywiście trwa dłużej niż powinno trwać. Przewodnik ma komplety dokumentów, wszystkie kopie, a prosta czynność rejestracji grupy wjeżdżającej w „piasek” trwa kilka godzin. To jest właśnie rzeczywistość arabska i trzeba to zaakceptować podróżując w tych rejonach.

Wreszcie ruszamy; mamy do pokonania tylko 180 km i znajdziemy się w Kanionie Araghar. Tam pojeździmy w terenie, będziemy biwakowali pod „gwiazdami”. Kilka dni przeznaczonych na odpoczynek, fotografię i relaks w terenie.

Żaden opis nie ukaże piękna tych miejsc, zapraszam do galerii zdjęć.

Noclegi na pustyni.

10 - 11 listopad 2023

0 km

Wyjeżdżamy z gościnnego Beni Isguen.

Przed nami długi odcinek pustynny. Mijamy niewielkie miasteczka, setki pól naftowych i gazowych oznaczonych tylko symbolami przy głównej drodze, kilka posterunków żandarmerii. Krajobraz bardzo monotonny; w większości hamada, czasem w oddali widoczne wydmy. Plusem jest to, że jedziemy tylko z przewodnikiem, już nie ma eskorty, dzięki temu dzienne odcinki są zdecydowanie większe.

Pierwszą noc spędzamy przy posterunku żandarmerii, drugą po całym dniu jazdy w Illizi. Bardzo ważny punkt dla nas, gdyż jutro załatwiamy tutaj formalności i wjeżdżamy w pustynię. 

Biwak na pustyni i nocleg w hotelu 2 500 DZD.

8 - 9 listopad 2023

0 km

Zanim udamy się w głęboką Saharę na południe zatrzymujemy się w Ghardaii. Ghardaia, Beni Isguen i kilka okolicznych miejscowości znajdujących się w Dolinie M’Zab jest wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dolina zamieszkiwana jest przez Mozabitów, którzy kultywują odwieczne tradycje i ciekawy, odmienny od okolicznych mieszkańców styl życia. Mozabici to odłam muzułmanów zamieszkujący ten rejon od 1000 lat; co ciekawe ten sam rodzaj wyznawców islamu zamieszkuje również Oman. 

Zatrzymujemy się tutaj na dwa dni wykorzystując ten czas na zwiedzanie, niezbędne zakupy i smakowanie dobrej algierskiej kuchni.

Noclegi mamy w pensjonacie Akham, który dysponuje szerokim wyborem pokoi, miejsc kempingowych oraz wyżywienia.

Noclegi na kempingu (1 000 DZD).

7 listopad 2023

0 km

Pobudka wcześnie rano i ruszamy na granicę. Strona tunezyjska załatwiła nas sprawnie i wjeżdżamy na terminal algierski.

Mimo dopracowania wszystkich szczegółów, ustalenia z przewodnikiem dokładnej godziny przyjazdu, dogrania wielu elementów jeszcze przed wyjazdem zawsze z pewnością do 100% można przypuszczać, że wszystko będzie się wlekło niemiłosiernie długo. I jakbym był prorokiem; przewodnik dociera po dwóch godzinach, urzędniczka wpisuje do komputera dane pojazdów klikając jednym palcem, chodzę od okienka do okienka. Mimo, że te sprawy powinien załatwić przewodnik to moja obecność też trochę przyśpiesza tempo.

Ostatecznie po 6 godzinach opuszczamy terminal i gdy już uradowani ruszamy w trasę to na pierwszym posterunku żandarmerii kilkaset metrów od przejścia granicznego przez następną godzinę wpisują nasze dane. Ten cały czas oczekiwania jest niesłychanie dołujący, ale po prostu tutaj tak jest zawsze. Niewątpliwie wszystko zależy od ilości pojazdów i uczestników. Mniejsza grupa Niemców czekała 5 godzin.

Problemem nie jest czas tylko informacje przekazywane przez przewodnika, że wszystko będzie szybko, a jest tak jak zwykle.

Oczywiście po takiej obsuwie nie dojedziemy zbyt daleko i faktycznie ostatecznie docieramy do El Oued i zatrzymujemy się w hotelu. Mamy możliwość spania w namiotach lub wybór pokojów hotelowych.

Kemping na terenie hotelu (2 500 DZD).

6 listopad 2023

0 km

Dzisiaj pokonujemy długi odcinek tranzytowy przez Tunezję. Mamy ustalone spotkanie z algierskim przewodnikiem jutro na granicy więc warto podjechać najdalej jak się da.

Trasa 500 km może nie jest długa jak na standardy europejskie, ale tutaj na pewno zajmie nam cały dzień. Mimo dobrej sieci autostrad i dobrej jakości dróg w Tunezji nasz odcinek nie prowadzi autostradami więc będziemy mieli sporo małych miejscowości, które skutecznie zmniejszą nam średnią podróży. Ponadto musimy zrobić trochę zakupów, spokojnie wypić kawę i coś zjeść po drodze. Te przyjemności też zabierają czas; ale po to tu jesteśmy.

Zgodnie z przewidywaniami po 12 godzinach jazdy wieczorem docieramy do Hazoua – granicznej miejscowości w Tunezji. Lokujemy się na kempingu pośród daktylowej plantacji. 

Nocleg na kempingu (15 TND).

5 listopad 2023

0 km

Do Tunisu dopływamy po 24 godzinach. Kierunek Genua-Tunis w odróżnieniu do Genua-Tanger nigdy nie jest oblegany przez pasażerów i samochody. Pływałem tutaj kilka razy i nigdy prom nie był w całości „zapełniony”. To zwykle oznacza, że w miarę sprawnie będzie przechodziła odprawa. 

Przy wyjeździe z promu samochody kierowane są do wielu kolejek i rusza procedura. Paszporty i stemple wjazdowe bardzo szybko, natomiast odprawa celna już gorzej. Niestety tutaj w odróżnieniu do Maroka na terminalu odpraw kręcą się „załatwiacze” związani z celnikami i za opłatą 10 EUR wypełniają dokument celny. Dokument, który można swobodnie samemu wypełnić w 5 minut. Jednak ten „załatwiacz” zanosi ten dokument do podstemplowania i podpisania przez kilku celników i właśnie tak to działa.

Sprawdziliśmy w praktyce jak to wygląda i okazało się, że ten, który zapłacił wyjechał z terminala 15 minut wcześniej niż ja, który nie zapłaciłem. Celnik musi mnie „obsłużyć”, a płacenie za to to już przesada. I to dodatkowo w cywilizowanym jednak kraju. Słabo to tutaj wygląda, ale takie są uroki podróżowania. Co ciekawe to dzieje się tylko tutaj w porcie, bo na ich innych granicach takie „praktyki” nie istnieją.

Z portu jedziemy do Nabulu na znajomy kemping.

Nocleg na kempingu (12 TND).

4 listopad 2023

0 km

Bez nerwów i pośpiechu o 10.00 meldujemy się w porcie w Genui. Załatwiamy wszystkie formalności biletowe i paszportowe. Prom wypływa o 13.00 więc mamy czas na spacer po mieście. 

Podróż do Tunisu trwa 24 godziny, na promie dogrywamy sprawy organizacyjne i odpoczywamy przed wyzwaniami Afryki.

Nocleg na promie.

2 - 3 listopad 2023

0 km

Do Genui skąd odpływamy do Tunisu jest 1 500 km; głównie po dobrych autostradach. Teoretycznie powinno zawsze wystarczyć 24 godziny na pokonanie takiego odcinka. Jednak obecnie sytuacja jest odmienna niż podczas moich poprzednich wyjazdów. 

Jadę samochodem większym – ciężarowym, nie mogę przekraczać prędkości 90 km/h i nie mam zmiennika. Te okoliczności powodują, że muszę wyjechać wcześniej. Już dawno temu przestałem się spieszyć na wyprawach, ale ten pojazd dał mi jeszcze jedną możliwość. Perspektywa zatrzymania się w dowolnym miejscu, wygodne spędzanie dnia i nocy, łatwość pracy w samochodzie.

W takich warunkach wyruszyłem na południe. Pierwsza noc gdzieś w okolicach Norymbergi, druga noc we Włoszech w miejscowości Voltaggio. Tutaj mieliśmy punkt zborny całej ekipy i stąd jutro ruszamy do portu w Genui.

Noclegi na trasie.

Przed wyjazdem

Po latach pandemii, które przy okazji zastoju podróżniczego wykorzystałem na budowę nowego projektu, w końcu ruszamy w trasę.

Przed nami Algieria. Jadę tam drugi raz, ale po raz pierwszy w miejsca, które od długiego czasu nie były dostępne dla turystów. Rozważałem wyprawę do Algierii bez pośrednictwa przewodnika, ale zakładając wizytę w Tamanrasset i Hogarze, które dopiero pół roku temu zaczęły być dostępne dla turystów mogło zachodzić ryzyko odmowy wjazdu. Z przewodnikiem dużo drożej, ale napewno pewniej. Ponadto jedziemy większą grupą i rozsądniej jest minimalizować ryzyko. Organizacja wyjazdu trochę skomplikowana, niektórzy uczestnicy dolatują inni odlatują w trakcie trasy. Zapewne coś nie wyjdzie, ale to jest element przygody.

Dla mnie ten wyjazd jest też czymś nowym, ponieważ pierwszy raz wyruszam większym pojazdem – ciężarowym Mercedesem Atego. Przejechałem co prawda kilka tysięcy kilometrów w Europie, ale jazda po asfalcie jest czymś zupełnie innym niż „walka” na pustyni.    

10-11 sierpień 2018

0 km

Ukraina i Polska

Gdy jestem już na Ukrainie to tak jakbym już był w domu, zostało trochę powyżej 1 300 km więc co to za dystans, jedna granica, żadnych biurokratycznych problemów.

Odcinek dzielimy na dwa dni. Pierwszego docieramy w okolice Sarn i na nocleg zatrzymujemy się w okolicznych lasach. Drugiego dnia przekraczamy granicę; trafiamy na sobotę więc nie ma dużego ruchu, ponadto Ukraińcy kierują nas na osobny pusty pas. Odprawa trwa 15 minut i wjeżdżamy do Polski. Tutaj trochę dłużej, ponieważ jest więcej samochodów i nadal granica UE. Na szczęście po 30 minutach jest po wszystkim. Zaraz za granicą rozjeżdżamy się i każdy z nas zmierza do siebie. Szczęśliwie docieramy do swoich domów.

Noclegi na trasie.

8-9 sierpień 2018

0 km

Rosja i Ukraina

W Rosji większość głównych dróg jest w dobrym stanie, ale nadal zdarzają się stare zniszczone nawierzchnie. Taki odcinek cały czas jest od granicy do Saratowa. To aż 300 km. fatalnej drogi, ale na tak ogromnym terytorium Rosji to mała cząstka. My to odczuliśmy aż zanadto; przed Saratowem złapaliśmy drugą gumę w podróży.

Jedziemy przez Rosję, mijamy setki niczym nie wyróżniających się wiosek, mijamy kilka większych miast. Rosja przyciąga jak magnes chyba dlatego, że jest taka prosta i szczera do bólu, taka jak czasy lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, które pamiętamy z dzieciństwa. Przyjeżdżamy tutaj właśnie aby to poczuć, aby spotkać Rosjan, wypić z nimi, porozmawiać. Jako miłe dopełnienie podróży po Rosji dokładamy zwiedzanie miast-perełek po drodze i graniczne kontakty z urzędnikami. Wschód daje nam możliwość prawdziwego, dogłębnego przeżycia przygody jakiej już nie doświadczymy w Europie Zachodniej.

Do granicy ukraińskiej dojechaliśmy drugiego dnia o godzinie 18.00. Przed nami były tylko 3 auta na ukraińskich numerach. Rosjanie bardzo dokładnie sprawdzili samochody z Ukrainy, bądź co bądź państwa te są w stanie wojennego napięcia. Kontrola 3 aut trwała 3 godziny. Przyszła nasza kolej; uważałem, że jako turyści w dziwnych autach i Polacy zostaniemy potraktowani łagodniej. Nic z tych rzeczy, każdy z nas musiał wynieść na zewnątrz każdą torbę i plecak, każda z nich została sprawdzona wykrywaczem metalu i każdy sygnał jaki się pojawił nakazywał nam pokazanie przedmiotu. Dodatkowo przy tak skrupulatnej kontroli celnik znalazł drona i musiałem się tłumaczyć przełożonemu co to jest i do czego służy. Na szczęście opanowałem rosyjski na tyle, aby wytłumaczyć, że nie jestem szpiegiem, a sprzęt to turystyczno-sportowa kamera. Cała procedura zabrała nam 3 godziny.

O 24.00 byliśmy przed posterunkiem ukraińskim i także musieliśmy poczekać ze względu na awarię komputera. Gdy wjechaliśmy na terminal Ukraińcy standardowo wyłudzali kasę; byliśmy już zmęczeni i niechętni do „walki” jaką zawsze prowadzimy, ale i tak utargowaliśmy na 10 EUR od 3 samochodów. Ok, za taką kasę warto nie czekać do rana. Już podczas wypisywania dokumentu celnego okazało się, że inna osoba wjeżdżała jedną z moich Toyot, a inna wyjeżdża i to był ogromny dla nich problem. My już z tego faktu ironizowaliśmy, ponieważ kasa została zabrana i papiery muszą być wystawione.

O 1.30 wyjeżdżaliśmy z granicy. Musieliśmy tylko dotrzeć do głównej M02, ponieważ na odcinku od granicy do Głuchowa nie ma dobrego miejsca na nocleg. Ten 40 km. odcinek jest w fatalnym stanie i przez następną godzinę walczyliśmy z drogą. Ostatecznie o 2.30 dojechaliśmy do głównej trasy i zjechaliśmy w pole kukurydzy.

Noclegi na trasie.    

7 sierpień 2018

0 km

8.30 – 21.00, Ozinki (Rosja)

Wczoraj zatrzymaliśmy się na nocleg za Aqtobe. Do granicy rosyjskiej mamy około 600 km. więc mamy szansę ją jeszcze dzisiaj osiągnąć. Zbliżając się do granic Rosji krajobraz powoli się zmienia, nadal mamy wszechobecny step, ale pojawiają się wreszcie drzewa.

Po południu docieramy do Uralska, uzupełniamy zapasy taniego paliwa, zjadamy bardzo dobry obiad. Jesteśmy gotowi na „atak” granicy. Od Uralska do Ozinek jest 115 km i ten odcinek zawsze był w fatalnym stanie. Kazachowie wreszcie zajęli się tą drogą i położyli już 50 km. nowiutkiego asfaltu. Prace nadal trwają, ale są zaawansowane i powinny się niedługo skończyć.

O 18.00 jesteśmy na granicy kazachskiej; po 30 minutach oczekiwania wjeżdżamy na terminal i po podstemplowaniu paszportów i bez żadnej kontroli celnej wyjeżdżamy z Kazachstanu. Przed nami granica rosyjska.

Rosjanie również wpuszczają nas na terminal po 30 minutach, jednak kontrola w ich wydaniu jest bardzo dokładna. Przeszukują starannie wszystkie samochody i ostatecznie kierują nas na rentgen. Wjeżdżamy do hali, ustawiamy od razu 3 samochody, zdjęcie i po kilku minutach celnik każe nam jechać.

Wszystko trochę trwało, ale już jesteśmy w Rosji. Podczas każdej wyprawy jest podobnie. Trudno jest celnikom sprawdzić tak duże samochody z dużą ilością bagażu. Trochę przeglądają, ale ostatecznie kierują nas na prześwietlenie.

Wyjeżdżamy z granicy; ze względu na strefę przygraniczną przez kilkanaście kilometrów jest zakaz zatrzymywania. Powoli zachodzi słońce i szukamy miejsca na nocleg. Pojawiają się już lasy więc znalezienie dobrego punktu nie jest problemem.

Nocleg na trasie.

4-6 sierpień 2018

0 km

Kazachstan

Pożegnaliśmy się z grupą i rozpoczęliśmy nowy, ostatni etap naszej wyprawy. Powroty przez ogromne terytoria Kazachstanu, Rosji i Ukrainy bywają męczące i trudne, ale nie można im odmówić uroku. Bez „balastu” grupy jedziemy tylko w 3 kierowców, w ciszy i spokoju. Nadal cieszymy się każdym dniem, fotografujemy i nagrywamy. Jedyną różnicą jest pokonywanie większych odcinków, ale wielka stepowa pustka Kazachstanu nie pozostawia zbyt dużego wyboru, tutaj jest pięknie, lecz nie ma atrakcji turystycznych, które by zatrzymały nas na dłużej.

Codziennie połykamy po 700-800 km, wieczorami zatrzymujemy się w przyjemnych miejscach na nocleg.

Noclegi na trasie.   

3 sierpień 2018

0 km

11.00 – 16.00, Almaty (Kazachstan)

Od mojej ostatniej wizyty w tym miejscu i również w Kazachstanie upłynęły 3 lata. Zmieniło się bardzo dużo w tym kraju. Zdecydowanie otworzył się na turystów, na większości głównych dróg powstały nowe nawierzchnie, w szybkim tempie powstają bazy turystyczne, możemy już do Kazachstanu wjeżdżać bez wiz. Kraj ten stał się bardzo dobrym kierunkiem wyjazdowym w szczególności dla turystów takich jak my. Oczywiście jest sporo minusów; z napływem turystów w wielu miejscach nie nadąża logistyka. Tak właśnie było w kanionie, gdzie obsługa miała duży problem z usuwaniem śmieci. Najpiękniejsze miejsca tracą dużo uroku, gdy widać nieczystości. Patrząc jednak na Kazachów i zmiany jakie tutaj zachodzą wierzę, że uporają się z tymi problemami.

Zgodnie z planem obejrzeliśmy Kanion Szaryń również o wschodzie słońca. Wyjeżdżając podobnie jak wjeżdżając musiałem „walczyć” z przejazdem pod łukiem, który był dla mojej Toyoty za niski. Udało się przejechać po spuszczeniu powietrza z kół i po „załadowaniu” całej ekipy na tył samochodu. Pozostały 2 centymetry luzu i się udało. Podjazd pod odcinek wyjazdowy też dostarczył emocji.

Po tych wszystkich przygodach ruszyliśmy w stronę Almat. Dzisiaj był nasz przedostatni wspólny dzień, ponieważ, pojutrze wszyscy uczestnicy oprócz naszej trójki kierowców odlatywali do kraju.

Na nocleg zatrzymaliśmy się w hotelu Saja, wieczór spędziliśmy w klubach przy dobrej muzyce. Po ponad miesiącu przebywania w trudnych biwakowych warunkach, wśród ekstremalnej przyrody, w Afganistanie (ocenianym jako niebezpieczny) była to ogromna zmiana. Dobra muzyka przy DJ, wybór wielu dań, wybór różnych alkoholi – bardzo dobre zakończenie wyprawy.

Nocleg w hotelu (7 800 KZT).

2 sierpień 2018

0 km

9.30 – 15.00, Kanion Szaryń (Kazachstan)

W rejonie, w którym się poruszamy znajduje się kilka perełek przyrodniczych. Postanowiliśmy je obejrzeć. Pierwszą z nich jest Jezioro Kolsai. Jadę tą samą trasą, którą pokonywałem w 2015 roku, ale nie mogę jej poznać. Podjeżdżamy pod bramki parku narodowego, wnosimy opłatę i suniemy nowiutkim asfaltem. Wszystko wygląda mi podobnie, ale to nie jest miejsce w którym byłem. Gdy docieramy do Kolsai wszystko się wyjaśnia; pomyliłem Kolsai z Kaindy. Jezioro Kolsai jest dla Kazachów tym czym jest dla nas Morskie Oko, ciągną tutaj tłumy (chociaż daleko im do polskiej zakopiańskiej masówki), wszystko jest wyasfaltowane, budują się bary i jadłodajnie, stoją stoiska z lodami i napojami. Straszne miejsce i mimo pięknego widoku jeziora urok pryska. To nie dla nas, ruszamy dalej.

Wracając przypominam sobie drogę do Jeziora Kaindy, tego z zatopionymi pniami w turkusowej wodzie. Ta atrakcja jeszcze nie jest wyasfaltowana i dojazd do niej nadal jest tylko dla pojazdów 4×4. Straciliśmy trochę czasu na Kolsai więc podjęliśmy decyzję o pominięciu Kaindy i jechaniu od razu do Kanionu Szaryń. Istotne było, aby dotrzeć do kanionu przed zachodem słońca, rozłożyć biwak i zdążyć na „magiczną godzinę” fotografa.

Dziesięciokilometrowy dojazd z głównej drogi do kanionu też jest już asfaltowany. Widać, że Kazachowie otwierają swoje atrakcje turystyczne dla większego grona turystów, nie tylko dla posiadaczy 4×4. Asfalt z parkingiem powstają na szczycie kanionu, ale dojazd nad rzekę Szaryń nadal jest prawdziwym off-road’em. Bardzo ostry zjazd i przejazd wąskim kanionem z miejscem noclegowym nad rzeką Szaryń.

Dotarliśmy do wspaniałego miejsca, mamy dużo czasu do zachodu słońca, jest rewelacyjnie.

Nocleg na trasie.

1 sierpień 2018

0 km

9.30 – 18.00, okolice Kolsai Lake (Kazachstan) 300 km.

Z nad Issyk-Kul mamy już niewiele kilometrów do przejścia granicznego z Kazachstanem. Zatrzymujemy się tylko w Karakol, gdzie zjadamy dobry obiad i wymieniamy resztki naszych somoni i somów na tenge. Tutaj też jest bardzo dobry sklep z pamiątkami sprzedający wytwory rękodzieła kirgiskiego. Gdy przejeżdżałem tutaj w 2012, a później w 2015 dostępne bywały tylko szyrdaki, teraz jest naprawdę duży wybór ciekawych prac w różnych cenach.

Do granicy w Karakara droga nadal nie jest wyasfaltowana więc dojazd zabiera nam trochę czasu. Odprawa kirgiska bardzo szybko, Kazachowie również odprawiają nas sprawnie jednak zdecydowanie dokładniej przeszukują samochody. Mimo, że Kirgistan od 2015 roku jest w Euroazjatyckiej Unii Celnej to Kazachowie bardzo skrupulatnie podeszli do kontroli, tak jakby była to granica zewnętrzna EUC.

Za posterunkiem trwają prace nad nowym asfaltem jednak nam jeszcze nie dane było się na niego załapać. Dojeżdżamy do Kegen, gdzie skręcamy w boczną drogę prowadzącą do Jeziora Kolsai.

Obóz rozkładamy gdzieś po drodze bez poszukiwania specjalnego miejsca, zjeżdżamy tylko z szutru, po którym i tak żaden pojazd nie jeździ oprócz zwariowanych turystów z Polski.

Nocleg na trasie.

31 lipiec 2018

0 km

9.30 – 18.30, Issyk-Kul (Kirgistan)

Ruszyliśmy wzdłuż południowego brzegu jeziora. Powoli wyjeżdżamy z części, która jest prawdziwie pastersko-kirgiska do części przygotowanej dla turystów. Czym bardziej zbliżamy się do głównej drogi, tym więcej jest jurt-campów i infrastruktury dla turystów. Mimo tego wszystkiego Song-Kul nadal jest pięknym miejscem godnym odwiedzania i można to powiedzieć również o całym Kirgistanie.

Po wjechaniu na główną A365 dojeżdżamy do Kochkoru, sporej miejscowości i stolicy regionu o tej samej nazwie. Jest to dobre miejsce na zakupy pamiątek i dobre jedzenie.

Z Kochkoru jedziemy nad jezioro Issyk-Kul, miejsce obowiązkowe dla każdego odwiedzającego Kirgistan. Zgodnie z wyznawaną przez naszą grupę zasadą omijamy tłumy turystów i szukamy spokojnego miejsca na nocleg. Podczas moich wypraw zawsze zatrzymywałem się nad południowym brzegiem jeziora i tym razem też tak uczyniliśmy. Znalezienie odpowiedniego miejsca nie jest takie łatwe, gdyż powoli zajmowane są dzikie plaże i stają się płatnymi ośrodkami wypoczynkowymi lub dojazd do plaż bywa zamknięty. Mieliśmy sporo czasu na znalezienie dobrej plaży i dzięki naszym pojazdom 4×4 mogliśmy dotrzeć w niedostępne dla innych miejsca. Jak zwykle wyrwaliśmy rewelacyjną miejscówkę. Dzień zakończyliśmy kąpielą w ciepłym Issyk-Kul i ogniskiem.

Nocleg na trasie.

30 lipiec 2018

0 km

11.00 – 18.30, Song-Kul (Kirgistan)

Gdy wczoraj skręciliśmy w trasę A367 na mapie była zaznaczona jako główna czerwona droga. Mimo, że faktycznie jest to jedna z głównych dróg w kraju jest ona w dużej części szutrowa. Trasa jest bardzo malownicza, jedziemy wolnym tempem z postojami na filmowanie i fotografowanie. Za Chaek zjeżdżamy z głównej drogi i kierujemy się na Song-Kul. Musimy się wspiąć na wysokość powyżej 3 000 m i będzie to dosyć ostry podjazd. Z tej strony dojazd do jeziora jest tylko dla pojazdów 4×4, chociaż spotkanie Kirgiza w Ładzie nie należy do rzadkości.

Jezioro Song-Kul jest pochodzenia meteorytowego, otoczone wokół wysokimi górami. Jest miejscem letniego wypasu zwierząt hodowlanych dla Kirgizów, którzy zakładają tutaj obozowiska. Jednak nazwanie tego miejsca „letnim” jest lekką przesadą gdyż panuje tutaj miejscowy mikroklimat; z racji usytuowania i otoczenia przez góry jest tutaj zawsze zimno, opady deszczu, a nawet śniegu w środku lata nie są niczym niezwykłym. Otoczenie jeziora przypomina do złudzenia rejony mongolskie, płaskie stepy, setki zwierząt i jurty.

Zjechaliśmy z grani i w tych okolicznościach przyrody rozbiliśmy biwak. Oczywiście pogoda nie rozpieszczała i była to najzimniejsza noc podczas naszej wyprawy, pobiła nawet nocleg na przełęczy w Dolinie Bartang.

Nocleg na trasie.

28 - 29 lipiec 2018

0 km

Przejazd z Osh do Suusamyr (Kirgistan)

Następną atrakcją w Kirgistanie do której chcemy dotrzeć jest jezioro Song-Kul. Przejazd z Osh jest raczej monotonny. Najpierw omijamy Kotlinę Fergańską; jedziemy drogą po stronie Kirgistanu, ponieważ nadal panują tutaj napięte stosunki polityczne i społeczne między Uzbekami i Kirgizami. Bardzo często mijamy posterunki graniczne na drogach, które zdecydowanie skróciłyby przejazd, ale są zamknięte. Abstrahując od kwestii posiadania wizy uzbeckiej gdyby stosunki między Uzbekistanem, a Kirgistanem były bardziej normalne najprawdopodobniej mielibyśmy możliwość przecięcia Kotliny Fergańskiej, a nie jej objeżdżania. Ponownie widać tutaj jakie znaczenie ma współpraca i dobrosąsiedzkie stosunki.

Za Kotliną Fergańską wjeżdżamy już w dolinę rzeki Naryń i z powrotem wyższe góry, mijamy kilka przełęczy powyżej 3 300 m.n.p.m.

Noclegi organizujemy sobie w rewelacyjnych miejscówkach nad Naryniem i przed miejscowością Suusamyr już na dojazdówce do Song-Kul.

Noclegi na trasie.  

27 lipiec 2018

0 km

11.00 – 14.00, Osh (Kirgistan)

Pozwoliliśmy sobie na długi poranny odpoczynek. Nigdzie nie musimy się spieszyć, ustaliśmy, że dzisiaj dojeżdżamy tylko do Osh i tam serwujemy sobie nocleg w hotelu. Przed wyjazdem z Sary Tash wymieniamy walutę na stacji benzynowej, jedynym punkcie gdzie ta opcja funkcjonuje (wytargowaliśmy bardzo rozsądny kurs).

Sary Tash jest niewielką miejscowością na bardzo ważnym skrzyżowaniu dróg (obecnie i w czasach starożytnych). Krzyżują się tutaj drogi z północy – Kazachstan z południem – Tadżykistan, Afganistan i zachód – Uzbekistan ze wschodem – Chiny. To bardzo skrócony opis, ale mimo powagi tego miejsca nie wygląda ono na takie ważne jak było w dawnych czasach.

Do Osh docieramy wczesnym popołudniem i przeznaczamy czas na spacer po mieście.

Śpimy w rewelacyjnym hotelu Salam, gdzie mamy do dyspozycji cały parter z aneksem kuchennym i ogromnym holem. Po kilku ciężkich dniach w terenie należy nam się odrobina luksusu.

Nocleg w hotelu (560 KGS).

26 lipiec 2018

0 km

9.00 – 23.00, Sary Tash (Kirgistan)

Nocowaliśmy jeszcze w Dolinie Bartang. Wieczorem przekraczaliśmy najtrudniejszy bród na trasie. Najczęściej możliwość przejazdu przez Bartang ogranicza rzeczka Tanimas w okolicach Kok Jar. Działając grupowo przekroczyliśmy rzeczkę i już bezpieczni rozłożyliśmy biwak. Za Kok Jar został nam już niewielki odcinek off-road do głównej M41, ale był niezwykle urzekający gdyż dolina pokazała swoje nowe oblicze. Zdecydowanie się poszerzyła i jechaliśmy teraz płaską wyżyną na wysokości 4 000 m.n.p.m poprzecinaną setkami mniejszych i większych potoków. W takich okolicznościach przyrody dojechaliśmy do wspomnianej M41. Do najwyższej przełęczy na naszej trasie Ak-Baytal musieliśmy się wrócić 26 km. Zrobiliśmy kilka pamiątkowych zdjęć na wysokości 4 655 m.n.p.m i ruszyliśmy w stronę granicy.

Jedyna miejscowość przed granicą to Karakul nad jeziorem o tej samej nazwie. Jedyne miejsce na posiłek i jedyny wybór posiłku; makaron z kostkami z barana (kostkami, bo mięso trudno było znaleźć). Takie są tutaj realia życia.

Wyjeżdżamy z Karakul i jedziemy do granicy na przełęczy Kyzyl-Art. Odprawa przebiega sprawnie, po 45 minutach jesteśmy wolni. Celnik w przeciwieństwie do poprzednich moich wizyt już nie wymusza kasy, ale w budynku obok jest tzw. kontrola sanitarna. Gość twierdzi, że musimy zapłacić, ponieważ nie mamy certyfikatu z wjazdu o jej przeprowadzeniu. Faktycznie taka kontrola miała miejsce i polegała na spryskaniu kół jakimś chemicznym środkiem, ale kwitów na to nie dostaliśmy. Nie pozostało nic jak trochę nakrzyczeć na gościa i odpuścił. Po kilku minutach przyszedł do mnie, przeszliśmy na „ty” i rozmawialiśmy jak kumple. Wśród tych społeczeństw istnieje taka zasada, aby nie rozstawać się w gniewie i jego zachowanie po próbie wyłudzenia kasy i moim uniesieniu właśnie tym było.

Z Kyzyl-Art zjeżdżamy około 20 km. do posterunku kirgiskiego; tutaj również wszystko szybko i sprawnie. Nie można tego powiedzieć o Tadżykach, których spotkaliśmy na granicy, ich samochód musiał być cały rozładowany, a celnik zaglądał nawet do zapakowanych pudełek z ciastkami. Niestety tak mogą wyglądać stosunki między sąsiadami. My już mamy ten etap za sobą, ale są tacy, którzy cały ten dorobek chcieliby zniszczyć.

Z granicy jedziemy do Sary Tash, gdzie w rodzinnym homestay’u zatrzymujemy się na nocleg.

Nocleg u rodziny (560 KGS).

24 - 25 lipiec 2018

0 km

Przejazd przez Dolinę Bartang (Tadżykistan)

Wyjechaliśmy z Afganistanu, który zrobił na nas ogromne wrażenie, nie zdążyliśmy ochłonąć, a przed nami następna tadżycka perełka. Najpiękniejsza dolina w tym kraju – Dolina Bartang. Nie jest to miejsce, które łatwo odwiedzić. Usytuowanie tej doliny powoduje, że odwiedzając Tadżykistan po raz pierwszy z reguły nie uda nam się przejechać tej doliny gdyż mamy inne ciekawe miejsca, a kierunek przejazdu uniemożliwia przejazd przez Bartang (musielibyśmy się długo wracać tą samą drogą). Innym problemem jest nieprzewidywalność pogody i bardzo często brak możliwości przejazdu z powodu wysokiej wody.

Na przestrzeni moich wyjazdów w te rejony robiłem już dwa podejścia do Bartangu. Pierwszy raz zwyczajnie zabrakło nam czasu, drugi raz właśnie duże opady uniemożliwiły przejazd przez dolinę. Tym razem tak zaplanowałem przejazd, że Korytarz Wachański obejrzeliśmy od strony Afganistanu, a Pamir Highway po prostu odpuściliśmy, ponieważ przejazd wyżyną na wysokości 4 000 m.n.p.m nie jest podniecający i zdecydowanie przegrywa krajobrazowo z Bartangiem.

Z Khorogu mamy 67 km. dojazdu do Rushan, gdzie jest wjazd w dolinę. Po kilkunastu kilometrach kończy się całkiem dobry asfalt i wjeżdżamy w prawdziwy off-road. Droga jest rewelacyjna, wokół nas piętrzą się wysokie szczyty, a my jedziemy wąską doliną. Smaczku dodają częste przeprawy przez rozlany Bartang lub jego dopływy. Kilka razy wspinamy się wąskimi dróżkami na przełęcze; może nie tak wysokie jak na Pamir Highway, ale 3 500 m.n.p.m robi większe wrażenie gdy wspinamy się z 2 500 m. niż 4 600 m.n.p.m z 4 000 m. po szerokiej asfaltowej drodze. Spędzamy w Bartangu trzy dni, śpiąc w najlepszych miejscówkach pod gwiazdami, budując przeprawy przez rzeki, spotykając tylko kilka samochodów, wypijając kilka butelek wódki z miejscowymi Pamircami czekając na odblokowanie zasypanej skałami drogi.

Wjechanie w Dolinę Bartang było najlepszą rzeczą jakiej mogliśmy doświadczyć w Tadżykistanie, cieszę się, że w końcu udało mi się to zrealizować.

Noclegi na trasie.

23 lipiec 2018

0 km

8.00 – 17.00, Khorog (Tadżykistan)

Wczoraj rozlokowaliśmy się 40 km. od granicy, nie dalibyśmy rady zdążyć przed 17.00 na jej przekroczenie; zostawiliśmy to na dzisiaj. Wyruszyliśmy i po 2 godzinach podjechaliśmy pod bramę afgańskiej kontroli. Po krótkiej rozmowie z jednym z oficerów okazało się, że nie mamy dokumentu z urzędu w Sultan Ishkashim. Trochę to dziwne, bo teoretycznie powinniśmy mieć go wyrobionego wjeżdżając wczoraj, a my spokojnie przejechaliśmy miejscowość nie będąc przez nikogo zatrzymywani.

Ok, nie ma wyjścia, wracamy do Sultan Ishkashim i załatwiamy dokument.

Papier, którego nam brakuje jest analogicznym dokumentem jaki powinniśmy otrzymać w Khandud i który pozwoliłby nam jechać dalej w głąb Korytarza Wachańskiego. Teraz wszystko jasne; w Sultan Ishkashim udało się przejechać, bo nie było żadnej kontroli, a kilka kilometrów za Khandud był posterunek, który już nas dalej nie przepuścił. Na przyszłość już wiem jakie czynności należy wykonywać.

Udajemy się do urzędu, tam już czeka na nas pracownik, który zbiera nasze paszporty i przygotowuje dokument. Jesteśmy też wezwani na rozmowę z kimś w rodzaju gubernatora okręgu i powiadomieni, że nie jest dozwolone poruszanie się po Afganistanie bez tych dokumentów wyrabianych na poszczególnych placówkach. Wszystko dzieje się w miłej atmosferze, bez żadnych konsekwencji dla nas. Po około godzinie formalności wyjeżdżamy z dokumentem i wracamy na granicę.

Afgańczycy odprawiają nas szybko, ale po stronie tadżyckiej nie ma nikogo na posterunku. Dzwonią po Tadżyków i na razie nie mogą nas wypuścić. W takim razie my zaczynamy szykowanie obiadu, a Afgańczycy widząc to przynoszą nam półmisek ryżu z orzechami arachidowymi. W taki sposób żegna nas ten „niebezpieczny” kraj. Po 30 minutach Tadżykowie również wracają z przerwy obiadowej i nas odprawiają. Jesteśmy już całkowicie na terytorium nam znanym i całkowicie bezpiecznym. Mimo krótkiego pobytu Afganistan utkwi nam w pamięci jako przyjazne miejsce, a ja zapewne jeszcze będę tutaj wracał.

Z Ishkashim jedziemy do Khorogu i zatrzymujemy się na nocleg u znajomej rodziny.

Nocleg u rodziny (15 USD).

22 lipiec 2018

0 km

9.00 – 16.00, Qazideh (Afganistan)

Zaczyna się nasz drugi dzień w Afganistanie. Wczoraj przeżyliśmy niesamowite chwile w tym kraju, byliśmy przekonani, że jest całkowicie bezpiecznie, ale nie byliśmy gotowi na cofnięcie się do XIX wieku, a tak można określić rejony przez które jechaliśmy.

Khandud to stolica następnego regionu administracyjnego na naszej trasie przez Korytarz Wachański. Wioskę zamieszkaną przez około 1 300 osób przejeżdża się przez 2 minuty. Za Khandud znajduje się posterunek policji, która sprawdza nasze dokumenty. Okazuje się, że nie mamy dokumentu, który wystawia regionalny naczelnik; ów dokument można otrzymać bezpłatnie właśnie w Khandud.

Zatrzymaliśmy się i zrobiliśmy „burzę mózgów”. Do Sarhad-e Broghil mamy około 140 km, droga za Kala-e Panja będzie jeszcze gorsza, nie dotrzemy tam do wieczora. Oznacza to, że jutro bylibyśmy w Sarhad-e Broghil, zostali tam na jeden dzień, a później musieli wracać przez minimum 3 dni. Daje to 7 dni, które teoretycznie mamy, ale jednak połowę tego czasu spędzimy jadąc tą samą drogą. Podjęliśmy decyzję o powrocie i ominięciu afgańskiej biurokracji.

Przez cały dzień toczyliśmy się powoli wykonując wszystkie miłe czynności wyprawowe. Dojechaliśmy do Qazideh i tam na szerokim i bardzo wietrznym pustkowiu zatrzymaliśmy się na nocleg. Na jutro zostawiliśmy sobie 40 km. dojazdu do granicy.

Nocleg na trasie.

21 lipiec 2018

0 km

8.00 – 18.00, Khandud (Afganistan)

Rano musieliśmy trochę powalczyć z wyjazdem z noclegu, ale po kilku próbach udało się wspiąć na drogę.

Kilkanaście minut po ósmej podjechaliśmy pod graniczny most. Żołnierz upewnił się, że mamy afgańskie wizy w paszportach, porozumiał z pogranicznikami i wpuścił nas na tzw. „terminal graniczny”. W tym przypadku słowo terminal jest dużą przesadą, ponieważ jest to jeden budynek i kanał do sprawdzania samochodów. Następuje normalna procedura sprawdzenia paszportów, ale Tadżykowie upewniają się, że mamy wyrobione drugie wizy tadżyckie. Istotne jest to o tyle, że dzięki nim będziemy mogli wjechać ponownie do Tadżykistanu, a ewentualne internetowe wyrabianie i drukowanie ich w Afganistanie mogłoby być niemożliwe.

Po 20 minutach cała procedura za nami, pogranicznik otwiera bramę i woła Afgańczyków. Zaczyna się dla nas całkowicie nowa przygoda, w nieznanym kraju lub znanym, ale tylko z jednostronnych przekazów medialnych. Mam nadzieję, że doświadczymy tutaj zupełnie innych wrażeń niż powszechnie nam słyszane.

Afgańczycy przystępują do kontroli paszportowej i jednocześnie przygotowują dokument opłaty celnej za samochody. Kasują 75 USD za każdy pojazd, stemplują paszporty i trochę zaglądają do samochodów. Pytają się i szukają przede wszystkim papierosów i alkoholu. My nie palimy więc fajek u nas nie ma i oczywiście nie pijemy :) więc alkoholu Afgańczycy nie potrafili znaleźć. Podczas kontroli cały czas trwa miła rozmowa z Afgańczykami; mają problem z angielskim, czasem coś rozumieją po rosyjsku. Po 25 minutach otwierają bramę i wjeżdżamy do Afganistanu.

Jedziemy w stronę Sultan Ishkashim, stolicy regionu. Żadna droga nie istnieje, jedziemy po rozjechanej drodze gruntowej, szutrze lub kamieniach. Sultan Ishkashim to mieścina z jedną drogą i kramami po dwóch stronach rozciągająca się na długości 500 m. Po chwili skręcamy w lewo i miejscowość zostaje za nami. Wszędzie widać ogromną biedę, brak elektryczności, gliniane domostwa, ludzi, którzy z braku środków transportu wędrują pieszo. Kilka kilometrów za Sultan Ishkashim zabraliśmy starszego człowieka, który pokazał nam lekarstwa, które zakupił w mieście. Teraz wraca na pieszo do domu. Jedziemy z nim przez pół dnia, a że średnia przejazdu to raptem 20 km./h to mamy wrażenie, że gość wraca do domu na koniec świata. Gdy dojechaliśmy okazało się, że pokonaliśmy 70 km. Afgańczyk zaprosił nas do domu, rodzina przygotowała herbatę, lawasz i kwaśne mleko. Poczęstowali nas tym czym na co dzień się żywią. Było bardzo miło, ale musimy ruszać dalej.

Na całej trasie przejazdu do Khandud wybudowanych jest tylko kilka mostów (przez organizacje pomocowe lub ze środków finansowych różnych państw), pozostałe przeprawy przez rozlewiska Panju i jego dopływy pokonujemy brodami. Jedno z największych rozlewisk jest przed Khandud i tylko dzięki temu, że wody było mało udało nam się przejechać względnie łatwo.

W tych warunkach dojeżdżamy przed Khandud. Wjeżdżamy samochodami najbliżej Panju jak to możliwe i rozkładamy biwak. Nasza pierwsza noc w Afganistanie.

Nocleg na trasie.

20 lipiec 2018

0 km

13.30 – 19.00, przed Ishkashim (Tadżykistan)

Wczoraj wieczorem dotarł do nas Janek z Czobim. Jego Toyota została naprawiona, pompa wspomagania wymieniona. Okoliczności tego całego procesu naprawy pokazują jak wygląda życzliwość miejscowych ludzi. W największym skrócie: chłopaki trafili na szybki transport z Tavildary do Duszanbe, tam nie było szans na nową część, ale właściciel jakieś Toyoty wymontował swoją pompę i wziął kasę na zakup nowej od Janka; już z częścią chłopaki złapali transport do Tavildary i tam naprawili samochód. Poważna usterka na końcu świata została naprawiona w dwa dni. Takie rzeczy możliwe tylko na wschodzie.

Paszporty możemy odebrać dopiero po południu. W tych rejonach czas liczy się zupełnie inaczej niż u nas, sprawy proste często trwają długo; podobnie było z naszymi paszportami. W konsulacie wizami zajmuje się bardzo miła pani, która na głowie ma dużo różnych spraw. Dodatkowo codziennie pojawia się wielu turystów, którzy wybierają się na eksplorację Korytarza Wachańskiego lub wspinaczkę na Noszak (drugi co do wysokości siedmiotysięcznik w Hindukuszu). Formalności muszą trochę trwać, a mając za sobą wiele wypraw przyjmuję te sprawy na spokojnie.

Po odebraniu wiz jedziemy w stronę Ishkashim, gdzie znajduje się jedyne w regionie przejście graniczne z Afganistanem. Walcząc na słabych drogach do granicy dojeżdżamy około 17.00. Przejście z Afganistanem nie należy do standardowych przejść granicznych. Gdy podjeżdża się do mostu jest on zawsze zamknięty i z reguły nikogo przy nim nie ma. Po chwili z pobliskiej jednostki wojskowej podjeżdża do nas samochód i otrzymujemy informację, że dzisiaj już Afgańczycy nie pracują, a jutro od 8.00 możemy się tu stawić.

Wróciliśmy kilka kilometrów wzdłuż rzeki i zatrzymaliśmy się w dobrym miejscu na biwak. Gdy zjechaliśmy nad rzekę podjechali żołnierze i zabronili nam w tym miejscu nocować. Teoretycznie zabronione jest nocowanie nad rzeką, która jest granicą z Afganistanem. Oczywiście jest to zrozumiałe, ponieważ jest to strefa nadgraniczna jednak znalezienie miejsca po drugiej stronie drogi wcale nie było łatwe, a tak naprawdę też to niczego nie zmienia. Kilka kilometrów dalej znajdujemy dobre miejsce, ale z bardzo trudnym zjazdem. Mamy jednak przystosowane do takich warunków samochody, a wjazdem będziemy martwili się jutro.

Nocleg na trasie.

18 - 19 lipiec 2018

0 km

8.00 – 16.30, Khorog (Tadżykistan)

W Khorogu do którego zmierzamy znajduje się konsulat afgański. Planując tą wyprawę brałem pod uwagę odwiedzenie afgańskiego Korytarza Wachańskiego. Aby tego dokonać potrzebna jest nam wiza afgańska, a najłatwiej ją załatwić w Tadżykistanie. Z reguły łatwiej zorganizować jest wizę w kraju ościennym niż w Polsce, stąd zostawiliśmy tą sprawę na później. Ponadto sytuacja w Afganistanie jest dynamiczna i mogłoby się zdarzyć, iż mimo posiadania wizy nie zostaniemy wpuszczeni. Dlatego lepiej to robić w Khorogu.

Do Khorogu mieliśmy tylko 183 km., ale jechaliśmy do godzin popołudniowych. O 16.00 podjechaliśmy pod Konsulat Afganistanu i zostaliśmy poinformowani, że dzisiaj już nie mamy szans na załatwienie wiz; zostawiamy to na jutro.

Khorog jest przyjemnym miasteczkiem z wieloma hostelami, homestejami (jakkolwiek to brzmi), całkiem dobrym jedzeniem i przede wszystkim z miłymi Pamircami. Pamircami, czyli mieszkańcami Pamiru, którzy zdecydowanie odcinają się od Tadżyków i walczą o niepodległość.

Znaleźliśmy bardzo dobrą bazę noclegową u miejscowej rodziny, w cenie mieliśmy również kolację.

Następnego dnia rano udaliśmy się do Ambasady Afganistanu, otrzymaliśmy do wypełnienia wnioski, wpłaciliśmy 100 USD od osoby za wizę i 100 USD za pozwolenie na wjazd samochodem do Afganistanu. Niestety okazało się, że wizy otrzymamy dopiero jutro. Takie są już realia wyprawowe, nie wszystko się udaje tak jak byśmy chcieli. Na szczęście tak obliczyłem cały przejazd, iż mamy zapas dni na tego typu nieprzewidziane zdarzenia.

Spędzamy miły wieczór w knajpie w parku nad brzegiem  rwącego Guntu (dopływu Panju).

Nocleg u rodziny (15 USD).

17 lipiec 2018

0 km

9.30 – 18.00, opuszczone gospodarstwo na M41 (Tadżykistan)

Rano rozstaliśmy się z Jankiem i Czobim. Wracają do Tavildary i zaczną działać z naprawą pompy wspomagania. W Tadżykistanie jeździ sporo Toyot, ale największa szansa na kupienie tej części jest w Duszanbe, a stolica została za nami. Na razie pozostaje nam kontakt sms i czasem słaba łączność internetowa. Zobaczymy jak się wszystko ułoży; my musimy ruszać dalej i na tym etapie nic nie możemy pomóc.

Powoli toczymy się trudną drogą, wolna jazda pozwala na oglądanie rewelacyjnych krajobrazów. Często się zatrzymujemy, nagrywamy i fotografujemy. Po południu dojeżdżamy do największej miejscowości regionu – Kalaikhum. Dobre miejsce na obiad i zakupy. Od tego momentu będziemy jechali wzdłuż granicznej rzeki Panj, po prawej stronie mamy Afganistan.

Trasa nadal jest w fatalnym stanie więc nie ma sensu na siłę jechać tylko znajdujemy dobre miejsce na nocleg. Zatrzymujemy się w opuszczonym gospodarstwie z widokiem na Afganistan.

Nocleg na trasie.

16 lipiec 2018

0 km

9.30 – 17.30, przed Przełęczą Khaburabot (Tadżykistan)

Gdy rano składamy namioty pojawia się pasterz. Wczoraj obiecaliśmy, że wejdziemy do niego na śniadanie więc musimy dotrzymać słowa. Wsiada do jednego z naszych aut i prowadzi do siebie. Wioska Darband znajduje się w oddaleniu od głównej drogi, musimy się trochę wspiąć. W domu przyjmuje nas cała rodzina, siadamy na tarasie i zajadamy się pysznym śniadaniem. Wszystkie produkty są własnej produkcji: lepioszka wypiekana w domowym piecu, ser i śmietana, dżem i kompot morelowy. Posiedzieliśmy, porozmawialiśmy, udało się zrobić dobre zdjęcia. Takie spotkania są istotą naszych wypraw i na zawsze zostają w pamięci.

Pożegnaliśmy się i ruszyliśmy dalej. Po około 20 km. zatrzymujemy się na skrzyżowaniu dróg. A372 prowadzi na północ do granicy z Kirgistanem, a nasza M41 na południe do granicy z Afganistanem. Na takich rozjazdach są posterunki policyjne, obowiązkowe spisanie paszportów i jedziemy dalej.

Nawierzchnia natychmiast się zmienia, z w miarę dobrego asfaltu mamy polną drogę z dziurami. Od rozjazdu nigdy nie było asfaltu mimo, że M41 to czerwona droga na mapie i główny trakt drogowy w Tadżykistanie. Tempo poruszania drastycznie nam spada, rozwijamy średnio 20 km/h.

W trakcie drogi Janek diagnozuje problem z pompą wspomagania. We wiosce Tavildara znajduje się policyjny punkt kontrolny, jest tutaj granica prowincji i jest to największa miejscowość w okolicy. Jedyne miejsce, aby próbować naprawić usterkę.

Wyjeżdżamy kilkanaście kilometrów za Tavildarę i nad rzeką rozkładamy biwak. Musimy ustalić strategię działania; oczywiste jest to, że nie możemy czekać na Janka, gdyż wszyscy muszą zdążyć na samolot w Kazachstanie. Janek nie ma szans na dalszą jazdę z tą usterką wobec czego wróci jutro do Tavildary, a my zabieramy jego pasażerkę do naszych samochodów i jedziemy dalej. Ustalamy, że ostatecznie spotkamy się na wjeździe do Doliny Bartang, bo tam musimy się wrócić po eksploracji Afganistanu.

Wieczorem okazuje się, że wybrane przez nas miejsce noclegowe przypadło do gustu dwóm motocyklistom z Wielkiej Brytanii i Belgii oraz podróżnikowi z Włoch.

Mimo niepewności co do dalszego uczestnictwa Janka w wyprawie internacjonalny wieczór był bardzo miły.

Nocleg na trasie.

15 lipiec 2018

0 km

9.00 – 18.30, wioska Darband (Tadżykistan)

Na dzisiaj mamy zaplanowane załatwienie kilku spraw. Będąc w Duszanbe musimy zakupić kartę SIM do internetu, zakupić lokalną walutę i zjeść dobre śniadanie.

Wystartowaliśmy do stolicy i nadal po dobrym asfalcie dotarliśmy do miasta. Duszanbe ma około 800 000 mieszkańców, ale jest dobrze skomunikowane i nie utknęliśmy w żadnym korku. Plusem na pewno było to, że wjechaliśmy tutaj w niedzielę. Zaparkowaliśmy w centrum i skierowaliśmy się do dobrze wyglądającej knajpy. Dostaliśmy rewelacyjne dania i zapłaciliśmy niewielkie pieniądze. Po drugiej stronie ulicy zorganizowaliśmy również karty do internetu. Po załatwieniu spraw szybko wyjeżdżamy z Duszanbe – przygoda czeka na nas poza miastami i utartymi szlakami.

Za stolicą droga jest w całkiem dobrym stanie, ale drastycznie zmieniają się warunki. Powoli zaczynamy się wspinać na przełęcze, później z nich zjeżdżać, później znowu wspinać itd. Nasze samochody nie są przystosowane do szybkiego pokonywania zakrętów więc wszystko trwa dłużej. Nie ma sensu dłużej jechać i wieczorem zjeżdżamy nad rzekę Wachsz.

Po rozłożeniu biwaku odwiedza nas miejscowy pasterz i zaprasza do siebie do domu, ale grzecznie odmawiamy i przekładamy zaproszenie na śniadanie.

Nocleg na trasie.

14 lipiec 2018

0 km

11.00 – 18.00, za Tunelem Śmierci (Tadżykistan)

Oprócz nas przy jeziorze obozowali również Tadżykowie. Rano zanim wyjeżdżamy mamy długą sesję fotograficzną i rozmowy z miejscowymi. Wszystko przeciąga się do 11.00, ale czasu mamy dużo i nigdzie się nie spieszymy. Aby dotrzeć do głównej drogi musimy pokonać ponad 50 km szutrówki. Mijamy interesujące wioski, piękne krajobrazy, ciekawych autochtonów.

Dojeżdżamy do głównej drogi i wracamy na dobry asfalt. Jedziemy do Duszanbe i po drodze oprócz pięknych krajobrazów nie mamy zbyt wielu atrakcji. Jedyną jest tzw. Tunel Śmierci, który pokonuje się pod Przełęczą Anzob. Jednak obecnie tunel został wyremontowany i trudno go już nazywać Tunelem Śmierci. Na całej długości jest położony asfalt, nie wystają żadne druty i nie płynie, ani nie kapie już żadna woda w tunelu. Co prawda oświetlenia jeszcze nie ma, ale dreszczyk emocji już zniknął.

Niepocieszeni wyjechaliśmy z tunelu i zaczęliśmy poszukiwać miejsca na biwak. Zjechaliśmy nad samą rzeczkę i rozłożyliśmy namioty. Byliśmy w rewelacyjnym miejscu.

Nocleg na trasie.

13 lipiec 2018

0 km

13.00 – 18.30, Siedem Jezior (Tadżykistan)

Od momentu spotkania się z uczestnikami dolatującymi rozpoczął się II etap wyprawy. Oznaczało to, że zdecydowanie zwalniamy tempo, przejeżdżamy mniej kilometrów dziennie, szybciej zatrzymujemy się na noclegi i poświęcamy więcej czasu na fotografie, nagrywanie, zwiedzanie. Na każdej wyprawie wygląda to inaczej, ale na każdej, którą realizowałem były bardzo długie odcinki tzw. dojazdówek, czy tranzytów. Właśnie ten tranzyt już nam się skończył i dodatkowo wjeżdżamy dzisiaj do Tadżykistanu, gdzie średni przebieg dzienny zdecydowanie nam się zmniejszy.

Rano również zwiedzamy Samarkandę i wyjeżdżamy po południu. Jedziemy na granicę z Tadżykistanem wprost na Pendzhikent. Mamy szczęście, ponieważ od początku 2018 roku Uzbekistan dogadał się wreszcie z Tadżykistanem w sprawie ponownego otwarcia granicy w Sarazmie. Nie ma potrzeby objazdów na północ lub południe po 300 km. tylko w prostej linii robimy 50 km. i jesteśmy na granicy.

Uzbecy sprawnie odprawiają nasze 3 pojazdy w 45 minut, a Tadżykowie standardowo „welcome to Tajikistan” i tylko 30 minut. Nawet nie mieli ochoty spojrzeć na samochody. Pozytywną zmianą jest również nowy asfalt położony do Duszanbe.

My jednak się nie spieszymy i zjeżdżamy na trasę do Siedmiu Jezior. Oglądamy malownicze jeziora i organizujemy sobie biwak przy jednym z nich.     

Nocleg na trasie.

11 - 12 lipiec 2018

0 km

15.00 – 21.00, Samarkanda (Uzbekistan)

Do Samarkandy mamy blisko więc ustaliliśmy, że rano zwiedzamy jeszcze Bucharę, robimy zakupy pamiątek (które tutaj mają rozsądne ceny i są w dużej ilości) i około południa ruszamy. Rano okazało się jednak, że w Toyocie Janka odezwała się następna usterka. Tym razem problem był większy; zawiódł zawór odcinający dopływ paliwa. Cokolwiek to znaczyło, sprowadzało się do tego, że samochód nie chciał odpalić. Janek wyciągnął swoją ogromną bibliografię dotyczącą naszego modelu Toyoty (wozi ją w aucie) i znalazł problem. Z wymontowaną częścią ruszył w miasto i udało się zorganizować zamiennik. Awaria Janka dała nam jeszcze kilka godzin na Bucharę.

Ostatecznie wyruszyliśmy o 15.00 i wieczorem dojechaliśmy do Samarkandy. W przeciwieństwie do Buchary nie ma tutaj dużego wyboru bazy noclegowej. Zatrzymaliśmy się pod samym Registanem i grupami rozeszliśmy się na poszukiwania. Nie było z czego wybierać i zatrzymaliśmy się w jakimś hotelu w centrum. Nie był ani za czysty, ani przyjemny, ale to była jedyna opcja.

Podobnie jak w Chiwie zostajemy tutaj dwa dni, które przeznaczamy na odpoczynek, zwiedzanie i leczenie się z zatruć pokarmowych, które dopadły nas wszystkich po miejscowej kolacji.

Noclegi w hotelu (86 000 UZS).

10 lipiec 2018

0 km

9.30 – 17.00, Buchara (Uzbekistan)

Odpoczęliśmy w Chiwie, a przede wszystkim przyzwyczailiśmy się do upałów. Ciągłe przebywanie w temperaturze powyżej 43ºC trudno nazwać odpoczynkiem. W tych warunkach najrozsądniej przebywać w klimatyzowanych pomieszczeniach, w czasie największego upału nic nie robić i wlewać w siebie ogromne ilości płynów. Jakiekolwiek spacery można realizować po zachodzie słońca. Będzie tak przez cały pobyt w Uzbekistanie, a szansa na niższą temperaturę może być dopiero po wjechaniu do Tadżykistanu.

Dzisiaj w planach na razie Buchara. Z Chiwy wyjeżdżamy nową autostradą, która była budowana gdy byłem tutaj w roku 2012. Od miejscowości Beruni, przez 250 km. jedzie się rewelacyjnie. Przy takiej nawierzchni nawet upał staje się do zniesienia. Wjeżdżamy do Buchary i kierujemy się od razu na centrum. Przed historycznym centrum miasta można znaleźć dziesiątki miejsc noclegowych na każdą kieszeń. Skwapliwie z tego korzystamy i znajdujemy nocleg w hotelu Pavrin.

Na zwiedzanie przeznaczamy wieczór i jutrzejszy poranek. Na Bucharę to w zupełności wystarcza.  

Nocleg w hotelu Pavrin (88 000 UZS).

8 - 9 lipiec 2018

0 km

8.30 – 15.00, Chiwa (Uzbekistan)

Ekipa dolatuje do Urgencz o 9.00; my nie możemy się tam pojawić rano gdyż musimy obowiązkowo obejrzeć Muzeum Sztuki Współczesnej w Nukus. Z uzyskanych informacji wynikało, że muzeum otwiera się o 9.00, ale gdy dojechaliśmy okazało się, że o 11.00. Uczestnicy muszą sobie jakoś poradzić, a my musimy gdzieś przeczekać niemiłosierny skwar.

Nukus jest miastem nowym, obecnie intensywnie rozbudowywanym, trudno znaleźć tutaj coś na wzór starego miasta. Wjeżdżamy samochodami gdzieś w centrum, siadamy w czajchanie i przy lodowatych napojach próbujemy przeczekać dwie godziny.

Gdy oglądamy eksponaty w muzeum otrzymujemy informację, że ekipa dotarła już do Chiwy i czeka na nas w hostelu. Dobra informacja; nie musimy się spieszyć i możemy od razu jechać do Chiwy.

Po południu dojeżdżamy do Chiwy. Wszyscy jesteśmy w komplecie, możemy rozpocząć II etap wyprawy.

Chiwa jest właściwym miejscem, aby zatrzymać się na dłużej. Podobnie jak starożytne karawany, my również po 9 dniach podróży i biwakowych noclegach z przyjemnością prześpimy się w wygodnych pokojach z włączoną klimatyzacją.

Przez dwa dni wypoczywamy i zwiedzamy Chiwę.

Noclegi w hostelu Alibek (12 USD).

7 lipiec 2018

0 km

10.30 – 20.30, Khojayli (Uzbekistan)

Jestem zadowolony po wczorajszych, a w zasadzie dzisiejszych „osiągnięciach”. Przejechaliśmy konkretny  dystans i granica też już za nami. Dzisiaj mamy cały dzień na zbliżenie się do Nukus, a jutro pozostanie nam tylko odebranie uczestników z Urgencz dokąd dolatuje samolot. Piszę o Nukus, ponieważ mamy tam do obejrzenia jedno z najlepszych muzeów sztuki współczesnej na świecie – Muzeum Sztuki Karakałpackiej Igora Sawickiego.

Położyliśmy się spać nad ranem i nie dane nam było zbyt długo odpocząć. Na tej jałowej pustyni Republiki Karakałpackiej rządzi słońce, które skutecznie wygania nas z namiotów. Pakujemy obóz i ruszamy przez pustkę. Rano temperatura szybko osiąga 40ºC. Trasa jest fatalna, stary asfalt z dziurami; jak dołożymy do tego wszechobecny kurz i pył pustynny mamy prawdziwą wyprawę. Właśnie dla tych chwil tutaj jesteśmy. Pierwsza czajchana i tak naprawdę pierwsze oznaki życia na tym terenie są po 160 km. od granicy. Później pustka ponownie do Khojayli.

W Khojayli zjadamy pierwszy uzbecki posiłek i obowiązkowo myjemy samochody. Nieprawdą jest, że uzbecka policja zatrzymuje za brudne auta, ale zdecydowanie lepiej użytkuje się samochód bez kilogramów piasku.

Miejsce na nocleg znajdujemy nad jednym z kanałów Amu-darii. Możemy się odprężyć, bo do Urgencz mamy niecałe 200 km. i zrealizowaliśmy pierwszą część planu wyprawy.

Nocleg na trasie.

6 lipiec 2018

0 km

8.30 – 4.00, za granicą uzbecką (Uzbekistan)

Przez ostatnie dwa dni nie pokonaliśmy dużych dystansów, a do Chiwy mamy około 1 300 km. Tam mamy się spotkać z uczestnikami dolatującymi w niedzielę. Zostały nam 3 dni jazdy i jedna granica do pokonania. Teoretycznie po 400 km. dziennie, ale różnie może być i dzisiaj musimy trochę nadrobić.

Trasa wiedzie cały czas przez step, temperatura jest zabójcza, 45ºC w cieniu, ale cienia i tak tutaj nie ma.

Nie pozostaje nic tylko cały dzień jechać. Mijamy Atyrau i Kulsary. Ostatnią miejscowością przed granicą jest Beyneu, uzupełniamy paliwo i ruszamy w stronę granicy. Niestety droga z Beyneu nadal jest tragiczna. Nowy asfalt jest już kładziony, ale nie załapaliśmy się na niego; 80 km. odcinek pokonujemy w 3,5 h.

Na granicę podjeżdżamy o północy. Poprzez budowę drogi nie byłem w stanie zauważyć kolejki samochodów osobowych i przejechałem obok ciężarówek pod samą bramę kontroli kazachskiej. Wcisnęliśmy się za ostatnim samochodem i zostaliśmy wpuszczeni na terminal. Zupełnym przypadkiem ominęliśmy długą kolejkę. Gdy już jesteśmy na terminalu Kazachowie traktują nas uprzywilejowanie, wpuszczają nas bez kolejki do kontroli paszportowej i celnej. Wszystko trwa 45 minut i wyjeżdżamy z Kazachstanu.

Po stronie uzbeckiej nie liczyłem na żadne przywileje, ale okazało się, że również nas wpuszczono bez kolejki. Tylko ze względu na większą ilość dokumentów odprawa trwała dłużej. Po godzinie jesteśmy po wszystkim i wyjeżdżamy z terminala.

Jesteśmy potwornie zmęczeni więc kilkanaście kilometrów za granicą zjeżdżamy w step i zatrzymujemy się na nocleg.

Nocleg na trasie.

5 lipiec 2018

0 km

8.30 – 19.30, przed Atyrau (Kazachstan)

Gdy pojawiają się problemy natury „dokumentacyjnej” tak jak na granicy rosyjskiej przyjmuję je na chłodno. Nauczyłem się na wielu wyjazdach, że prędzej czy później można je opanować i spokojnie jechać dalej. Przydają się zdolności negocjacyjne, czasem pomaga parę dolarów, uśmiech, znajomość języka lub nawet czasem udawanie, że się go nie potrafi. Jednak gdy zdarza się awaria techniczna pojazdu ogarnia mnie zawsze lekkie przerażenie i obawa, że wszystko się posypie.

Na szczęście na tej wyprawie jechał z nami swoją Toyotą Gałka – specjalista od „siedemdziesiątek”. Jego prawie trzydziestoletnia Toyota nie miała przed nim żadnych tajemnic. Po głębszych przemyśleniach Janek rozwikłał wczorajszy problem ze skokami temperatury i mogliśmy dzisiaj ruszyć w stronę Kazachstanu. Do granicy jest tylko 70 km., przeprawa po pontonowym moście na rzece Buzun (od lat bez zmian) i ustawiamy się w niedużej kolejce samochodów. W kolejce w większości stoją Kirgizi z zakupionymi w Armenii samochodami, które prowadzą do Kirgistanu. Dzięki Unii Celnej WNP w Armenii można kupić samochody w dobrych cenach i wszystkie nacje należące do wspólnoty skrzętnie z tego korzystają.

Na granicy spędzamy 2 godziny z czego większą część po stronie rosyjskiej. Kazachowie odprawiają nas w szybkim tempie, nie interesują się zbytnie zawartością samochodów.

Po stronie kazachskiej należy obowiązkowo zakupić ubezpieczenie OC dla pojazdów; policja to sprawdza więc nie warto ryzykować. Wymiana dolarów na tenge odbywa się u starszych pań, które oferują całkiem przyzwoity kurs wymiany. Po wszystkich formalnościach ruszamy w stronę Atyrau.

Droga do Atyrau jest nadal w fatalnym stanie, ale jej początkowy 50 km. odcinek można przejechać nowym asfaltem przez wioski od południa. Po następnych 100 km. zbliżamy się do Morza Kaspijskiego. Niewątpliwie jest atrakcją możliwość wjechania w „morze” na kilkanaście kilometrów. Linia brzegowa jest obecnie dalej na południe i nawigacja pokazuje nam, że jesteśmy w wodzie. Wjeżdżamy w głąb na rozsądną odległość, dalej staje się to niebezpieczne, gdyż można utknąć w błocie. Pamiątkowe fotki i jedziemy dalej.  

Po kilkunastu kilometrach zjeżdżamy w step i rozkładamy obóz.

Nocleg na trasie.

4 lipiec 2018

0 km

9.00 – 20.00, Astrachań (Rosja)

Docieramy do Astrachania i zwiedzamy miasto. Astrachań jak na warunki rosyjskie jest miastem wartym obejrzenia. Często mijane miasta to bezład sowieckich bloków i architektoniczne potworki z dawnych lat. Gdy doda się do tego problemy komunikacyjne i zakorkowane ulice, które nie przewidywały takiej ilości samochodów to odechciewa się wjeżdżania do rosyjskich miast. Będąc wielokrotnie w Rosji z radością korzystałem z obwodnic, aby tylko ominąć miasto. W przypadku Astrachania polecam wjechać i pospacerować po mieście. Jest ono dosyć zwarte i większość zabytków znajduje się niedalekiej odległości od siebie.

Gdy po południu wyjechaliśmy z Astrachania w stronę granicy kazachskiej okazało się, że w Toyocie Janka w dziwny sposób zachowuje się wskaźnik temperatury. Niby nic poważnego, ale wzrastał do temperatury maksymalnej, aby po chwili wrócić do normalnej. Objaw o tyle niebezpieczny, że jedziemy w najbardziej gorące rejony Azji i wiedza na temat prawdziwej temperatury w samochodzie jest na wagę złota.

Krążymy chwilę po mieście i trafiamy na chłopaków w terenówkach. Okazuje się, że mają niezły warsztat 4×4 i oferują swoją pomoc. Gdyby Jankowi nie udało się dzisiaj odnaleźć problemu umawiamy się na jutro na wizytę w ich warsztacie. Chłopaki zawożą nas na plażę nad Wołgą, gdzie możemy rozbić biwak.

Nie udało nam się pokonać dobrego dystansu, ale ważniejsza była naprawa czujnika temperatury, z którym Janek poradził sobie na biwaku. Jesteśmy przygotowani na jutrzejszy wjazd do Kazachstanu.

Nocleg na trasie.

3 lipiec 2018

0 km

7.30 – 19.00, przed Astrachaniem (Rosja)

Dojeżdżamy do Wołgogradu. Obowiązkowo zwiedzamy kurhan Mamaja; kompleks poświęcony pamięci bitwy stalingradzkiej z górującą figurą Matki-Ojczyzny. Warto pospacerować po terenie kurhanu nie tylko dla odświeżenia historii, ale przede wszystkim dla przyjrzenia się jak Rosjanie traktują II WŚ i jak jest ona im przedstawiana od wczesnych lat szkolnych. Niewątpliwie ciekawostką jest także zmiana warty w Sali Pamięci z płonącym wiecznym ogniem.

Po południu wyjeżdżamy z Wołgogradu i jedziemy w stronę Astrachania. Nie dojeżdżamy do miasta, którego zwiedzanie zostawiamy sobie na jutro tylko zatrzymujemy się nad Wołgą. Znajdujemy świetne miejsce biwakowe nad rzeką i dodatkowo dołączamy się do imprezy z wesołymi Rosjankami.

Nocleg na trasie.

2 lipiec 2018

0 km

8.00 – 20.30, za Borysoglebskiem (Rosja)

Dzisiaj spokojny dzień, „rozgościliśmy” się już w Rosji. Przejeżdżamy przez Woroneż ogarniając tylko kwestie internetu. Jedziemy na wschód wśród ogromnych pól uprawnych, poprzez najbardziej urodzajne czarnoziemy w Rosji. Udaje nam się pokonać całkiem rozsądny odcinek drogi.

Biwak rozkładamy na polu słoneczników.

Nocleg na trasie.

1 lipiec 2018

0 km

9.00 – 20.00, przed Kurskiem (Rosja)

Startując rano nie przypuszczałem, że dzień będzie obfitował w takie emocje.

Do granicy rosyjskiej mamy tylko trochę powyżej 200 km. Droga przez cały czas idealna, ale na ostatnim odcinku od Gluhiv do posterunku granicznego nadal jest w fatalnym stanie. Na granicy ukraińskiej meldujemy się o 13.00; szybko przechodzimy kontrolę paszportową, ale małe schody zaczynają się przy celnikach. Niestety granica zachodnia w porównaniu do wschodniej to dzień do nocy, zupełnie inne standardy i szalejące łapówkarstwo. Na tym przejściu byłem już kilka razy, ale obecnie tego miejsca nie można już nazwać państwowym przejściem granicznym, a „samowolnym folwarkiem celników”. Zwykle nie mam uprzedzeń do żadnych ludzi, ale tych Ukraińców można znienawidzić. Mimo niechęci do dawania jakichkolwiek łapówek, szczególnie gdy nie dokonałem żadnego przewinienia, posiadam zdolności negocjacyjne i bardzo lubię to robić. Zacząłem działać.

Celnik poinformował mnie krótko, że jak nie zapłacimy to wszystkie bagaże na zewnątrz, a idzie duża burza. Wypakowanie bagaży nie jest problemem, ale nie chodzi o samo wypakowanie, a czas jaki celnicy przeznaczą na naszą kontrolę. Takie rzeczy mogą bardzo długo trwać, a dodatkowo w naszych bagażach można dużo znaleźć. Przystępuję szybko do rozmów i ostatecznie za trzy samochody płacimy 10 EUR i 10 USD. Po 15 minutach wyjeżdżamy z granicy i faktycznie zaczyna się ulewa. Przed nami granica rosyjska.

W Rosji wszystkie procedury są jasne i tutaj nie ma żadnych łapówek. Po wpuszczeniu nas na obszar celny podjeżdżamy do kontroli paszportowej. Nagle okazuje się, że w jednym z naszych paszportów wiza rosyjska rozpoczyna się od 2 lipca. Oczywiste jest, że ta osoba nie może dzisiaj wjechać. Pogranicznik wzywa oficera i rozpoczynam z nim rozmowę, ale zaproszony jestem do biura, gdzie rozmowa toczy się w towarzystwie szefa placówki. Rozmawiamy dłuższy czas (jakie to szczęście, że w moich czasach rosyjski był w podstawówce i liceum) i po moich wyjaśnieniach oraz przedstawieniu planu całej wyprawy otrzymujemy zgodę na wcześniejszy wjazd. Nie pierwszy raz spotykam się z uprzejmością Rosjan i pozytywnym podejściem do Polaków nawet ze strony urzędników.

Dostajemy stemple i przechodzimy do kontroli celnej. Sprawdzanie samochodów idzie sprawnie, dokumenty również szybko. Problem pojawia się przy mojej drugiej Toyocie, która jest wprowadzana przez członka rodziny, ale wg rosyjskiej celniczki musi mieć upoważnienie do poruszania się na terytorium Rosji. Kiedyś miałem już podobne problemy, ale zawsze się udawało ostatecznie wjechać bez żadnych dokumentów. Tym razem negocjacje trwają długo, nawet pojawia się wersja, że muszę pojechać po upoważnienie do notariusza na Ukrainie. Proponuję celniczce, że napiszę upoważnienie teraz i podłączy je do dokumentów; jest akceptacja, ale mamy problem z napisaniem tego pisma po rosyjsku. Pani szybko nam to dyktuje, my później kaligrafujemy w cyrylicy. Pismo idzie do sprawdzenia i czujemy się jak w podstawówce, gdzie mamy pokreślony tekst i wpisane poprawki. W końcu udaje się i wjeżdżamy do Federacji Rosyjskiej. Ponownie mimo wielkich przeciwności „wygrywamy” z rosyjską machiną urzędniczą, chociaż trwało to 5 godzin. Oczywiście tylko dlatego, że to oni się zgodzili, ale niewątpliwie dobrze to o nich świadczy. Nikt mi nie powie, że Rosja nie jest dla nas przyjazna.

Jedziemy jeszcze ponad 100 km i przed Kurskiem wjeżdżamy w pole czarnoziemów. Znajdujemy dobre miejsce na nocleg. Po takiej dawce emocji należy nam się zasłużony odpoczynek; z radością opijamy wjazd do Rosji.

Nocleg na trasie.

30 czerwiec 2018

0 km

6.00 – 20.00, za Kipti (Ukraina)

Jak to zawsze bywa na takich wyjazdach mamy do wykonania ciężką tranzytową pracę. Osoby jeżdżące z nami z reguły potrafią akceptować przejeżdżane setki kilometrów i związane z tym znużenie. Bywają też osoby, dla których długie przejazdy są męczące lub po prostu nie mają tyle czasu na wyjazd. Dlatego też duża część ekipy dolatuje i odlatuje, biorąc udział w najciekawszej części wyprawy.

Dla nas kierowców ciekawie musi być zawsze i przez następne kilka dni będziemy pokonywali dłuższe odcinki bez  większego zaangażowania w zwiedzanie.

Po raz kolejny pokonuję drogę przez Ukrainę; mamy sobotę więc sprawnie przejeżdżamy Kijów i za miejscowością Kipti na rozjeździe w M02 zatrzymujemy się na nocleg. Przez cały dzień jedziemy w deszczu, ale na nocleg udaje nam się znaleźć zabudowania po dawnym gospodarstwie rolnym. Spędzamy miły wieczór pod zadaszeniem.

Nocleg na trasie.

29 czerwiec 2018

0 km

18.30 – 2.15, za Kowlem (Ukraina)

Wyruszyliśmy w piątkowy wieczór. Mogliśmy to zrobić w sobotę rano, ale przypominając sobie poprzednie wyprawy i przekraczanie granicy ukraińskiej miałem obawy, że trochę sobie poczekamy na wjazd do Ukrainy. Gdy dojeżdżamy do Dorohuska ekipa z Warszawy już na nas czeka; ustawiamy się w kolejce. Nie jest dane nam wypocząć, co kilka minut musimy posuwać się do przodu w kolejce. Ostatecznie wjazd do Ukrainy zabiera nam 5 godzin, z czego po naszej stronie czekaliśmy 4 godziny, a Ukraińcy odprawili nas przez godzinę.

Podjeżdżamy trochę kilometrów i zatrzymujemy się na odpoczynek na leśnym parkingu.  

Nocleg na trasie.

Przed wyjazdem

Długo myślałem nad wyborem wakacyjnego kierunku wyprawy, ale żaden nie wydawał się tak ciekawy i w miarę dostępny jak „stany”. Okazało się również, że ta destynacja ma wielu zwolenników wśród moich regularnych towarzyszy podróży. Najważniejsze w podróży jest dobre i sprawdzone towarzystwo więc decyzja co do kierunku zapadła szybko.

Byłem w tych rejonach już dwukrotnie więc stworzyłem plan obejmujący najciekawsze miejsca i dodatkowo włączyłem możliwość wjazdu do Afganistanu i w mniej uczęszczane regiony Tadżykistanu.

W wyprawie musiałem uwzględnić fakt, iż większość uczestników dolatywała do Uzbekistanu i odlatywała z Kazachstanu. Robiłem już takie rzeczy więc należało tylko uwzględnić czas na dostarczenie samochodów w odpowiednim momencie do Uzbekistanu i właściwe pojawienie się w Kazachstanie, aby nie spóźnić się na zabukowane loty.

Kierowcy musieli zorganizować sobie przed wyjazdem wizy rosyjskie i uzbeckie, pozostałe osoby tylko uzbeckie. Wizy tadżyckie są już dostępne internetowo, Kazachstan wpuszcza już nas bezwizowo, a Afganistan zorganizujemy w Tadżykistanie gdy będziemy pewni, że wjazd jest możliwy i bezpieczny.

Na dwa tygodnie przed wyjazdem wszystko mieliśmy gotowe, samochody przygotowane i spakowane.

Przygoda przed nami.

4-7 luty 2018

0 km

Morze Śródziemne i Europa

Do Genui płyniemy dwa dni. Prom dopływa 5 lutego wieczorem, odprawa paszportowa i celna zawsze jest szybka, ale pojawienie się większej ilości samochodów zjeżdżających z promu zwykle spowalnia ten proces. Obecnie i tak jest bardzo dobrze, ponieważ jest zdecydowanie mniej turystów niż w poprzednich latach.

Bez względu na szybkość odprawy przyjazd wieczorem i tak zmusza nas do przespania się gdzieś we Włoszech i dopiero jutro możemy dojechać do kraju.

Dojeżdżamy do Brescii i w hotelu przy autostradzie zatrzymujemy się na nocleg.

Następnego dnia startujemy rano i po 1 236 km. docieramy do Polski.

1-3 luty 2018

0 km

Sahara Zachodnia i Maroko

3 lutego o 16.00 odpływa prom z Tangeru do Genui. Gdy jechaliśmy w przeciwną stronę priorytetem nie było Maroko, ani Sahara Zachodnia. Mimo, że przygoda zaczyna się od odpalenia samochodów w Polsce to jednak Europa, Maroko i Sahara Zachodnia były tranzytowe. Teraz również tak było z tą różnicą, iż czas nieubłaganie uciekał, a nam nadal brakowało ponad 2 000 km do portu.

Przyjąłem zasadę, że każdego dnia pokonujemy największą ilość kilometrów jaką możemy przejechać, a na ostatni dzień zostawiamy sobie nie więcej niż 300 km.

Każdego ranka wyruszaliśmy w okolicach 8.00 gdy słońce już trochę grzało i można było wygrzebać się ze śpiwora niekoniecznie w zimowych warunkach.

Przez dwa dni przejechaliśmy 1 900 km nocując pierwszego dnia w okolicach El Quatia, a drugiego w okolicach Rabatu.

Trzeciego dnia przejechaliśmy ostatnie 271 km. i o 13.00 stanęliśmy w kolejce samochodów na prom. Wszystko poszło sprawnie i o 16.00 prom wyruszył w podróż do Europy.

Noclegi na trasie i na promie.

31 styczeń 2018

0 km

7.30 – 22.30, 120 km. od granicy (Sahara Zachodnia)

W tych rejonach już czujemy zimę, rano jest maksymalnie 5°C więc zbieramy się szybko i dogrzewamy w samochodzie. Gdy słońce wschodzi wyżej robi się zdecydowanie cieplej, a później zbyt gorąco. Tak to już jest w tych rejonach zimą. Trzeba być przygotowanym na niskie temperatury w nocy.

Nouakchott mijamy szybko. Mimo, że stolica jest miastem ponad milionowym przejeżdża się ją sprawnie i nie stoi w korkach.

Za Nouakchott mamy jeszcze ponad 500 km pustej drogi do granicy Sahary Zachodniej. Jedyną przeszkodą jest mocny wiatr wiejący z przeciwka, utrudniający jazdę.

Po południu jesteśmy na granicy mauretańskiej; wszystkie procedury są załatwione bardzo szybko i możemy pożegnać Mauretanię.

Przekraczamy „No Man Land” między Mauretanią, a Saharą Zachodnią i wjeżdżamy na terminal marokański. Tutaj szykuje się dłuższy pobyt, gdyż od kilku lat Marokańczycy obowiązkowo skanują każdy samochód. Trochę biegamy za pieczątkami, trochę z kwitami samochodowymi, prowadzimy miłą pogawędkę z celnikami o posiadaniu bądź nie posiadaniu pewnych produktów. Później stoimy w kolejce do rentgena i w końcu po całej procedurze możemy jechać.

Uzupełniamy paliwo na stacji i wbijamy się jeszcze 120 km. w głąb Sahary Zachodniej. Przed nami ponad 1 200 km. pustki. Po jednej stronie Atlantyk, po drugiej niegościnna pustynia i tysiące miejsc biwakowych.

Nocleg na trasie.

30 styczeń 2018

0 km

10.30 – 0.00, 80 km. przed Nouakchott (Mauretania)

Rano szybko zwinęliśmy obóz i pojechaliśmy na granicę. Urzędnik ponoć miał zacząć pracę o 8.00 więc byliśmy zwarci i gotowi. Faktycznie kilka minut po 8.00 zjawił się gość, otworzył pomieszczenie, które trudno nazwać biurem, odpalił komputer i po kilku problemach technicznych rozpoczął procedurę wydruku wiz. Polega ona na skanie paszportu, odcisku wszystkich palców dłoni i wykonaniu zdjęcia. Po chwili następuje wydruk wizy i zapłata 50 EUR lub równowartość w ougijach albo frankach CFA. Przygotowanie wiz dla całej naszej grupy zabrało dwie godziny. Później jeszcze dokumenty z odprawy celnej i po 2,5 h mogliśmy ruszyć w dalszą drogę.

Jesteśmy w Mauretanii i krajobraz szybko się zmienia, sahel pozostaje za nami i zaczyna się pustynia. Jedziemy przez rejony, które jeszcze niedawno były uznawane za niebezpieczne i żandarmeria mauretańska ograniczała przejazdy turystów. Teoretycznie do Ayoun el’ Atrous można było dojechać, ale dalej na wschód do Nemy już nie puszczali. My dojechaliśmy do Ayoun el’ Atrous od południa i na posterunku dowiedziałem się, że do Nemy można dojechać. Trudno powiedzieć czy trasa przez Oualatę i Tichit jest możliwa, ale gdyby się udało to byłaby to wspaniała przygoda. Zostawiam sobie ten pomysł na następną wyprawę.

Oprócz pięknej pustyni ten rejon ma niewiele do zaoferowania i pozostało nam tylko połykanie kilometrów. Jechaliśmy do północy i zatrzymaliśmy się dopiero na posterunku 80 km. przed Nouakchott. Pokonaliśmy dobry odcinek i byliśmy gotowi na jutrzejsze przekroczenie granicy i wjazd do Maroka.

Nocleg na trasie.    

29 styczeń 2018

0 km

8.00 – 18.30, Gogui (Mauretania)

Żegnamy gościnne progi „Sleeping Camel” i ruszamy dalej w podróż. Zanim wyjedziemy z Bamako odwiedzamy jeszcze raz miejscowy targ i kupujemy tradycyjne malijskie pamiątki.

Z Bamako wyjeżdżamy tą samą drogą, którą wjeżdżaliśmy, ale zaraz w miejscowości Kati nie skręcamy na Kitę tylko jedziemy główną trasą na Diemę i Nioro.

Poruszamy się główną trasą prowadzącą do Mauretanii; powinno być szybko i sprawnie, niestety odcinek od Kati do Didjeni to same dziury w asfalcie i bardzo niska średnia przejazdu. Zawsze lepsza jest droga pustynna, szutrowa lub każda inna w terenie niż jazda po asfalcie z ogromnymi dziurami. Toczymy się tak przez 175 km., ale za Didjeni się poprawia i przyspieszamy.

Przed granicą wydaję ostatnie franki i dojeżdżamy na posterunek w Gogui. Wyjazd z Mali jest szybki i bezproblemowy; tylko stemple w paszport, okazanie „laisser-passer touristique” na samochód i jedziemy dalej. Do posterunku mauretańskiego trzeba trochę dojechać; jesteśmy tam o godzinie 18.00, ale okazuje się, że nie możemy wjechać do Mauretanii gdyż nikt nie wydrukuje nam wiz. Osoba od obsługi komputera już nie pracuje więc musimy przenocować na posterunku. Pogranicznicy dowożą nas kilka kilometrów dalej pod swoją bazę i rozbijamy tam biwak.

Powoli robiło się już ciemno i tak musielibyśmy się zatrzymać na nocleg, ale szkoda czasu, który jutro moglibyśmy przeznaczyć na jazdę, a będziemy rano musieli spędzić na odprawie paszportowo-celnej.

Nocleg na trasie

28 styczeń 2018

0 km

7.30 – 21.00, Bamako (Mali)

Dzisiaj również wystartowaliśmy wcześniej; za cel postawiliśmy sobie dotarcie do Bamako. Przejechanie ponad 700 km. i przekroczenie granicy to trudne zadanie.

Pierwszy postój mamy w Bobo-Dioulasso, gdzie korzystamy z internetu i próbujemy coś zjeść. Niestety pora jest zbyt wczesna i garkuchnie dopiero się rozkręcają. Internet też nie powala szybkością więc postoju nie zaliczam do udanych.

Przychodzi czas na granicę BF-Mali. Odprawa po stronie Burkina Faso jest sprawna; po stronie malijskiej też nie jest źle tylko urzędnik wypełniający dokument celny oprócz standardowej opłaty chciał coś dostać w łapę. Odmówiłem więc skierował mnie do stanowiska pograniczników, którzy mieli podstemplować dokument na pojazd. Nic takiego się nie działo w tamtą stronę, ale musiałem dostać ten stempel. Pogranicznik zażądał 2 000 XOF i żaden mój fortel, ani wymówka nie pomogły. Musiałem zapłacić i mogliśmy ruszyć dalej. Pojawiła się mała rysa na idealnym malijskim wizerunku. Wszystko zależy zawsze od człowieka, ale też od okoliczności i miejsca. Była to największa i najważniejsza granica między Mali, a BF więc korupcja kwitła. Trudno czasem wygrać z łapówkarstwem, czasem też nie warto z tym walczyć, gdyż czas jest istotny w podróży.

Po przekroczeniu granicy sprawnie jedziemy do Bamako. Wieczorem docieramy na znajomy kemping, zjadamy rewelacyjny obiad i możemy odpocząć po trudnym dniu.

Nocleg na kempingu (3 000 XOF).

27 styczeń 2018

0 km

6.30 – 21.30, Boromo (Burkina Faso)

Gdy zwijaliśmy obóz odwiedzili nas mieszkańcy wioski, trochę nas poobserwowali, pomogli w zwijaniu namiotów, wykonaliśmy trochę zdjęć. Było przyjemnie, ale czas nieubłaganie upływa, a my musimy za osiem dni być w Tangerze gdzie mamy powrotny prom do Europy. Sporo Afryki mamy do przejechania.

Szybko się zwinęliśmy i ruszyliśmy na granicę Burkiny Faso. Przekraczamy ją w Cinkanse na głównej drodze łączącej Togo z północy na południe. Wszystkie formalności zabrały nam 2 godziny ponieważ gdzieś się zakręciliśmy i chcieliśmy wyjechać ze strefy bez burkińskiej odprawy celnej. Celnik wypełnił stosowne dokumenty i próbował wyłudzić jakąś łapówkę, ale powiedziałem mu wprost, że nic nie dostanie. Oddał papiery i życzył spokojnej drogi. Jedyna opłata to 2 000 XOF za wjazd do strefy celnej. Była biletowana więc zapłaciłem chociaż jej kwota wskazywała, że była raczej dla „białasów”.

Przed nami kilkaset kilometrów nieciekawej drogi, którą już jechaliśmy poprzednio. Mimo braku postojów i raczej dobrej drogi i tak nie pokonaliśmy zbyt dużego odcinka. Należy brać dużą poprawkę na szybkość poruszania się w Afryce. Zatrzymała nas granica, później spowalniacze w mijanych wioskach, później przejazd przez Ouagadougou.

Ostatecznie na nocleg zatrzymujmy się za wioską Boromo w połowie drogi między stolicą, a Bobo-Dioulasso.

Nocleg na trasie.

26 styczeń 2018

0 km

6.30 – 21.00, Nenergou (Togo)

Rano budzą nas odgłosy hipopotamów; zbieramy się szybko i ruszamy w dalszy objazd parku. Pobudka o 6.30 pozwala nam na obejrzenie afrykańskiego wschodu słońca. Okazuje się, że przez wszystkie dni, które spędziliśmy w Afryce mieliśmy problem z uchwyceniem wschodu słońca. Poza oczywiście niechęcią do porannego wstawania przeszkodą w Maroku i Saharze Zachodniej bywało zimno i zachmurzenie znad Atlantyku, w Mauretanii oprócz porannych niskich temperatur ciągle wiało i unosił się piasek, w Mali i Burkina Faso nie było już zimno, ale ciągłe wypalanie buszu skutecznie przykrywało poranne niebo. Nagle w Beninie w środku parku okazało się, że niebo jest czyste i poranne słońce ukazało się w całej krasie. Gdy poszukiwałem dobrego miejsca do fotografii nagle pojawiła się rodzina słoni w odległości kilkunastu metrów od nas. W porównaniu do wczorajszego spotkania to było zdecydowanie bliższe i dostarczyło nam dużych emocji. Udało się wykonać sporo zdjęć i nagrań filmowych. W końcu słonie poszły w głąb parku, a my ruszyliśmy dalej. Po kilkunastu kilometrach ponownie natknęliśmy się na następną rodzinę słoni, która pojawiła się nagle na drodze. Trafiło się nam prawdziwe safari.

Bilety kupiliśmy na jeden dzień więc dzisiaj o 14.00 pojawiliśmy się przed bramą wyjazdową. Pożegnaliśmy się z przewodnikiem i pojechaliśmy do Tanguiety.

W wiosce próbowaliśmy zatankować, ale w Beninie zdarzają się problemy z zakupem paliw. Najpierw okazało się, że paliwa nie ma, a później gość na stacji stwierdził, że może nam sprzedać po 20 litrów ON na samochód w podwójnej cenie. Oczywiście wyśmiałem go, bo po pierwsze 20 litrów to dla nas żadne tankowanie, a ceny x2 na pewno nie zaakceptuję. Bez problemów dotrzemy do Togo i tam zatankujemy.

Do Togo wjeżdżamy bocznymi drogami, na granicy stoi słomiana chata, w której żołnierze stemplują nam paszporty, a po kilka następnych kilometrach mamy posterunek celny w którym wnoszę opłatę 7 000 XOF na pojazd i możemy jechać dalej.

Nocleg znajdujemy już po ciemku; zjeżdżamy z głównej drogi kilka kilometrów i rozbijamy biwak na granicy wioski.

Nocleg na trasie.

25 styczeń 2018

0 km

8.00 – 19.00, Park Narodowy Pendjari (Benin)

Rano szybka pobudka i jedziemy na granicę. Przekraczamy ją sprawnie, pogranicznicy BF stemplują nam paszporty, celnik zabiera dokumenty na pojazdy i wjeżdżamy do Beninu. Tutaj jeszcze szybciej ponieważ dostajemy tylko stemple w paszport, a sprawy celne nie istnieją. To bardzo dobra wiadomość na przyszłość, gdyż jeżeli Benin nie wymaga i nie wystawia żadnych dokumentów celnych na samochody to można w tym kraju pozostawić pojazdy na dłużej bez opłat celnych lub konsekwencji dłuższego pobytu w kraju i narażenia się dodatkowe koszty. Jedynym problemem byłoby znalezienie bezpiecznego parkingu, ale te kwestie są często poruszane na internetowych forach podróżniczych.

Kilka kilometrów za granicą skręcamy do parku i po następnych kilku kilometrach podjeżdżamy pod główną bramę. Wszyscy jesteśmy podekscytowani gdyż jest to dla nas pierwszy park narodowy w Afryce, w którym można spotkać dzikie zwierzęta i jeden z niewielu w Afryce Zachodniej, gdzie zwierzęta w ogóle występują. Niestety Afryka Zachodnia jest miejscem, w którym większość dzikich zwierząt została wybita i obecnie w te rejony jeździ się na spotkania z miejscową kulturą, ale już nie ze zwierzętami. Te rejony są zupełnie inne niż Afryka południowa i wschodnia gdzie nadal przyroda jest mocno obecna. Być może to zbyt duże uogólnienie, ale odwiedzając wielokrotnie te rejony nigdy nie spotkałem wielu zwierząt.

Wjazd do Parku Narodowego Pendjari wiąże się z zakupem biletu i jeżeli przewidujemy nocleg na jego terenie to również z opłatą za skorzystanie z miejsca biwakowego. Jesteśmy tutaj pierwszy raz i mimo, że zostaliśmy zaopatrzeni w mapkę to wynajmujemy przewodnika, który zna miejsca występowania różnych zwierząt. Dolewamy jeszcze wodę do zbiorników, bo przez następne 24 godziny dostępu do czystego źródła nie będzie.

Brama się otwiera i wkraczamy do parku, krążymy po różnych dróżkach; widzimy sporo antylop, dużo pawianów, w pewnym momencie pojawia się stado bawołów afrykańskich. Przed zachodem słońca dojeżdżamy do Pendjari Lodge, bardziej cywilizowanego miejsca z możliwością noclegu w pokoju i ciepłą wodą (tylko gdy uda się uruchomić generator). My dotarliśmy do tego miejsca tylko dla potrzeb obserwacji słoni, które wieczorem regularnie przechodzą w tej okolicy. Faktycznie po chwili w odległości 100 m. mija nas rodzina siedmiu słoni. Pierwszy raz widzę słonie na wolności i robi to na mnie ogromne wrażenie.

Po obserwacji przejeżdżamy na biwak w wyznaczonym miejscu. Znajduje się tutaj platforma obserwacyjna i duży zbiornik wodny z hipopotamami. Atrakcje się jeszcze nie skończyły i w nocy mamy towarzystwo hipopotamów baraszkujących w jeziorze.

Nocleg w parku (3 000 XOF).

24 styczeń 2018

0 km

8.00 – 21.30, Fada-Ngourma (Burkina Faso)

Od dłuższego czasu trochę się wleczemy. Codziennie pokonujemy niezbyt duże dystanse i już jest pewne, że nie dotrzemy do Zatoki Gwinejskiej. Podróżowanie po Afryce nie jest tak oczywiste jak w przewidywalnej Europie. Mamy rewelacyjne autostrady i spowalniają nas tylko korki uliczne i głupie przepisy. W Afryce głupich przepisów nie ma, ale nie ma też autostrad. Setki kilometrów dróg szutrowych lub całkowicie off-road’owych odcinków skutecznie nas spowalniają.

Na dzisiaj założyłem pokonanie większego odcinka, ponieważ na całej trasie mamy asfalt i tylko Ouagadougou po drodze. Stolica Burkina Faso zupełnie nie zachwyciła. Była jedynie dobrym miejscem na zakupy i zjedzenie dobrego regionalnego dania.

Burkina Faso jest krajem gdzie praktykowane jest już voodoo; należy zwracać uwagę przy wykonywaniu fotografii, aby nie narazić się na niepotrzebne kłopoty. Jeden z naszych uczestników robiąc zdjęcia z ukrycia został zauważony i poproszony o wykasowanie ich z aparatu. Warto pamiętać o szacunku dla innych kultur i religii.

Ouagadougou przejeżdża się raczej szybko, nawet w godzinach szczytu. Za stolicą droga też jest pusta, mijamy tylko ciężarówki jadące do Nigru. W Fada-Ngourma zjeżdżamy na trasę do Beninu i wówczas robi się już całkowicie pusto.

Jest już ciemno i jazda w tych warunkach nie jest bezpieczna więc zatrzymujemy się na nocleg gdzieś na trasie na 100 km. przed granicą Beninu. Śpimy już na terenie Rezerwatu de Pama, który jest strefą buforową Parku Narodowego Pendjari, który jest naszym jutrzejszym celem.

Nocleg na trasie.

23 styczeń 2018

0 km

8.30 – 19.00, Bobo-Dioulasso (Burkina Faso)

Przed nami następny nieznany nam kraj – Burkina Faso. Dzisiaj najważniejszy jest przede wszystkim wyjazd z Mali i wjazd do BF. Po trzech godzinach jesteśmy na granicy. Z Mali wyjeżdżamy bez problemów, otrzymujemy pieczątki wyjazdowe, a u celników zostawiam kopię odprawy celnej z wjazdu. Nikt nie żąda żadnych łapówek, cała procedura zabiera około godziny.

Po stronie BF pogranicznicy stemplują nam paszporty w ekspresowym tempie i dodatkowo pojawia się gość, który sprawdza nasze dokumenty szczepień na żółtą febrę. Jedna z osób zapomniała zabrać „żółtą książeczkę” z Polski, ale gość jest zakręcony i raczej nie umie czytać więc spokojnie pokazujemy mu dokumenty innej osoby i wszystko jest ok. Dokument celny na pojazd wypisany też jest szybko i kosztuje tylko 5 000 XOF. Z punktu widzenia uciążliwości procedur granicznych Burkina Faso to bardzo przyjemny kraj.

Z granicy do Bobo-Dioulasso mamy około 130 km. W tym drugim co do wielkości mieście w kraju znajduje się Wielki Meczet z 1893 roku i jest on przykładem tradycyjnego budownictwa glinianego z regionu Sahelu. Nie udało nam się obejrzeć meczetu w Djenne więc liczyłem, iż tutaj uda się zwiedzić ten mniejszy obiekt. Jakież było moje zdziwienie gdy okazało się, że teren meczetu jest zamknięty, a sam budynek jest remontowany. Remont, a w zasadzie odbudowę glinianej konstrukcji wykonuje się co 10 lat i właśnie trafiliśmy na ten moment. I tak byliśmy w lepszej sytuacji niż w przypadku Djenne, bo można było meczet obejrzeć z oddali, a w Mali niestety ze względów bezpieczeństwa nawet nie było szansy na dotarcie w okolice Djenne.

Zostaliśmy trochę w Bobo-Dioulasso, zjedliśmy dobry obiad i pospacerowaliśmy na interesującym głównym targu.

Pod wieczór wyjechaliśmy z miasta i rozbiliśmy biwak zjeżdżając kilka kilometrów z drogi w busz.

Nocleg na trasie.

22 styczeń 2018

0 km

13.30 – 19.00, Koumantou (Mali)

„Sleeping Camel” to bardzo interesujący kemping. Spałem już w wielu dziwnych miejscach, ale to jest wyjątkowe. Nazywam go kempingiem, ale tak naprawdę jest to dawny budynek po jakieś ambasadzie z terenem, na którym można zaparkować, rozbić namiot skorzystać z normalnego prysznica i toalety. Dodatkowo właściciele prowadzą dobrą restaurację gdzie można napić się dobrej kawy. Od wyjazdu z Maroka trudno jest znaleźć miejsce z dobrą kawą więc doceniam taką możliwość.

„Sleeping Camel” graniczy z Ambasadą Niemiec. Ufortyfikowana placówka niemiecka dodawała otuchy, ale również powracało tradycyjne pytanie o bezpieczeństwo. Wjazd na kemping nie był taki prosty. Najpierw wejście przez podwójne metalowe drzwi z ochroniarzami po każdej stronie. Właściciel już o nas wiedział, ponieważ Caspar poinformował, że zmierzamy na kemping. Po ustaleniu ceny za nocleg możemy wjechać na teren kempingu. Nie dysponuje on dużym terenem; w większości jest on wybrukowany więc trudno jest rozbić tradycyjny namiot ze śledziami. W każdym dostępnym miejscu stoją samochody terenowe i motocykle na numerach z całej Europy.

Bamako jest ważnym punktem w drodze przez Afrykę. Spoglądając na mapę można je ominąć i pojechać przez Senegal, a później bardziej na południe przez Gwineę, Sierra Leone i Liberię. Tylko po co to robić. Bamako jest zbyt ciekawe, aby je pominąć. W taki sposób myśli wielu podróżników i po dokładnych przemyśleniach i rozważeniu za i przeciw decydują się na wjazd do Mali. Ja również podjąłem taką decyzję i jej nie żałuję.

Wciskam samochód gdzieś między Toyotę Hiszpana, motocykl Irlandczyka i wielkiego MANA Brytola. Wieczorem siedzimy przy dobrym drinku wśród ekip podróżniczych z różnych stron świata, a dodatkowo co chwilę wchodzą pracownicy okolicznych ambasad na dobrą kolację. Z okolic rozbrzmiewają rytmy z malijską muzyką i gdyby nie brak czasu to wybrałbym się na jakąś okoliczną dyskotekę.

Życie toczy się normalnym trybem i tylko opancerzone drzwi, drut kolczasty i posterunki wojskowe przypominają, że czasem coś się tutaj dzieje.

Po porannej wizycie na targu i spacerze nad Nigrem wyjechaliśmy z Bamako i ruszyliśmy w stronę Burkina Faso. Wyjechaliśmy po południu więc nie mieliśmy szans na większy odcinek. Zrobiliśmy połowę dystansu do granicy BF i przed zmrokiem należało znaleźć miejsce na biwak. W tych rejonach są tylko niewielkie miejscowości, a poza nimi rozciągają się tereny półpustynne z małymi wioskami kryjącymi się gdzieś w głębi zarośli. Wystarczy zjechać w prawo lub lewo i gdy po kilometrze nic nie widać to jest to doskonałe miejsce na nocleg. Tak też zrobiliśmy i w okolicach miejscowości Koumantou zatrzymaliśmy się na noc.

Nocleg na trasie.

21 styczeń 2018

0 km

10.30 – 19.00, Bamako (Mali)

Dzisiaj przed nami następna wielka przygoda. Mamy zamiar dotrzeć do stolicy Mali – Bamako. Bamako jest największym miastem w Mali i mimo, że nie posiada zbyt wielu zabytków jest atrakcją samą w sobie. Ogromny Niger, Wielki Meczet, prawdziwe afrykańskie targowiska i miasto, które nigdy nie zasypia i ciągle się bawi. Na pewno czegoś z tego doświadczymy.

Pierwsze 100 km. drogi od Manantali nadal utwierdza mnie, że jesteśmy w biednej Afryce; do Kity jedziemy po szutrach. Później zaczyna się asfalt i pojawiają się nawet opłaty drogowe, które czasem muszę zapłacić, a czasem kończy się to uśmiechem i przyjaznym machnięciem. Generalnie gdy pojawia się asfalt to jest on w bardzo dobrym stanie, opłaty drogowe są kwotami całkowicie akceptowalnymi, natomiast największą udręką są spowalniacze na granicach wiosek, które skutecznie zmniejszają nam średnią podróży. W Mali od granicy mauretańskiej do Bamako w każdej wiosce znajdują się „leżący policjanci”, od Bamako do Burkina Faso już jest lepiej, ale piesi na poboczu i tysiące motorków również nie pomagają.

Caspar polecił mi kemping o nazwie „Sleeping Camel” znajdujący się zaraz za Nigrem w dzielnicy ambasad. Kemping prowadzony jest przez Australijczyka i Amerykanina i aktualnie jest chyba najlepszym budżetowym miejscem dla podróżników.

Do Bamako wjeżdżamy pod wieczór i mimo dużego ruchu bardzo sprawnie się poruszamy. W miastach, w których ruch uliczny nie jest sterowany sygnalizacją świetlną z reguły nie ma korków i jest łatwiej się poruszać. Kraje biedne nie posiadają dużo sygnalizacji świetlnej i jeździ się w nich dobrze; my niby tak rozwinięci niestety jesteśmy w tym temacie bardzo zacofani i przez to tkwimy w korkach. W Bamako światła są w rozsądnej ilości i dzięki temu szybko przejeżdżamy przez centrum, przekraczamy Niger i trafiamy do dzielnicy ambasad.

Skręcamy w pierwszą ulicę za rzeką i na skrzyżowaniu wita nas opancerzony pojazd wojskowy z grupą mocno uzbrojonych żołnierzy w kamizelkach kuloodpornych. Mali jest targane konfliktami, walką między Tuaregami i różnymi grupami islamskimi związanymi z ogólnie pojętym terrorem islamskim. Duża północno-wschodnia pustynna część kraju nie jest kontrolowana przez rząd centralny. Wypełniane przez nas oświadczenia w Mauretanii o świadomości wjazdu do kraju, który nie sprawuje kontroli nad swoim terytorium też dają do myślenia. Nie zdziwił mnie zatem widok wojskowych pojazdów i uzbrojonych po zęby żołnierzy. Wjechaliśmy w strefę chronioną bardziej niż inne miejsca. Po kilku minutach jesteśmy pod „Śpiącym Wielbłądem”.

Nocleg na kempingu (3 000 XOF).

20 styczeń 2018

Pobyt w Manantali

Nasz pobyt w Manantali udało się zgrać z dodatkową atrakcją. Caspar jest wielkim społecznikiem i osobą, która pomaga okolicznym mieszkańcom w wielu dziedzinach życia. Założył fundację, która zajmuje się naprawą pomp wodnych znajdujących się w odosobnionych wioskach rozrzuconych na zalewie Manantali. Właśnie dzisiaj wybiera się do jednej z wiosek i otrzymaliśmy zaproszenie na wspólny wyjazd.

Wyruszamy rano; Caspar zabiera nas do swojej toyoty, wrzucamy nowe pompy do wody, sporo narzędzi i jedziemy na nabrzeże. Płyniemy łódką, a w zasadzie dziurawą łajbą. Płyniemy 3 godziny, które urozmaicone są rozmowami, fotografowaniem, filmowaniem i ciągłym wylewaniem wody z łódki.

We wiosce spotkanie ma charakter rytuału, gdzie wita nas starszyzna , są przemowy,  podziękowania i wręczanie podarków dla Caspara. Każdy rozchodzi się do swoich prac; ekipa remontowa naprawia i wymienia pompy, my mamy wolną rękę i zgodę na fotografowanie i nagrywanie życia osady.

Po kilku godzinach naprawy są wykonane i wszyscy jesteśmy zaproszeni na dziękczynną ucztę przygotowaną przez miejscowe kobiety. Dodatkowo wszystko jest okraszone musującym palmowym winem, które do złudzenia przypomina w smaku tanie wino musujące kupowane na Sylwestra. Następne 3 godziny zabiera nam powrót i popołudniem docieramy z powrotem na kemping.

Dzięki Casparowi doświadczamy niesamowitej przygody i możliwości wniknięcia głębiej w codzienne życie Malijczyków. Mieliśmy szczęście pojawić się w stosownym czasie w Manantali i być zaproszonym na przygodę.

Wieczorem dopełnieniem szczęścia jest rewelacyjna kolacja w knajpie u „Mammy”. W centrum Manantali jest kilka knajpek, ale w jednej Caspar nauczył właścicielkę przygotowywać oryginalne belgijskie frytki, które w połączeniu z jej daniami mięsnymi i rybnymi są wybitnymi osiągnięciami kulinarnymi.

Po kolacji pozostało się tylko wykąpać w Bafingu; Caspar nigdy nie widział w tym miejscu krokodyli, a hipopotamy pojawiają się rzadko więc było raczej bezpiecznie.

Nocleg na kempingu (2 000 XOF).

19 styczeń 2018

0 km

6.00 – 11.00, Manantali (Mali)

Stoimy na samym nabrzeżu i rano po błyskawicznej pobudce i zwinięciu biwaku pierwsi wjeżdżamy na prom. Rzekę przekraczają z nami jeszcze dodatkowo 2 samochody więc tłoku nie ma. Ku mojemu zdziwieniu prom przepływa na drugą stronę Bafingu, a nie Bakoya. Może to dziwnie zabrzmi, iż nie przepłynęliśmy na drugą stronę rzeki, ale Bakoy razem z Bafingiem tworzą w tym miejscu rzekę Senegal i prom krąży między tymi trzema rzekami. Okazuje się jednak, że najczęściej pływa do Bafoulabe, które jest nad Bafingiem, ale po stronie, która nam nie odpowiada. Przeprawa jest bardzo szybka, po kilkunastu minutach zjeżdżamy z promu i gdyby nie spojrzenie na nawigację uważałbym, że wszystko jest ok. Szybko orientuję się, że teraz musimy dostać się na drugi brzeg Bafinga, a prom tam nie kursuje. Ratuje nas kierowca samochodu, który z nami płynął; każe za sobą jechać i po kilku kilometrach doprowadza nas do Mahiny. Mahina, wioska z kolejowym mostem, który przekraczamy o świcie. Przejazd po torach kolejowych ze świadomością, że coś może pojechać z naprzeciwka jest niewątpliwie ekscytujące. Wszystko kończy się dobrze i po wjechaniu na asfalt mamy przed sobą 90 km. pięknych krajobrazów i malowniczych wiosek. Wszystko to okraszone wschodem słońca.

Przed południem docieramy na Cool Camp w Manantali. Właściciel, Caspar z Holandii po objechaniu dużej części świata właśnie w Manantali znalazł zakątek, w którym osiadł. Stworzył tutaj wspaniałe miejsce do wypoczynku, całkowicie bezpieczne z kempingowymi udogodnieniami, których nie znajdzie się w okolicy.

Postanowiliśmy zostać w tym przyjemnym miejscu przez dwa dni. Po ostatnich trudach wypoczynek zdecydowanie się nam należał.

Nocleg na kempingu (2 000 XOF).

18 styczeń 2018

0 km

11.00 – 19.00, przeprawa na Bakoyu (Mali)

Rano rozpoczynamy procedurę odprawy celnej. W placówce znajduje się dwóch celników; wyższą i niższą rangą. Od razu daje się zauważyć, że zbyt dużo pracy nie mają i odprawy celne zdarzają się sporadycznie, z reguły jak pojawiają się tacy zwariowani turyści jak my. Szef zajmuje się papierami, a młodszy gotowaniem i parzeniem słodkiej i mocnej mięty, którą cały czas mnie częstują.

Szef sprawnie przygotowuje dokumenty na jedną z Toyot, wpłacam odpowiednią kwotę w EUR i sprawy są załatwione. Nie było najmniejszej próby wyłudzenia łapówki, czy sugestii w tym kierunku; zapłaciłem obowiązującą stawkę. Gdy przeszliśmy do odprawy drugiej Toyoty pojawił się problem, gdyż zgodnie z obowiązującym prawem jako właściciel nie mogę wprowadzić do Mali więcej niż jednego pojazdu. Utknęliśmy w martwym punkcie i rozpoczęliśmy rozmowę o życiu w Europie i Mali, o zwyczajach i popijaliśmy pyszną herbatkę. Wyjaśniałem celnikowi, że jedziemy do Burkina Faso, a potem dalej i nie możemy się już cofnąć do Mauretanii. Teoretycznie użytkownik drugiej Toyoty powinien posiadać notarialne potwierdzenie użytkowania mojego pojazdu. Jednak tego nie mamy, bo tutaj jest Afryka i nikt nie robi problemów w kwestiach dokumentów. Chodzi mi po głowie jakaś łapówka, ale mocno się waham, bo celnik sprawia wrażenie uczciwego człowieka. W toku rozmów ustalamy, że napiszę w języku polskim potwierdzenie użytkowania, a celnik dołączy to do dokumentów. Po chwili wszystko jest gotowe, płacę ponownie taką samą kwotę jak za pierwszą Toyotę i możemy legalnie poruszać się po terytorium Mali.

Na razie to jest połowa drogi, gdyż jeszcze musimy podstemplować paszporty w wiosce Aourou, która znajduje się następne 60 km. dalej na południe. Podobnie jak wczoraj droga nie istnieje i walczymy w warunkach pustynno-sahelowych pokonując koryta wyschniętych rzek i wioski, w których mieszkańcy wskazują nam właściwy kierunek.

Po następnych 2 godzinach jesteśmy w Aourou, które niczym nie różni się od mijanych wiosek; jest tak samo biedne i egzotyczne, ale istnieje jako kropka na mapie. Pogranicznicy mają problemy z pisaniem i czytaniem więc opisanie całej naszej grupy i podstemplowanie paszportów zabiera następną godzinę.

Po tych dwóch procedurach możemy powiedzieć, że jesteśmy w Mali. Co prawda już od 100 km. na jego terytorium, ale dopiero teraz formalnie.

Odpalamy Toyoty i jedziemy do pierwszego większego miasta Kayes. Oczywiście dojechanie do niego zabrało następne ponad dwie godziny, gdyż podobnie jak do tej pory przedzieraliśmy się off-road’owo przez półpustynię.

Kayes położone nad rzeką Senegal jest całkiem przyjemnym miejscem. Dokonaliśmy tutaj wymian walutowych, można było skorzystać z bankomatów i zjeść dobry posiłek. Miejscowy targ też był bardzo ciekawy.

Naszym celem jest wioska Manantali nad rzeką Bafing, gdzie znajduje się kemping prowadzony przez Holendra. Gdy wyjeżdżamy z Kayes zapada już zmrok; na tej szerokości geograficznej noc przychodzi szybko i po kilku minutach jest całkowicie ciemno. W tym jednym z najbiedniejszych krajów świata nie ma latarni przy drogach i żadnych świateł w okolicznych glinianych domkach więc oprócz asfaltu, którego się trzymamy nie mamy żadnych punktów orientacyjnych.

Do Manantali mamy 230 km. i jadąc ostrożnie mamy szansę tam dotrzeć po 4-5 godzinach. O godzinie 19.00 docieramy nagle do końca drogi i cały nasz plan bierze w łeb.

Dojechaliśmy do przeprawy promowej na rzece Bakoy, droga nagle się skończyła, nie ma mostu i nie ma promu. Wśród czarnej nocy próbujemy znaleźć jakieś informacje i dogadać się z miejscowymi. Po dokładnym przyjrzeniu się nawigacji widać, że jesteśmy na prawym brzegu Bakoy, który razem z Bafingiem tworzy właśnie Senegal. Prom kursuje do 18.00 więc rozkładamy biwak na nabrzeżu i czekamy na pierwszą przeprawę o 6.00 rano. Gdy już na dobre balujemy prom się pojawia i o 21.00 wykonuje ponadplanowy kurs; mocno to nas zaskakuje i nie dajemy rady się załadować. Trochę szkoda, ale popłyniemy już jutro.

Nocleg na trasie.

17 styczeń 2018

0 km

8.00 – 19.00, Bafarara (Mali)

Za Sangrafą wkraczam w nieznane mi rejony. Podczas pierwszej wizyty w Mauretanii odwiedziłem pobliską Moudjerię ze stanowiskiem krokodyla, ale dalej się nie zapuszczaliśmy, bo awaria samochodu kumpla uniemożliwiła nam wizytę w Mali.

Tym razem nadrabiam zaległości i mam nadzieję, że uda się nam obejrzeć ten kraj. W Kiffie skręcam na południe w kierunku Kankossa. Niedawno został tutaj położony asfalt więc podróż jest komfortowa. Jedynym minusem jest wysoka temperatura, chociaż w okresie zimowym i tak nie ma co na nią narzekać. Na ostatnim posterunku przed Kankossą dostajemy obstawę żandarma w prywatnym samochodzie, który ma nas dowieźć do posterunku celnego. Celnik sprawy załatwia w ekspresowym tempie i możemy jechać dalej. Z Kankossy wyprowadza nas szef żandarmerii; wywozi nas na opłotki miejscowości i wskazuje ręką drogę na azymut. W tamtym kierunku jest wioska Hamoud z ostatnim postem pograniczników , którzy ostemplują nam paszporty i wypuszczą do Mali. Przed nami 50 km. off-road’u bez jakichkolwiek oznaczeń i bez widocznych śladów samochodów lub jeśli już są to rozchodzą się we wszystkich kierunkach. Cały czas jedziemy na azymut pomagając sobie nawigacją, dzięki której widzimy nasz punkt docelowy.

Po prawie dwóch godzinach docieramy do Hamoud; zajeżdżamy do pograniczników i zaczynamy procedurę wyjazdową. Zawsze przebiega to płynnie, bo polega na ostemplowaniu paszportów i droga wolna. Niestety przy wyjeździe do Mali należy wypełnić dokument w języku francuskim o świadomości wjazdu do kraju niebezpiecznego, który nie jest kontrolowany przez państwowe służby. Oczywiście rozumiemy powagę sytuacji, ale cała sytuacja jest dziwna. Proszę pogranicznika o segregator z tymi oświadczeniami i widzę, że w ostatnich 2 miesiącach wyjechało tędy kilkunastu Europejczyków. Chcieli nas trochę wystraszyć, ale chyba się nie udało; piszemy oświadczenia, podpisujemy i po sprawie.

Sytuacja się powtarza, drogę też mamy wskazaną na azymut, Mali jest kilka kilometrów przed nami. Mamy dojechać do pierwszej większej miejscowości i tam się zameldować. Otoczenie natychmiast się zmienia, prostokątne domki zamieniają się w okrągłe chatki kryte strzechą, widać, że to inny kraj.

Spoglądając w nawigację widzę, że kilkukrotnie przekroczyłem granicę mauretańsko-malijską; kluczę między różnymi osadami, przekraczam suche koryta okresowych rzek (latem w czasie pory deszczowej przejechanie tędy może być niemożliwe). Trasa jest rewelacyjna, daje się odczuć prawdziwą dziką Afrykę. Kluczę tak przez około 60 km. i w końcu docieram do Bafafory. Tutaj znajduje się posterunek celny, w którym się zatrzymujemy.

Zrobiło się już ciemno, musimy się zatrzymać, bo jazda po zmroku w tych warunkach nie jest możliwa. Rozbijamy biwak przy celnikach i jesteśmy zaproszeni na posiłek, który przygotowali dla nas.

Tak oto wita nas ten najbardziej niebezpieczny kraj świata.    

Nocleg w na posterunku celnym.

16 styczeń 2018

0 km

8.30 – 20.00, przed Sangrafa (Mauretania)

Po śniadaniu ruszamy do Ambasady Mali. Pracę zaczynają tutaj nieśpiesznie, od godziny 10.00. Przed ambasadą pojawiamy się jeszcze przed pracownikami i jesteśmy dzisiaj jedynymi turystami aplikującymi o wizy. Atmosfera w placówce jest bardzo miła, pani konsul obsługuje nas sprawnie i szybko. W utrzymaniu miłej atmosfery pomaga zapewne unoszący się zapach marihuany. Po godzinie odbieramy paszporty z wizami; w naszym przypadku wersja 3 miesięczna z dwukrotnym wjazdem, koszt 6500 CFA.

Po formalnościach jedziemy jeszcze do portu rybackiego gdzie przez dwie godziny chłoniemy miejscowy koloryt. Port jest niesamowitym miejscem i oprócz możliwości zakupu świeżych owoców morza jest ogromną dawką doznań kulturowych i węchowo-wzrokowych. Idealne miejsce dla fotografa i filmowca.

Na wylocie z miasta odwiedzamy również targ zwierzęcy. Wielbłądy, bydło, osły, muły, wszechobecny pył, handlowanie, kupiectwo i prawdziwe targowanie się Maurów robią ogromne wrażenie. Jestem tutaj drugi raz i nieodmiennie fascynuje mnie to miejsce.

Z Noakchott wyjeżdżamy na południowy-wschód tzw. „drogą nadziei”. Prowadzi ona przez pustynne i urokliwe miejsca. Zgodnie z zasadą panującą w Mauretanii nocleg lepiej zorganizować przy posterunku żandarmerii. Gdy byłem tutaj w 2011 roku próbowaliśmy się zatrzymywać w innych miejscach, ale zawsze żołnierze bądź żandarmeria wyjeżdżali po nas i zabierali nas na swój posterunek. Uzasadniali to naszym bezpieczeństwem. Nie chciałem sprawdzać czy nadal obowiązuje ta zasada więc od razu wolałem zatrzymać się na posterunku. Wybór takiego miejsca niczym nie różnił się od innych, ponieważ posterunki są usytuowane z dala od miejscowości, a my również możemy rozbić biwak zdecydowanie poza obrębem posterunku. W każdym przypadku zawsze znajdujemy się na pustyni, co nam bardzo odpowiada.

W Aleg minęliśmy posterunek na rozjeździe do granicy senegalskiej i przez następne ponad 100 km. nie było żadnych posterunków. Było już ciemno, gdy przed Sangrafą zatrzymaliśmy się na posterunku, na którym rozbiliśmy biwak.

Noclegi na pustyni.

15 styczeń 2018

0 km

10.00 – 17.00, Noakchott (Mauretania)

Jutro jest wtorek i musimy pojawić się w Ambasadzie Mali w Noakchott. Wyruszamy bez pośpiechu, bo trasę znam i jest ona całkowicie pusta. Mamy do pokonania prawie 500 km. płaskiej i gorącej pustyni. Do Noakchott docieramy o 15.00, zjadamy dobry posiłek w jednej z restauracji. Korzystamy tam z szybkiego wi-fi i dodatkowo właściciel pokazuje nam drogę do Ambasady Mali. Jutro już bez zbędnego poszukiwania podjedziemy rano i załatwimy wizy.

Podczas poprzednich wizyt w Noakchott spałem zawsze w Oberży Menata; całkiem dobre miejsce w centrum miasta. Tym razem skorzystaliśmy z polecenia właściciela Bab Sahary w Atarze i pojechaliśmy na nowy kemping nad Atlantykiem. Kemping Terijt znajduje się za portem i targiem rybnym, aktualnie jest to ostatni obiekt na tej ulicy. Piszę aktualnie, gdyż Noakchott rozwija się w szybkim tempie i za jakiś czas lokalizacja ta nie będzie już na końcu ulicy.

Kemping oferował dobre warunki, niestety nie mogliśmy się połączyć z wi-fi. Niewątpliwie dla turysty jest to problem.

Nocleg na kempingu (2 500 MRO).

14 styczeń 2018

0 km

9.00 – 19.00, Atar (Mauretania)

Dzisiaj wyruszamy na objazd okolicznych atrakcji. Przed nami kilkaset kilometrów szutrów i trudnych odcinków piaszczystych. Mamy zamiar dojechać do Chinguetti, Ouadane i Guelb er Rachat bardziej znanego jako „Oko Afryki” lub „Oko Sahary”.

Startujemy rano w kierunku „Oka Afryki”. Po drodze mijamy piękną Przełęcz d’Amogjar, za która kończy się asfalt i wjeżdżamy w szutry. Droga nie jest trudna, ale w warunkach „tarki” odkręcają się wszystkie śrubki w samochodach. Chinguetti zostawiamy na drogę powrotną i jedziemy do Ouadane. Ouadane i Chinguetti wraz z dwoma miejscowościami na południu Mauretanii wpisane są na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Zdecydowanie ciekawsze jest Chinguetti; od swojego powstania w VIII wieku było ważnym ośrodkiem kulturowym i handlowym na trasie karawan przemierzających Saharę. Ouadane natomiast powstało w XII wieku, ale przetrwało tylko dwa wieki i później podupadło; ten upadek jest widoczny do dzisiaj. Ouadane jest ostatnią osadą w tej części Sahary, dalej na wschód jest tylko niezamieszkała część pustyni rozciągająca się do granicy z Mali. Mimo, że to ostatnia większa osada jest ona opuszczona i nie widać tutaj zbyt wielu oznak życia.

Odmeldowaliśmy się na ostatnim posterunku żandarmerii i wjechaliśmy w trudny odcinek pustynny do „Oka Afryki”. Teoretycznie mamy 20 km., ale droga jest niewidoczna i jedziemy tylko na azymut klucząc między wydmami. Walczymy tak przez godzinę i w końcu próbując po raz kolejny wyjechać z labiryntu wydm zakopujemy się na dobre.

Odkopywanie i powolne przesuwanie się do przodu trwa przez następne dwie godziny. W końcu uwalniamy się z kopnego piasku i wjeżdżamy na powierzchnię twardszą. Nawierzchnia nie różni się zasadniczo od poprzedniej, ale podstawową kwestią na piasku jest zachowanie odpowiedniej prędkości i obrotów silnika. Gdy wszystko jest na właściwym poziomie samochód jest w stanie przejechać po trudnych odcinkach; gdy tylko lekko odpuścimy gaz natychmiast możemy się zakopać. My cały czas kluczyliśmy między wydmami szukając przejazdu i nie mając pewności co nas czeka za następną wydmą. Na pewno nie było to bezpieczne więc podjąłem decyzję o powrocie.

„Oko Afryki” nas pokonało, ale bezpieczeństwo jest najważniejsze. Wracamy tą samą drogą i przed zachodem słońca udaje się na obejrzeć wspomniane Chinguetti.

Po następnych 80 km. jesteśmy z powrotem w Atarze na naszym kempingu. Dzień zaliczamy do udanych, wrażenia były niesamowite.

Nocleg na kempingu (2 500 MRO).

13 styczeń 2018

0 km

8.30 – 19.00, Atar (Mauretania)

Jesteśmy kilkadziesiąt kilometrów przed Ben Amirą. Ruszamy rano z zamiarem dłuższej sesji fotograficznej pod monolitem połączonej ze śniadaniem.

Jestem w tym miejscu drugi raz, ale niezmiennie Ben Amira robi ogromne wrażenie. Wielki monolit kamienny wyrastający z płaskiej pustyni wygląda niesamowicie. Spędzamy tutaj trochę czasu upajając się widokami i atmosferą niezwykłości i tajemniczości jaką roztacza ta góra.

Następnie ruszamy dalej wzdłuż linii kolejowej do miejscowości Choum. Trasa jest zasypana i trudna do przebycia. Gdy docieramy do Choum okazuje się, że od mojego poprzedniego pobytu dużo się zmieniło. Powstał nowy asfalt, który prowadzi do Choum. 120 km. pokonuje się obecnie w komfortowych warunkach po nowiutkim asfalcie.

Skończyliśmy nasz pierwszy off-road’owy odcinek na tej wyprawie; po zjechaniu z piasku pompujemy koła i jedziemy do Atar na znajomy kemping.

W Atarze lokujemy się na kempingu Bab Sahara; przyjemnym miejscu prowadzonym przez Holendra. Można tutaj zawsze spotkać podróżników z różnych stron świata, podzielić się i otrzymać najświeższe informacje dotyczące Mauretanii i państw ościennych, kwestii bezpieczeństwa oraz przede wszystkim dobrze wypocząć przed następnym etapem podróży.

Nocleg na kempingu (2 500 MRO).

12 styczeń 2018

0 km

8.00 – 19.00, Ben Amira (Mauretania)

Drugi dzień naszej eskapady pustynnej. Cały odcinek wzdłuż linii kolejowej do Choum ma około 400 km. i najrozsądniej zrobić to w dwa dni. Po drodze jest kilka atrakcji takich jak opuszczone wioski mauretańskie, kilkakrotnie mijany pociąg z rudą żelaza z Zouerat i najważniejszy monolit skalny Ben Amira. Ben Amira lub Ben Amera jest trzecim największym monolitem skalnym po dwóch australijskich: Uluru i Mount Augustus. Oczywiście oprócz tych atrakcji mamy jeszcze najważniejszą dla podróżnika i kierowcy samochodu terenowego, a mianowicie wspaniałe morze piasku, którego pokonywanie jest samą w sobie przyjemnością i frajdą.

Przyjemność pokonywania pustyni wiąże się również czasami z zakopaniem pojazdu i ugrzęźnięciem w piasku. W większości przypadków udaje nam się szybko wybrnąć z kłopotów; kolektywna praca przy podkładaniu najazdów i wykopywaniu samochodu daje efekty. Jednak przez wiele długich odcinków trasa jest na tyle trudna i piaszczysta, że gdy samochody już się toczą nie ma możliwości odpuszczenia gazu i zatrzymania. Podczas jednego takiego odcinka niestety mocno się zakopałem. Na kilka godzin utknęliśmy na środku Sahary i rozpoczęliśmy nierówną walkę z piaskiem.

Po kilku godzinach się udało, ale to opóźnienie spowodowało, że już za dnia nie udało nam się dotrzeć do Ben Amiry. Gdy dojechaliśmy do posterunku żandarmerii przed monolitem, żołnierze nie pozwolili nam dalej jechać. I tak już robiło się ciemno więc rozbiliśmy biwak.

Nocleg na pustyni.

11 styczeń 2018

0 km

8.00 – 18.00, za Bou Lanouar (Mauretania)

Jesteśmy na granicy, tankujemy pod korek i ustawiamy się w niewielkiej kolejce. Mimo, że przed nami nie ma zbyt wielu samochodów wiem, że wyjechanie z Maroka zajmie nam trochę czasu. Procedura jest mi znana, odwiedzamy kilka okienek, stemplujemy paszporty i dokumenty celne pojazdów. Najwięcej czasu zajmuje oczekiwanie na rentgen pojazdów, który jest obowiązkowy w Maroku dla wyjeżdżających i wjeżdżających samochodów. Rentgen jest tylko na południowej granicy z Mauretanią, na innych przejściach samochodów nie skanują. Po rentgenie jeszcze tylko ostatnie wpisanie do grubej księgi prowadzonej przez żandarmerię i wyjeżdżamy z Maroka.

Wjeżdżamy w osławioną strefę „ziemi niczyjej” między Marokiem i Mauretanią. Z inicjatywy Maroka został położony asfalt do połowy strefy, dalej jest bez zmian, czyli przetarty przejazd między wrakami samochodów, wielkie dziury i doły. Wielu podróżników opowiada o tym odcinku, który w niektórych miejscach jest nadal zaminowany i zdarzył się nawet jeden przypadek eksplozji miny po najechaniu na nią pojazdu. Opisywane jest to z wielkimi emocjami i uniesieniem, a prawda jest taka, że jest to zwykłe 5 kilometrów, które przejeżdża się tak samo jak wiele innych odcinków w Maroku i Mauretanii tylko nie wolno zjeżdżać z utartego szlaku. Emocje wzbudza nie świadomość tych min, a grupa naganiaczy, która za wszelką cenę próbuje sprzedać swoje usługi przy organizacji wiz i spraw celnych pojazdów na posterunku mauretańskim.

Ja zdecydowałem, że szybko tą grupę omijam i ewentualnie rozważę pomoc „fiksera” już na samym posterunku.

Wjeżdżamy na posterunek graniczny i od razu podchodzi do nas człowiek, który oferuje swoje usługi. Pomoże załatwić wizy, odprawę celną, ubezpieczenia i zakup waluty. W każdym przypadku wybór takiego człowieka to kwestia wiedzy, czy samemu można te sprawy załatwić i jak szybko się to zrobi. Drugą kwestią jest negocjacja ceny z „pomagierem” za wszystkie te czynności.

My jesteśmy większą grupą, mamy dwa samochody więc po krótkiej rozmowie ustalamy ostateczną cenę za całą usługę i ustawiamy się tylko w kolejce po wizy wjazdowe; resztę już ogarnia „pomagier”

Kupujemy jednorazowe wizy; niestety tylko takie funkcjonują, co oznacza, że wracając z Mali będziemy musieli ponownie wydać kasę.

Po wklejeniu wiz przejeżdżamy samochodami pod posterunek celny, gdzie otrzymujemy od „pomagiera” już wszystkie gotowe dokumenty. Mauretania stoi przed nami otworem, możemy jechać dalej.

Tempo załatwienia było szybkie więc wymieniamy euro na ougija, zjadamy jeszcze na granicy dobrą mauretańską doradę i ruszamy dalej.

Wyjechanie z Maroka trwało godzinę, wjazd do Mauretanii drugą godzinę; po posiłku i zakupach walutowych mamy południe. Dzisiaj jest czwartek i gdybyśmy pojechali do Noakchott po wizę malijską trafilibyśmy jutro na wolny piątek. Szkoda całego dnia więc podejmuję decyzję, że skręcamy na trasę pustynną wzdłuż linii kolejowej Nouadhibou-Zouerat i teraz pokonujemy odcinek, który planowałem zrobić w drodze powrotnej.

Po kilkunastu kilometrach w miejscowości Bou Lanouar skręcamy w niewidoczny trakt pustynny w lewo i zaczyna się prawdziwa przygoda z Saharą. Przed nami 360 km. pięknej pustyni, kilku osad i pustki, po którą się tutaj przyjeżdża.

Od razu po wjechaniu zaczynają się problemy z grzęźnięciem w piasku, dłuższymi przerwami na fotografie i to wszystko powoduje, że do zachodu słońca pokonujmy tylko 40 km. Zatrzymujemy się w osadzie pasterzy.

Nocleg w obozowisku pasterzy.

7-10 styczeń 2018

0 km

Maroko i Sahara Zachodnia

Przez kilka dni jedziemy na południe. Nie skupiamy się na zwiedzaniu Maroka, bo nie jest to nasz cel. Tutaj zawsze można przyjechać lub przylecieć za niewielkie pieniądze i pozwiedzać ten piękny kraj.

Tempo mamy niezbyt szybkie, ponieważ w jednym samochodzie w zbiorniku paliwa znajdują się jakieś zanieczyszczenia i auto ma problemy z zasysaniem oleju napędowego. Mimo kilku prób przepłukania zbiornika problem ciągle powracał i w końcu uznałem, że pojedziemy tylko na jednym zbiorniku. Piszę na jednym ponieważ auto jest wyposażone w dwa zbiorniki, które można przełączać między sobą. Niestety defekt ten powoduje, że musimy tankować częściej i brać pod uwagę ilość przejechanych kilometrów, aby nie zabrakło paliwa gdzieś pośrodku niczego.

Każdy z dni upływa w podobny sposób; jedziemy, oglądamy Maroko i Saharę Zachodnią zza okiem samochodów, zjadamy pyszne marokańskie posiłki i zapijamy dobrą kawą. Po zachodzie słońca robi się zdecydowanie zimno i wietrzne więc na razie nikt nie ma ochoty na wieczorną integrację. Każdy wskakuje do namiotu i ciepłego śpiwora. 

10 stycznia docieramy do osady Bir Gandouz, 90 km. przed Mauretanią. Kiedyś znajdowała się tutaj ostatnia stacja benzynowa dostępna na Saharze Zachodniej, a po stronie mauretańskiej też zbyt szybko stacji nie było. Obecnie są jeszcze trzy stacje na samej granicy, ale cena paliwa już nie zachwyca. Mimo, że paliwo na Saharze Zachodniej jest dotowane i tańsze niż w Maroku to ceny poszły w górę i różnica między ceną w Mauretanii nie jest obecnie duża.

Noclegi na trasie.

6 styczeń 2018

0 km

16.00 – 1.00, El Jadida (Maroko)

Po zjechaniu z promu stajemy w długiej kolejce do kontroli paszportowo-celnej. W Maroku z reguły idzie wszystko sprawnie i szybko. Oczywiście przy takiej ilości pojazdów i tak swoje trzeba odczekać. Gdy przychodzi nasza kolej wnikliwy „polityczny pogranicznik” przygląda się moim flagom odwiedzonych państw naklejonym na samochodach. Mimo, że Sahara Zachodnia jest zaklejona to żołnierz nie zważając na mój sprzeciw odkleja naklejki. Oczywiście jasne jest, że dla Maroka coś takiego jak Sahara Zachodnia nie istnieje; dla nich są to terroryści. Robi się trochę nieprzyjemnie, przychodzi jakiś oficer wyższej szarzy i bardzo grzecznie tłumaczy mi całą sprawę. Mówi, że jesteśmy mile widziani w Maroku, ale nie ma czegoś takiego jak Sahara Zachodnia, tylko Sahara Marokańska, nie jest to państwo, tam są terroryści itd. Musimy tylko to usunąć i możemy jechać. Przygląda się nam wielu Europejczyków i miejscowych. Niestety muszę wyciąć napisy Sahara Zachodnia i możemy ruszać. Gdy jadę wzdłuż stających samochodów wiele osób bije nam brawo. Może dołożyłem swoją małą cegiełkę do walki o niepodległość i wolność Sahrawi.

Dzisiaj musimy dotrzeć do Rabatu i tam rozważyć, czy załatwiamy wizy mauretańskie w ambasadzie w stolicy, czy rezygnujemy i będziemy je kupowali na granicy.

Dawniej gdy nie było możliwości organizacji wizy na granicy podjeżdżałem zawsze pod Ambasadę Mauretanii, tam nocowałem i rano ustawialiśmy się w kolejce po wizę, którą się otrzymywało po południu lub na następny dzień.

My jednak dotarliśmy w sobotę i nie mieliśmy pewności, czy ambasada będzie w niedzielę otwarta. Co prawda to są kraje muzułmańskie, ale obawa zawsze była.

Podjęliśmy decyzję, że jedziemy dalej i gdzieś szukamy kempingu. W styczniu znalezienie otwartego kempingu stanowi duży problem; w Rabacie i Casablance nic nie było, ale jak sięgałem pamięcią zawsze był otwarty kemping w El Jadida. Parkują tam kampery z Europy zdążające na Saharę Zachodnią.

Do El Jadidy dotarliśmy po północy, przy ogromnej ulewie i porywistym wietrze. Afryka przywitała nas prawdziwą zimą i chłodem.

Nocleg na kempingu El Jadida (32 MAD).

3-5 styczeń 2018

0 km

9.00 – 9.00, Genua (Włochy)

Do Genui jeździłem już wiele razy i najczęściej w okresie zimowym. Najkrótsza trasa prowadzi przez Szwajcarię, trochę dłuższa tylko przez Austrię z ominięciem Szwajcarii.

W każdym jednak przypadku muszę się przebić przez Alpy, co zimą może nastręczać problemy.

W zeszłym roku miałem problemy z dotarciem na czas do Genui, była duża nerwówka. Chcąc tego uniknąć podjąłem decyzję o wyjechaniu z Polski dużo wcześniej.

Prom wyruszał z Genui 4 stycznia o godzinie 13.00, my wyruszyliśmy 3 stycznia o 9.00. Startując rano mieliśmy duże szanse, że większość dystansu pokonamy do późnych godzin nocnych, a pozostałą część zostawimy sobie na poranek następnego dnia lub ewentualnie zrobimy całą trasę na raz.

Pojazdy terenowe nie są stworzone do jazdy po autostradach, nie rozwijają dużych prędkości, ani również w przypadku awaryjnych sytuacji nie zatrzymują się w miejscu. Wszystkie te kwestie należy uwzględnić w dłuższych trasach przez Europę.

Do północy udało się nam pokonać całe Niemcy i Austrię. Szwajcaria przywitała nas warunkami zimowymi, a w miarę zbliżania się do granicy włoskiej padało coraz obficiej. Przy takich dużych opadach śniegu drogi były zasypane i jeżdżące pługi nie nadążały ich oczyszczać. Na szczęście trudne warunki były tylko w okolicy przełęczy Św. Gotarda, przez około 100 km. Po przekroczeniu przełęczy śnieg szybko znikał; widać było wpływ ciepłego powietrza znad Morza Śródziemnego.

Rano byliśmy już w Mediolanie i nie było sensu zatrzymywać się na dłuższy odpoczynek. W Genui zameldowaliśmy się o 9.00. Przejechanie 1 500 km z dłuższymi i krótszymi odpoczynkami zabrało nam 24 godziny, co dało średnią przejazdu około 60 km/h.

Do wypłynięcia mieliśmy jeszcze 4 godziny, był czas na odpoczynek i spakowanie ekwipunku na prom.

Czekają nas dwa dni żeglugi do Tangeru w Maroku.

Nocleg na promie.

Przed wyjazdem

Gdy przyszły jesienne pluchy i perspektywa nieprzyjemnej zimy, odezwała się u mnie chęć ponownego wyjazdu do Afryki.

Styczeń jest idealnym miesiącem na ten kierunek. Podczas dnia z reguły jest ciepło, wieczory bywają chłodne, ale jadąc na południe każdego wieczora jest cieplej.

W zeszłym roku była Algieria z przygodami; teraz nie chciałem żadnych niespodzianek stąd wybrałem oklepany kierunek Afryka Zachodnia. Oczywiście jest on oklepany i łatwy do momentu Mauretanii, a później to jest tylko wielka niewiadoma. Lubię wyzwania więc jako cel podróży obrałem Mali, Burkinę Faso, Benin i Togo.

Organizacyjnie było w miarę łatwo; pojazdy nie wymagały żadnych CPD, wjazdy były bezwizowe lub wizy otrzymywało się na granicy. Wizę Burkina Faso, Beninu i Togo załatwiłem w Konsulacie Beninu w Barcelonie. Mailowo, sprawnie i szybko z dostawą kurierską wiz do wklejenia w paszport. W pięciu krajach tego regionu, czyli Burkina Faso, Benin, Togo, Niger i Wybrzeże Kości Słoniowej funkcjonuje coś takiego jak wspólna wiza o nazwie VTE „ Visa Turistique Entenete”, jest ona wielokrotna i ważna 3 miesiące. Z przekazanych z konsulatu informacji wynika, że Niger i WKS już jej nie uznają, ale te państwa nadal są na niej umieszczane. Dla mnie akurat nie miało to znaczenia, bo tych dwóch państw nie miałem zamiaru teraz odwiedzać.

Mając ogarnięte wizy i sprawy samochodowe zakupiłem tylko bilety promowe z Genui do Tangeru i liczyłem tylko, że nie będzie nieprzewidzianych wypadków anulowania połączeń jak w zeszłym roku do Tunisu.

11-12 sierpień 2017

0 km

Do niedzieli chcemy dotrzeć do domu więc ustalamy, że tym razem też nie zatrzymamy się na dłużej w Moskwie. Pozostaje nam jeszcze poranne zwiedzanie, które też ma swój urok. O 6.00 rano ulice są jeszcze puste, mijamy tylko mieszkańców zmierzających do swoich miejsc pracy, ale turystów jeszcze nie widać. Przez kilka porannych godzin Moskwa jest tylko dla nas. Nie możemy się zagłębić dalej w miasto, ale te kilka godzin w nocy i rano daje nam przedsmak tego co musimy uczynić podczas następnej wizyty. Należy zostać w Moskwie przynajmniej na kilka dni. Wszystko przed nami, bo jeszcze nie raz odwiedzimy Rosję.

Przed południem wyjeżdżamy z Moskwy; mimo obaw o korki udaje się sprawnie wyjechać z miasta. Trasa M9 z Moskwy do granicy łotewskiej nie jest zbyt uczęszczana, jedzie się równym tempem i bez przestojów. Na trasie praktycznie nie ma żadnej większej miejscowości; nasze postoje ograniczyły się do wydania ostatnich rubli na dobry obiad i zatankowanie taniego rosyjskiego paliwa.

Na wjazd do UE czekaliśmy kilka godzin, sytuacja była podobna do naszego wjazdu do Rosji. Wpuszczano po kilka pojazdów, nie pracowało całe przejście, a kontrola po stronie łotewskiej jest drobiazgowa. Na odpowiednim druku wpisuje się ilość przewożonego paliwa (nawet w zbiorniku) oraz wwożony tytoń i alkohol. Oprócz tytoniu, którego nie mam paliwo i alkohol to zawsze kwestie problematyczne. Zalany pod korek i dodatkowo kanistry, których nie wolno wwozić. Alkohol upchany wszędzie gdzie się da. Jak zawsze pozostaje miła rozmowa z celnikiem i skierowanie jego uwagi na inne nieistotne kwestie. Jakoś się udało i wjechaliśmy do UE.

Po kilkudziesięciu kilometrach zatrzymujemy się na nocleg w miejscowości Malta, stajemy na spokojnym miejskim parkingu.

Cały drugi dzień jedziemy przez Łotwę, Litwę i Polskę i wieczorem docieramy do domu.

Wyprawa Japonia, Rosja 2017 zakończona.

9-10 sierpień 2017

0 km

Krajobrazy ciągle nam się zmieniają. Dla niewprawnego oka Rosja jest cały czas taka sama, ale będąc już po raz kolejny widzimy różnice.

Daleko na wschodzie zostawiliśmy za sobą Kraj Nadmorski; bogatą (jak na warunki rosyjskie) prowincję graniczącą z Koreą Północną i przede wszystkim Chinami, Japonią i Koreą Południową jako głównymi partnerami gospodarczymi. Władywostok i miasta wzdłuż granicy chińskiej to zupełnie inne miasta niepodobne w niczym do mijanych później w Syberii.

Z Kraju Nadmorskiego wjeżdżamy do Kraju Chabarowskiego, Kraju Amurskiego i Kraju Zabajkalskiego. Mamy tutaj zupełną pustkę, wokół tylko modrzewiowa tajga i wyludnione miejscowości, w których za komuny próbowano ujarzmić przyrodę tworząc kołchozy i sowchozy. Nic z tego nie wyszło, przyroda na szczęście wygrała i spotykamy tylko puste, rozpadające się domostwa i ludzi, którzy nie mogą lub już nie chcą stąd emigrować.

Później mamy Buriację z Jeziorem Bajkał, gdzie osadnictwo jest gęstsze i mamy pierwsze duże miasta regionu jak Ułan-Ude i Irkuck. Dla „przytłoczonych” przyrodą są to miłe przerywniki, chociaż poza tymi dwoma miastami wioski nadal są biedne i wyludnione. Plusem niewątpliwie jest piękna architektura, która nie występuje na Dalekim Wschodzie i również zanika jadąc dalej na zachód.

Z Buriacji wjeżdżamy do Baszkirii i Tatarstanu. Baszkiria – kraj miodem, mlekiem i ropą płynący, kolorowe domy, piękna architektura i przewaga ludności pochodzenia tatarskiego.

Podobnie jest w Tatarstanie, gdzie dochody z wydobycia ropy są inwestowane we własnej republice i zdecydowanie widać różnicę między pozostałą częścią Rosji.

Przez dwa dni przejechaliśmy Baszkirię i Tatarstan, aby w nocy dotrzeć do Moskwy. W centrum znajduje się sporo parkingów, z których można skorzystać i przenocować; niestety w stolicy prowadzone są na ogromną skalę remonty i większość parkingów jest zamknięta bądź zajęta przez maszyny budowlane.

Po kilku nieudanych próbach podjechaliśmy pod Sobór Chrystusa Zbawiciela i zostaliśmy wpuszczeni na zamknięty parking. Dzięki uprzejmości ochroniarza mieliśmy rewelacyjną miejscówkę.

Przez kilka nocnych godzin oglądaliśmy pustą, ale pięknie oświetloną Moskwę, resztę zwiedzania zostawiliśmy na rano.

7-8 sierpień 2017

0 km

Cały czas przemy na zachód. Każdego dnia udaje się pokonać około tysiąca kilometrów. Teoretycznie nie jest to dużo, gdyż dla każdego postronnego obserwatora nasz dystans podzielony przez czas jazdy daje nam średnią około 60 km/h. Faktycznie nie jest to dużo, ale trzeba wziąć pod uwagę kilka zmiennych.

Po pierwsze w Rosji nie jeździ się z reguły szybciej niż 100km/h. Dopuszczalne jest 90 km/h, ale w wielu miejscach lubią się rozkładać ludzie z przenośnymi radarami. Zapewne są to emerytowani policjanci, którzy dorabiają łapiąc co szybszych kierowców. Na szczęście Rosjanie zawsze ostrzegają się mruganiem przed takimi radarami i przed policją więc można uniknąć „pamiątkowej fotografii”.

Po drugie zawsze staram się trzymać zasady, że wyprawa trwa od startu do powrotu do domu. Nie ma jakiegoś określonego celu lub miejsca. Wszystko co się dzieje po drodze jest ciekawe i ważne. Mimo, że przed nami długa droga mamy zawsze czas na spotkanie się z ciekawymi ludźmi, czas na sesje fotograficzne i video, czas na zwiedzanie, czas na dobre jedzenie. Presja szybszego powrotu do domu jest niewątpliwie kusząca, ale kolejne 100 km i bycie zbyt zmęczonym nie ma sensu.

Pierwszego dnia pokonaliśmy 947 km, ale mieliśmy sporo kłopotów ze znalezieniem odpowiedniego miejsca na nocleg. Szukaliśmy czegoś spokojnego, bez ciągłego szumu przejeżdżających ciężarówek. W końcu zjechaliśmy kilka kilometrów z trasy i we wiosce Kalinovka rozbiliśmy biwak na ściernisku.

Drugiego dnia wybraliśmy miejsce kultowe – umowna granica Europy i Azji. Na jednej z przełęczy na trasie Czelabińsk-Ufa pośrodku gór Ural znajduje się umowna granica Europy i Azji. Stoi tutaj informujący o tym monument, jest stacja paliw, punkty z pamiątkami i kilka jadłodajni. Wieczorem to miejsce jest zupełnie puste i nadaje się na nocleg.

5-6 sierpień 2017

0 km

Rosja to największy kraj na świecie i mimo pokonywania prawie tysiąca kilometrów dziennie osiągnięcia nasze są skromne. Patrząc na mapę można powiedzieć, że stoimy w miejscu.

Staram się wrócić szybko do domu, a cały czas jadąc nie przytrafia nam się zbyt wiele atrakcji.

Dzisiaj zatrzymałem się w przyjemnym miejscu na kawę. Na trasie M55, 46 kilometrów przed Irkuckiem jest zajazd „Gościna u Skazki”; dobra kawa, dobre jedzenie i możliwość noclegu. Jadąc w stronę Japonii też już z tego miejsca korzystałem; polecam www.skazkavmotah.ru

Zatrzymujemy się w syberyjskich wioskach na sesje fotograficzne, rozmawiamy ze spotkanymi Rosjanami, z których wielu przyznaje się do polskich korzeni.

Pierwszego dnia nocujemy na stacji w Taiszecie, drugiego zjeżdżamy kilka kilometrów z trasy i nocujemy w tajdze.

4 sierpień 2017

0 km

8.15 – 21.00, Babuszkin (Rosja)

Po całym dniu jazdy docieramy nad Bajkał. Gdy jechaliśmy w stronę Japonii nie dane było nam nocować nad jeziorem. Wówczas dojechaliśmy w jego okolice późno wieczorem; było już ciemno, a w takich warunkach nie jest możliwe znalezienie rozsądnego miejsca na nocleg. W południowej części Bajkału dostęp do jeziora jest, albo we wioskach, do których prowadzą wąskie dróżki, albo w ośrodkach wypoczynkowych, które nie są dla nas ciekawą alternatywą.

Przeważnie próby dotarcia nad brzeg we wioskach kończą się porażką, gdyż trudno w takim miejscu o spokój. Kilka lat temu miejscowi wskazali mi dobre miejsce nad jeziorem, gdzie można było swobodnie się zatrzymać i nocować. Jestem zwolennikiem nie wyważania otwartych drzwi więc pojechałem tam ponownie.

Okazało się, że dotarcie obecnie było utrudnione, gdyż dojazd został przez kogoś przekopany, aby samochody nie mogły przejechać. Dla mnie nie był to problem, ale żaden samochód osobowy by nie przejechał. Cały przejazd składał się z próby terenowej i przekroczenia brodu. Dotarliśmy w znajome miejsce i całe było tylko dla nas.

Wieczorem oczywiście nie zabrakło kąpieli i konsumpcji rosyjskich specjałów wraz z napitkami.

Nocleg nad Bajkałem.

2-3 sierpień 2017

0 km

Przez dwa dni jedziemy przez pustkę wschodniej Syberii. Wracamy do Europy i gonimy zachód słońca. Dni stają się zdecydowanie dłuższe i jedzie się wyśmienicie. Trasa w tej części Rosji też jest pusta i w dobrym stanie technicznym więc przez dwa dni pokonujemy ponad 2 tysiące km.

Nie szukamy żadnych specjalnych miejsc noclegowych tylko zatrzymujemy się na napotkanych stacjach benzynowych.

Pierwszego dnia nocujemy przed Taldanem na stacji NNK, drugiego w Czicie na darmowej stojance obok Rosnieftu.

1 sierpień 2017

0 km

15.15 – 2.30, Chabarowsk (Rosja)

Yuri przyjeżdża po nas o 10.00 i ruszamy z załatwianiem odprawy. Najpierw jedziemy do urzędu celnego; tam niestety musimy poczekać dwie godziny na załatwienie sprawy gdyż odbywa się jakieś szkolenie i nikt nie może zastąpić osób zajmujących się naszymi sprawami.

Nie pozostaje nam nic innego jak wyskoczyć na kawę i ciastko.

Wracamy, dostajemy dokumenty odprawy celnej i jedziemy do portu. Samochód i motocykle są już przygotowane, po okazaniu dokumentów z podpisami i pieczątkami celników wyjeżdżamy ze strefy celnej.

Można powiedzieć, że w tym momencie kończy się japoński etap podróży. Wszystkie formalności zamknięte, Rosja ponownie stoi otworem przed nami, dystans prawie 10 000 km do granic EU też robi wrażenie, ale będąc już w Rosji czuję się zdecydowanie lepiej niż na Wyspach Japońskich.

Żegnamy się z Yuri i ruszamy. Uciekło nam dużo dnia, ale chciałbym dzisiaj pokonać jeszcze jakiś konkretny odcinek drogi.

Ostatecznie Amerykanie zostali jeszcze jeden dzień we Władywostoku więc nie dane nam będzie już się spotkać w Rosji, ale umówieni jesteśmy w Polsce gdy jesienią będą krążyli w naszej części Europy.

Do późna w nocy połykam kilometry i o 2.30 zatrzymujemy się na nocleg w znanym nam miejscu za Chabarowskiem. Udało się pokonać dobry odcinek.

Nocleg na parkingu (75 RUB).

31 lipiec 2017

Do Władywostoku dopływamy o 19.00. Tutaj procedura odprawy celno-paszportowej wygląda inaczej niż w Japonii; my wychodzimy na ląd przejściem dla ruchu pieszego, a środki transportu są wyprowadzane przez obsługę portu.

Wszystkie procedury celne i portowe rozpoczną się jutro więc nie pozostaje nic innego jak udać się do znajomego hostelu „Izba”. Yuri czeka na nas w porcie i podwozi nas na miejsce noclegu, umawiamy się na jutro na 10.00 rano w celu sfinalizowania odprawy celnej.

Władywostok położony na styku granic jest tyglem narodowościowym, gdzie przyjeżdża, pracuje i inwestuje wielu Chińczyków, Koreańczyków, Mongołów i innych nacji z obszaru południowo-wschodniej Azji.

W przeciwieństwie do obecnej Polski tutaj każdy ma świadomość, że napływ obcokrajowców jest niezbędny dla normalnego funkcjonowania państwa i nikt nie napada obcokrajowców za ich odmienny wygląd bądź mówienie w języku innym niż rosyjski.

Wieczór spędzam z Amerykanami, spacerujemy po mieście, zjadamy dobrą kolację w chińskiej knajpie; później do późna w nocy przy rosyjskich trunkach rozmawiamy o istotnych sprawach obecnego świata.

Nocleg w hostelu (800 RUB).

30 lipiec 2017

Dwa dni na promie upływają w rytmie nadrabiania zaległości i czytania zabranych książek, na które tak naprawdę nie ma czasu podczas innych etapów podróży.

Ciekawostką jest skład naszej kajuty na promie. Oprócz nas płynie z nami Szwajcar, Rosjanka z dwójką dzieci i starsza pani z Korei.

Szwajcar przez ostatnie kilka miesięcy pracował na Hokkaido na farmie za wikt i opierunek. System ten jest zorganizowany i bardzo dobrze działa pozwalając na w miarę tanie zwiedzanie świata. Bardzo przyjemnie dyskutowało się ze Szwajcarem przy naszych polskich trunkach.

Rosjanka była z Władywostoku, ale ta cześć Rosji posiada bliskie kontakty z Koreą i Japonią. Wera studiowała w Japonii, poznała tam męża Japończyka i teraz płynęła z dziećmi do Władywostoku do rodzinnego domu.

Poznałem także trójkę Amerykanów, którzy wjechali na prom w Donghae. Przylecieli z Vancouver ze swoimi motocyklami i od Korei rozpoczęli drugą część podróży dookoła świata. Pierwsza część to była Ameryka Północna i Południowa. Przejechali Koreę i przed nimi Rosja, Mongolia, „stany” i cała Europa.

Okazuje się, że spędzimy z chłopakami trochę czasu. Płyniemy jeszcze jeden dzień, później mamy nocleg w tym samych hostelu. Ze względu na nieznajomość rosyjskiego chłopaki rozważają przejechanie części trasy razem ze mną.

Pobyt na promie.

29 lipiec 2017

0 km

8.00 – 14.00, Sakaiminato (Japonia)

Prom wypływa o 19.00, my musimy być w porcie o 14.00, aby odbyć odprawę celną. Po odprawie możemy sobie swobodnie krążyć po Sakaiminato, ale samochodu już ruszyć nie można.

Warto coś jeszcze zobaczyć przed unieruchomieniem samochodu. Bardzo blisko mamy do Izumo gdzie znajduje się najstarszy chram.

Izumo ominęliśmy w pierwszy dzień, ale teraz nadrabiamy zaległości.

Chram jest skarbem narodowym. Data budowy jest nieznana, ale sięga czasów starożytnych. Zbudowany jest z drewna cyprysowego i co kilkaset lat obiekt jest rozbierany, konserwowany, odnawiany i składany od podstaw. Obecna wersja została postawiona w 1744 roku.

Możliwość obejrzenia tego zabytku wraz z tłumami modlących się turystów robi duże wrażenie. Na zwiedzanie wraz z sesją fotograficzną poświęciliśmy kilka godzin i o 13.00 wyruszyliśmy do Sakaiminato.

Punktualnie o 14.00 pojawił się w porcie celnik, obejrzał tylko samochód z zewnątrz nie sprawdzając nawet numerów VIN. Złożył podpis w paszporcie i sprawa była zamknięta.

Promu jeszcze nie było, mieliśmy zatem czas na obejrzenie targu rybnego. Targ, mimo, że nie takiej wielkości jak w Tokio lub innych dużych miastach portowych był bardzo ciekawy. Asortyment był mi znany w stopniu minimalnym lub żadnym. W środku targu znajdowała się restauracja serwująca dania wybrane przez klientów wprost ze stoisk. Skrzętnie z tej możliwości skorzystałem i zjadłem najświeższe krewetki jakie udało mi się do tej pory spożyć.

Japonia pożegnała nas ucztą duchową w Izumo i wyśmienitym smakiem w Sakaiminato.

Prom przybił o 16.00. Załoga już mnie znała więc nie było potrzeby zabierania wszystkich niezbędnych rzeczy gdyż zawsze mogłem wejść na deck samochodowy.

Japoński etap podróży zakończony, kraj kwitnącej wiśni nie zrobił na mnie dużego wrażenia, na razie nie mam chęci, ani potrzeby przyjeżdżania tutaj. 

Przed nami dwa dni rejsu przez Morze Japońskie.

Pobyt na promie.

28 lipiec 2017

0 km

8.30 – 16.30, Tottori (Japonia)

Za dwa dni kończy się nasza japońska część wyprawy. Powoli zamykamy pętlę jaką objeżdżamy Honsiu. Prom wypływa co sobotę; my mieliśmy bilet otwarty i mogliśmy jeszcze tydzień pokręcić się po Japonii. Jednak pierwszy raz w historii moich wypraw odwiedzany kraj nie zrobił na nas wrażenia. Oczywiście Japonia jest ciekawa, ludzie niewątpliwie też są interesujący, kuchnia wyśmienita.

Zwiedzanie Japonii było trochę utrudnione ze względu na powolne poruszanie się po kraju, kontakt z ludźmi praktycznie niemożliwy (ze względu na brak znajomości języka angielskiego). Jedyny punkt zrealizowany w pełni to kosztowanie kuchni japońskiej, to udało się w 100%.

W związku z powyższymi utrudnieniami uznaliśmy, że czas wracać do domu.

Dzisiaj przed nami jeszcze jedna atrakcja – Wydmy Tottori. Wydmy Tottori są częścią Parku Narodowego San’in Kaigan, są największą „pustynią” w Japonii o powierzchni 30 km². W niektórych miejscach wysokość wydm osiąga 90 m i są one wielką atrakcją dla tłumnie odwiedzających to miejsce Japończyków. Dla nas nie była to tak wielka atrakcja, piasku na wielu pustyniach świata już widzieliśmy dużo, ale niewątpliwie spacer tutaj był o wiele ciekawszy niż spędzanie czasu w kolejnym tak samo wyglądającym mieście. Dosyć śmiesznie wyglądały dromadery i baktriany nie pasujące do tych rejonów, a służące do przejażdżek dla turystów.

Następnie ruszyliśmy dalej w stronę Sakaiminato, ale ustaliliśmy, że przeznaczamy resztę dnia na odpoczynek. Udało się nam zatrzymać na parkingu „Michi-no-eki” zaraz za miejscowością Tottori, mieliśmy do wyboru kilka niedrogich knajp i dużą pustą plażę.

Kąpiel w Morzu Japońskim była rewelacyjna, później dobry obiad w jednej z okolicznych knajp.

Dzień również zaliczamy do bardzo udanych.

Nocleg na parkingu.

27 lipiec 2017

0 km

9.00 – 23.15, Tsuruga (Japonia)

Oczywiście dzisiaj już nie pada i mamy piękną słoneczną pogodę. Tak jak przez ostatnie dni jest upalnie i bez żadnej chmurki na niebie. Tylko wczoraj gdy chcieliśmy obejrzeć Fuji-san pogoda była fatalna.

Zostawiamy Fuji-san za nami i jedziemy dalej na północ.

Przed nami Matsumoto z zamkiem, który jako jeden z pięciu w Japonii jest zachowany w oryginale. Zwany jest zamkiem Kruków ze względu na czarny kolor ścian zewnętrznych. Zastanawiałem się, czy również tutaj jedyną atrakcją będzie przejście po poszczególnych piętrach, czy może będzie coś więcej. Okazało się, że na pierwszych dwóch kondygnacjach jest sporo eksponatów z różnych okresów historycznych i nawet są opisy po angielsku. Zwiedzanie było zdecydowanie ciekawsze niż w Himeji.

Po wyjechaniu z Matsumoto obraliśmy kierunek na historyczne wioski Shirakawago i Gokayama. Wioski są wpisane na listę UNESCO ze względu na tradycyjny styl architektoniczny. Wioski znajdują się głęboko w górach z utrudnionym dostępem. My przedzieraliśmy się z Matsumoto do Tokayamy, a następnie krętymi górskimi dróżkami do pierwszej Shirakawago. Dojazd samochodem w XXI wieku był trudny i długi więc nie dziwi mnie, że dawniej wioski te były odcięte od świata zewnętrznego i rozwijały się własnym życiem tworząc odmienne od okolicznych formy architektoniczne. Spacerując, fotografując i nagrywając materiał filmowy spędziliśmy w Shirakawago dwie godziny.

Na razie z całego pobytu japońskiego Matsumoto i Shirakawago plasują się na pierwszym miejscu.

Z wioski wyjeżdżaliśmy już o zmroku; w okolicach nie było żadnego darmowego kempingu więc skorzystaliśmy z innego rozwiązania.

W całej Japonii znajdują się zajazdy-parkingi „Michi-no-eki”. Można na nich bezpłatnie parkować, znajdują się tutaj toalety i niekiedy również prysznice. Do godziny 20.00 otwarte są w tych zajazdach punkty gastronomiczne i sklepy, później są one zamykane, ale dostępna jest część ze stolikami i krzesłami (klimatyzowana). Można również korzystać z darmowego wi-fi. Na parkingu zatrzymuje się sporo Japończyków w vanach i nocują. My też skorzystaliśmy z tej opcji.

Nocleg na parkingu.

26 lipiec 2017

0 km

9.30 – 21.00, Tatenoumi Park (Japonia)

Przygotowani jesteśmy na dzień pełen wrażeń. Nie będziemy wchodzili na Fuji-san, ale podjedziemy najdalej jak się uda i obejrzymy świętą górę.

Rano gdy wyruszamy zaczyna padać deszcz i pierwszy raz od naszego przyjazdu niebo zasnuwa się chmurami. Do Fuji mamy jeszcze około 200 km. więc wierzymy, że się rozpogodzi.

Teoretycznie dzień jest wspaniały, słońce nie świeci, zamiast codziennych 33°C mamy 25°C, tylko dlaczego dzisiaj jak chcemy spojrzeć na Fuji.

Jedziemy tak przez 200 km., pada non stop; gdy podjeżdżamy do drogi 180, która doprowadza pod szczyt wiemy, że nie ma sensu skręcać. Z nieba leje się woda, a my jedziemy w chmurach. Nie ma żadnych szans na obejrzenie Fuji-san.

Wracamy na główną drogę i jedziemy na północ w stronę Nagano.

Tak bywa na wyjazdach, że czasami nie udaje się zobaczyć atrakcji, dla których odwiedza się dalekie strony. Być może nasze dzisiejsze niepowodzenie spowoduje, że kiedyś ponownie tutaj przyjadę i uda się obejrzeć, a może i wejść na Fuji-san.

Wieczorem znajdujemy rewelacyjny kemping w Tatenoumi.

Noecleg na kempingu.

25 lipiec 2017

0 km

6.45 – 21.00, Kuwagai (Japonia)

Dzisiaj dzień bez szczególnych wrażeń. Mamy zamiar jutro pokręcić się w okolicach Fuji więc chcemy podjechać gdzieś w pobliże świętej góry Japończyków.

Najważniejsze to wyjechać z obszarów Kioto, a później minąć Nagoję. Startujemy od rana i po całym dniu jazdy mamy pokonane prawie 200 km.

Znajdujemy rewelacyjny kemping we wiosce Kuwagai. Wjeżdżamy głęboko w las, wąskimi górskimi dróżkami. Toyota ledwo mieści się na ostatnim mostku przed kempingiem. Nocleg spędza z nami tylko para Japończyków, ale niestety nie mają chęci się „zintegrować”; ot tacy to już są Japończycy.

Nocleg na kempingu.

24 lipiec 2017

0 km

8.30 – 21.00, Uji (Japonia)

Wczoraj nie udało się nam obejrzeć w całości ogrodów Himeji więc wracamy od rana na dokończenie spaceru. Przed południem mamy już wszystko obejrzane i musimy ruszyć w dalszą drogę.

Planujemy pokręcić się dzisiaj w Kioto. Najpierw musimy się przebić przez aglomerację Osaki i okolicznych miast. Wszystkie miejscowości tworzą jeden organizm, teoretycznie patrząc na mapę widać przerwy między Osaką, a Kioto, ale to tylko teoria. Cały czas toczymy się wśród tysięcy samochodów i mozolnie połykamy kilometry.

Samochód tradycyjnie zostawiamy przed sieciowym sklepem i wsiadamy do kolejki. Wysiadamy na centralnym dworcu Kioto skąd mamy blisko do kilku miejscowych atrakcji.

Spacerując do wieczora obejrzeliśmy Złoty Pawilon – jedną z najważniejszych świątyni zen w Japonii i starczyło nam także czasu na Pałac Cesarski.

Dzień kończymy dobrym posiłkiem z wołowiną. Co prawda nie była ona z Kobe, ale smak też był wyborny.

Po powrocie do samochodu jedziemy do Uji, gdzie znajduje się darmowy kemping. Niestety był on w remoncie więc pozostał nam nocleg na parkingu sieciówki „Seven”

Nocleg na parkingu.

23 lipiec 2017

0 km

7.30 – 20.00, Himeji (Japonia)

Atrakcji w Japonii jest dużo, ale musimy starannie wybierać poszczególne miejsca do obejrzenia gdyż przy aktualnym tempie poruszania nie możemy sobie pozwolić na wszystko. Przeglądając mapę wybieramy najważniejszy zamek w Japonii – Himeji.

Zamek Himeji to jedna z najstarszych budowli w Japonii. Ciekawostką jest to, że nigdy nie został zniszczony przez trzęsienie ziemi, wojnę, a także ominęły go bombardowania podczas II wojny światowej. Konstrukcja wzniesiona w 1333 roku, a następnie rozbudowana w latach 1600-1618 przetrwała do dziś w stanie niezmienionym i nienaruszonym. Zamek oczywiście wpisany jest na listę dziedzictwa UNESCO. Z punktu widzenia europejskiego turysty zwiedzanie jest niekompletne gdyż spodziewałem się miejsca bogatego w eksponaty i opisaną historię miejsca. Niestety zwiedzanie zamku to tylko obejście po wszystkich jego wieżach i zakamarkach bez żadnych informacji i opisów. Każdy następne piętro jest mniejsze od poprzedniego więc wchodzący po stromych schodach tłum gęstnieje i na ostatnim piętrze jest już duży tłok.

Plusem jest zakup biletu rozszerzonego o wizytę w ogrodach; mimo, że pora roku nie jest najlepsza na oglądanie ogrodów to po szybkim przejściu zamku można zobaczyć prawdziwe japońskie cudeńka.

Po zwiedzaniu zamku i ogrodów nie pozostaje nam zbyt dużo czasu do zmroku. Na tej szerokości geograficznej noc zaczyna się szybko, więc również czas zwiedzania ograniczamy do godziny 17.00.

Dosyć sprawnie namierzyliśmy darmowy kemping nad Japońskim Morzem Wewnętrznym.

Wieczór spędzamy z japońskim turystami, z którymi próbujemy się jakoś porozumieć. Ręce nas trochę bolą, ale jest wesoło i spędzamy miły czas.

Nocleg na kempingu.

22 lipiec 2017

0 km

8.00 – 19.30, Hiroszima (Japonia)

Nasz drugi dzień w Japonii.

Pierwszą rzeczą jaką zauważam to ślimacze tempo poruszania się samochodem. Miasta, przedmieścia, wioski nie są w Japonii oddzielone od siebie wolnymi przestrzeniami, gdzie można by rozwinąć większą prędkość. Mimo, że ulice często są dwupasmowe to ruch tamują tysiące sygnalizacji świetlnych. Dodatkowo nie panuje tutaj zasada „zielonej fali”, a także sygnalizacja działa również w nocy. Te wszystkie „zdobycze cywilizacji” skutecznie hamują kierowców i powodują, że średnia poruszania się po Japonii to 40 km/h.

W takim oto tempie dojeżdżamy do Hiroszimy. Tocząc się powoli po ulicach szukamy rozsądnego miejsca do zaparkowania samochodu. Znalezienie miejsca nie jest łatwe, ale udaje mi się zaparkować przy sieciowym sklepie. Teoretycznie nie można parkować dłużej niż 2 godziny, ale po pierwsze Japończycy się bardzo uprzejmi, a po drugie nie mówią po angielsku więc nie potrafiliby mi wytłumaczyć o co chodzi.

Zostawiamy samochód i ruszamy na zwiedzanie. Idziemy zobaczyć Pomnik Pokoju – pozostałości budynku, który nie został całkowicie zniszczony po wybuchu bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę 6 sierpnia 1945 roku. Budynek został zabezpieczony i zachowany w stanie w jakim znajdował się bezpośrednio po wybuchu. Obecnie zabytek ten jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Później ruszamy jeszcze na spacer po mieście i po południu ruszamy na poszukiwanie następnego darmowego kempingu.

Wszystkie tego typu obiekty znajdują się na obrzeżach miast. Musimy zatem wyjechać z miasta, co nie jest wielką różnicą, gdyż poruszanie się po centrum nie różni się niczym od jeżdżenia po przedmieściach. I tu i tam toczymy się góra 40 km/h. Poszukiwania kempingu zabierają nam trochę czasu, ale w końcu trafiamy. Miejsce jest rewelacyjne, kemping usytuowany jest na wzgórzu i mamy widok na Hiroszimę poniżej nas.

Nocleg na kempingu.

21 lipiec 2017

0 km

14.00 – 19.00, Hirata (Japonia)

Do portu w Sakaiminato docieramy o 12.00. Najpierw przechodzimy odprawę paszportową, później wyprowadzamy z promu pojazdy. W Japonii nie mamy żadnych problemów z osobistym wyjechaniem z promu; razem z Holendrami wyjeżdżamy i ustawiamy pojazdy na terminalu. Odprawa celna jest ustalona na godzinę 14.00. Sprawami celnymi zajmuje się Rosjanka Tatiana, która po studiach w Japonii od 10 lat tutaj mieszka i pracuje jako przedstawiciel przewoźnika morskiego DBS.

Do 14.00 mamy jeszcze godzinę więc możemy nadrobić zaległości internetowe. Dzięki uprzejmości Tatiany korzystamy z szybkiego łącza DBS.

Odprawa rozpoczyna się dokładnie o 14.00, tutaj jest Japonia więc musimy się przyzwyczaić do punktualności co do sekundy.

Do kontroli celnej jednego samochodu i dwóch motocykli oddelegowano sześć osób. Celnicy dokładnie oglądają samochód z każdej strony, sprawdzają czy nie jest brudny, sprawdzają czy nie ma żadnych przecieków płynów eksploatacyjnych. Tatiana potwierdza, że pojazdy, z których coś wycieka lub są po prostu „spocone” nie są wpuszczane do Japonii. Ten sprawdzian udaje nam się zdać.

Następnym etapem było przejechanie przez celniczkę chusteczkami po różnych elementach wewnątrz samochodu. Nie wiedzieliśmy co to oznacza, ale Tatiana poinformowała nas, że jest to test narkotykowy. Celniczka zabiera chusteczki do analizy i po 10 minutach mamy odpowiedź, że wszystko jest ok. Co do siebie to nie miałem wątpliwości, ale uśmiałem się z Holendra, gdzie marihuana jest legalna i przecież może posiadać na motocyklu jakieś jej pozostałości. Jednak Peet twierdzi, że nie pali i faktycznie też test przechodzi.

Ostatni etap to sprawdzenie samochodu wewnątrz. W tym przypadku Holendrzy nie mają żadnych problemów, bo w motocyklach bagażu jest niewiele natomiast ja musiałem się trochę nagimnastykować. Mam swoje sposoby na ukierunkowanie celników na miejsca mało istotne. Wieloletnie doświadczenie, setki granic i psychologia pozwalają mi zminimalizować intensywność kontroli. Tak też się stało tym razem i spokojnie mogliśmy wwieźć do Japonii sporo zakazanych produktów.

Po 15 minutach celnicy nas pożegnali i pozostało mi tylko wpisanie wwozu Toyoty do paszportu czego dokonuje się w urzędzie celnym. Muszę tam się udać na piechotę co w 33°C i wilgotności 95% nie jest przyjemne. Na szczęście to tylko 10 minut drogi. Po powrocie już u Tatiany płacę jeszcze za fracht i ubezpieczenie i możemy już jechać. Japonia stoi przed nami otworem.

Ustalamy, że w Japonii już się nie spieszymy, ważny jest dla nas termin powrotu, ale mamy ustaloną marszrutę, która jest pętlą w południowej części Honsiu. Co prawda w Rosji też specjalnie się nie spieszyliśmy, ale jednak dystans i presja czasu były ogromne. Tutaj w praktyce nie ma żadnego dystansu więc możemy się skupić na zwiedzaniu.

Dzisiaj musimy się trochę nauczyć Japonii więc ustalamy, że szukamy tylko naszego pierwszego darmowego kempingu. Kemping taki znajduje się we wiosce Hirata. Spokojnie pokonuję pierwsze 160 km. lewostronnego ruchu w Japonii.

Jesteśmy w Hiracie i próbujemy porozumieć się w jakimś języku z Japończykami, niestety nikt nie mówi w innym niż japoński. Wiedziałem, że w Japonii nie uczą się żadnych języków obcych, ale nie myślałem, że to może być tak poważny problem. Spotkany na parkingu Japończyk wskazuje nam kemping, po kilkuset metrach faktycznie trafiamy na dobre miejsce. Gdy już powoli rozkładamy biwak znajomy Japończyk podjeżdża do nas i każe nam jechać za sobą. Okazuje się, że to nie jest właściwe miejsce. Po kilkunastu minutach kluczenia po okolicy i poszukiwania kempingu Japończyk wskazuje nam kemping.

W ten sposób po raz pierwszy poznajemy życzliwość Japończyków, której jeszcze nie raz doświadczymy.

Nocleg na kempingu.

19-20 lipiec 2017

Wszystkie sprawy mamy już załatwione, pozostaje nam tylko dotarcie do portu.

Nasz hostel znajduje się w centrum miasta, a do portu mamy tylko 10 minut pieszo. Rano pozostaje nam jeszcze spacer po Władywostoku i skorzystanie z dobrego łącza internetowego jakie oferuje hostel.

W porcie jesteśmy o 12.00, spotykamy znajomych Holendrów, rozmawiamy, wypijamy dobrą kawę.

O 14.00 rozpoczyna się odprawa celna, procedura identyczna jak na każdej rosyjskiej granicy. Szybko ją przechodzimy i jesteśmy na promie.

Samochód i motocykle Holendrów też już są na promie; zostały wprowadzone przez obsługę portu.

Teoretycznie nie powinienem mieć do auta dostępu, ale koreańska obsługa promu jest bardzo miła i od razu ustalamy, że mogę bez problemu dostać się na deck samochodowy. Jedynie muszę to zrobić z kimś z obsługi.

Możliwość dostania się do samochodu to dobra wiadomość, gdyż mamy duże zapasy różnych napojów procentowych, a wszystkiego nie dało się zmieścić do małego bagażu podręcznego.

Na promie jest przeważająca grupa Koreańczyków i Rosjan, reszty dopełniają dwoje Holendrów i dwoje Polaków. Rosjanie od razu rozpoczynają imprezę, Koreańczycy też nie są im dłużni. My również nie „zasypiamy gruszek w popiele”.

Po krótkim czasie bawimy się z Rosjanami odwiedzając co jakiś czas Koreańczyków. Okazuje się, że w przeciwieństwie do Japończyków, Koreańczycy to bardzo otwarta i wesoła nacja.

Przez 2 dni trwa na promie dobra zabawa przeplatana odpoczynkiem i trzeźwieniem.

Na drugi dzień docieramy do Korei Południowej. Prom zatrzymuje się w porcie Donghae, postój trwa 6 godzin i mamy możliwość zejścia na ląd. Polacy mogą odwiedzać Koreę Południową bezwizowo więc skwapliwie z tego korzystamy.

Mając 6 godzin pozostaje nam tylko spacer po Donghae i zjedzenie dobrego koreańskiego obiadu.

Po powrocie zostaje nam ostatni etap podróży; 15 godzin rejsu do japońskiego Sakaiminato.

Japonia przed nami, zobaczymy co nas tam czeka.

Pobyt na promie

18 lipiec 2017

Pobyt we Władywostoku.

Juri podjeżdża po nas o 12.00 i ruszamy z załatwianiem spraw celnych i promowych.

Bilet promowy zabukowałem już wcześniej mailowo, teraz pozostało go tylko opłacić i wydrukować. Te czynności przebiegły sprawnie i po kilkunastu minutach mieliśmy bilety w ręku.

Kwestie celne są we Władywostoku bardziej skomplikowane dlatego też potrzebna jest pomoc agenta celnego.

Podstawową różnicą między normalną odprawą celną przy innych przeprawach promowych, a odprawą we Władywostoku jest niemożność załatwienia tych czynności podczas wjeżdżania lub wyjeżdżania z promu. Juri twierdzi, że wynika to z braku możliwości odprawy pojazdu w porcie. Trudno to ocenić na pierwszy rzut oka, ale faktycznie port jest dedykowany dla ruchu pasażerskiego; brak jest terminala dla pojazdów i miejsca też nie ma zbyt dużo. Z takiej sytuacji korzysta agent celny, a my niestety ponosimy wyższe koszty transportu.

Po kupieniu biletów musimy zostawić samochód w porcie, zabrać z niego wszystko co będzie nam niezbędne podczas dwudniowego rejsu i dalej już poruszamy się samochodem Juriego.

Kuriozalną rzeczą utwierdzającą nas, że jesteśmy na pewno w Rosji jest wizyta w urzędzie celnym, który znajduje się kilka kilometrów od portu, zupełnie w innej części miasta. Musimy tam podjechać z agentem w celu okazania paszportów i przypisania nas do mojego pojazdu. Inną ciekawostką jest też to, że żaden celnik nie kontroluje mojego pojazdu co ma miejsce na każdej innej rosyjskiej granicy.

Ostatnią dzisiejszą czynnością jest obowiązkowe umycie samochodu, gdyż Japończycy odmawiają wjazdu na swoje terytorium zabrudzonych samochodów.

W trakcie tych wszystkich czynności poznajemy parę holenderskich motocyklistów Peeta i Janny van Dam twórców popularnej strony internetowej i FB www.yamaniacs.nl. Odbywają oni 3 miesięczną wyprawę z Holandii przez Turcję, Iran, „stany”, Mongolię, Rosję aby ostatecznie dotrzeć do Japonii na zlot fanów Yamahy.

Po umyciu samochodu Juri zawozi nas do hostelu Izba w centrum Władywostoku. Prom wypływa jutro o 14.00, zameldować musimy się o 13.00.

Popołudnie spędzamy na odpoczynku i zwiedzaniu wielokulturowego miasta.

Nocleg w hostelu (800 RUB).

17 lipiec 2017

0 km

9.00 – 23.30, Władywostok (Rosja)

Przez kilkanaście ostatnich dni jechałem przez odludne rejony Rosji bądź omijałem duże rosyjskie miasta obwodnicami. Trochę odzwyczaiłem się od jeżdżenia po centrach dużych miast. Dzisiaj miało się to zmienić, ponieważ we Władywostoku mam się spotkać z agentem celnym, który przeprowadzi mnie przez gąszcz rosyjskiej biurokracji.

Rano pakujemy Francuza i jego rower do samochodu i ruszamy w stronę Władywostoku. Po kilku kilometrach przekraczamy Amur i żegnamy się z Francuzem. My musimy dotrzeć do Władywostoku dzisiaj, Francuz ma nieograniczony czas.

Za Chabarowskiem krajobraz się zmienia, wyjeżdżamy z terenów górzystych i wkraczamy w rejony rolnicze. Jedziemy wzdłuż rzeki Ussuri, która na terenach nizinnych pozwala na funkcjonowanie rolnictwa.   

Mamy dotrzeć do biura Yuriego, które znajduje się w centrum Władywostoku. Jednak dystans, który mamy do pokonania to około 800 km. i wiem, że dotrzemy tam bardzo późno. We Władywostoku meldujemy się około północy; nie ma sensu o tej porze poszukiwać noclegu w hostelu więc zatrzymujemy się w rewelacyjnym miejscu w centrum miasta. Yuri wskazuje nam parking pod wiszącym mostem; miejsce w którym zatrzymuje się wielu podróżników i które do później nocy jest tętniącym życiem punktem spotkań młodzieży.

Wszystkie formalności zostawiamy na jutro.

Nocleg na parkingu.

16 lipiec 2017

0 km

7.15 – 22.00, Chabarowsk (Rosja)

Słońce obudziło nas wcześnie, nie było szans dłużej pospać więc ruszyliśmy w trasę.

W okolicach Biełogorska zaczynają się obszary gęściej zamieszkane, jednak na drogach tego nie widać i cały czas jedziemy bez zakłóceń. Ten rejon jest bardziej zaludniony ze względu na rolnictwo, które korzysta z Amuru. Przez kilka tysięcy kilometrów Amur jest rzeką graniczną z Chinami, ale tylko na swoim odcinku od Błagowieszczańska do Chabarowska okoliczne rejony nadają się do upraw rolniczych.

Po całym dniu jazdy docieramy do „stojanki” przed Chabarowskiem. Po kilku dniach w tajdze każdy chce skorzystać z pokoju i prysznica więc ekipa ochoczo melduje się w pokojach.

Spotykam tutaj Francuza na rowerze, który od 60 dni jedzie przez całą Rosję od Petersburga. Ma specjalnie przygotowany rower pozwalający na prawie leżącą pozycję. Taka konstrukcja pozwala mu na pokonywanie 200 km. dziennie co jest niesamowitym osiągnięciem. Ze względu na to, iż przez most na Amurze nie można przejeżdżać na rowerach ustaliliśmy, że zabiorę jego rower z gratami, a jego wcisnę na koniec samochodu i tak jutro przejedziemy przez Amur.

Wieczór był miły, ale musiałem utrzymać formę gdyż jutro muszę zameldować się we Władywostoku, aby we wtorek załatwić wszystkie formalności celne związane z transportem samochodu.

Nocleg na „stojance” (75 RUB).

15 lipiec 2017

0 km

9.15 – 21.00, 1 240 km. za Czitą (Rosja)

Jedyna dzisiejsza atrakcja to skrzyżowanie dróg w miejscowości Never. Bardzo charakterystyczne miejsce dla wielu podróżników poruszających się po Rosji. Właśnie w Neverze droga skręca na północ do Jakucka i dalej do Magadanu. Jadąc w stronę Jakucka również przejeżdża się przez Tyndę, która jest początkowym lub końcowym odcinkiem Bajkalsko-Amurskiej Magistrali. BAM jest północną odnogą Kolei Transsyberyjskiej. Kolej tamtędy jeździ, ale droga jest w opłakanym stanie i stanowi niezłe wyzwanie dla samochodów i motocykli. Miałem w planach powrót BAM-em, ale gdy okazało się, że wyrusza tylko jeden samochód zarzuciłem ten pomysł i pozostałem przy niewymagających drogach asfaltowych.

BAM razem z Magadanem pozostaje w dalszych planach. Niewątpliwie po obecnym „zmęczeniu” Rosją i tak za jakiś czas odezwie się we mnie zew ponownego powrotu w te rejony i wtedy będzie to BAM z Magadanem, a może jeszcze Kołyma.

Przejechanie Neveru było następnym symbolicznym etapem, bo przestali się już pojawiać motocykliści. Dla większości turystów BAM i Magadan (lub najczęściej tylko Magadan) jest wielkim osiągnięciem i nie zapuszczają się już dalej. Nawet spotkani w Neverze Rosjanie mówili, że Władywostok to odległy cel i jeszcze przed nami 2 000 km.

Toczyliśmy się do wieczora, ale nie trafiliśmy na żadną „stojankę”. Zjechaliśmy z trasy i ponownie rozłożyliśmy namioty w tajdze.     

Nocleg w tajdze.

14 lipiec 2017

0 km

10.00 – 21.45, Akcenowo-Zilowskoie (Rosja)

Wczoraj na granicy Republiki Buriacji i Kraju Zabajkalskiego też przeskoczyła godzina. Trzeba było swoje odespać i ruszyliśmy trochę później.

Przez cały czas na drodze są pustki więc jedzie się dobrze. Jadąc cały dzień bez większego napinania się można przejechać około 700 km. Gdy będziemy wracali sytuacja będzie odwrotna, bo godziny będą nam się dodawały i zarazem będziemy gonić dzień. Jeżeli nie będzie ogarniało mnie zmęczenie to niewątpliwie przejedzie się większy dystans.

Zatrzymujemy się tylko w Czycie na małe zakupy i jedziemy dalej. Ostatecznie po całym dniu docieramy do Akcenowa-Zilowskoie; wioski takiej samej jak setki mijanych i istniejącej tylko ze względu na drogę oraz przechodzącą tędy kolej transsyberyjską. 

Znajdujemy też dobre miejsce w tajdze i rozbijamy biwak.

Nocleg w tajdze.

13 lipiec 2017

0 km

10.15 – 21.45, Arei (Rosja)

Dzisiaj faktycznie było ciężko wstać. Chciałoby się jeszcze poleżeć, ale słońce skutecznie wyrzuca mnie z samochodu. Z lekkim bólem głowy ruszam dalej na wschód. Po kilkunastu kilometrach mijam symboliczną dla mnie granicę czyli zakręt na przejście graniczne z Mongolią w Kiachcie i jestem już w miejscach, w których mnie wcześniej nie było.

Białorusini faktycznie mówili prawdę; za Ułan-Ude zaczyna się prawdziwa pustka, miejscowości to malutkie wioski, jedynym większym miastem jest tylko Czita, ale to jeszcze daleko przede mną.

Odnoszę wrażenie, że dopiero teraz zaczyna się 3,5 tysięczny odcinek trasy, który będzie monotonny i będzie się okropnie dłużył.

Teren ten jest bardziej górzysty i pofałdowany. Droga często ma bardzo długie podjazdy i zjazdy, za każdym takim podjazdem człowiek oczekuje jakieś odmiany, ale bez przerwy widzi te same krajobrazy i lasy modrzewiowe.

„Stojanki” zdecydowanie się przerzedziły, ale także ruch samochodów jest niewielki. W tych rejonach kierowcy mają dokładnie rozplanowane gdzie będą się zatrzymywali na nocleg. Ja takich dokładnych planów nigdy nie robię; kieruję się z reguły godzinami zachodu słońca i intensywności występowania komarów (jeśli takowe istnieją). Bywa, że mijamy „stojankę”, a za godzinę szukamy noclegu w tajdze.

Tak też się stało tym razem; zjechaliśmy z trasy i wjechaliśmy trochę w tajgę. Było to gdzieś 200 km. przed Czitą i jest to jedyne określenie tego miejsca. Na mapie gdzieś w okolicach była wioska o nazwie Arei. Dystans niewielki, ale po wczorajszej integracji nie dało rady przejechać więcej.

Polana była idealna na rozbicie biwaku. Okazało się, że w tych rejonach jest zdecydowanie mniej komarów i pozwoliło to nawet na spędzenie wieczoru przy bajkalskim omule i naszej żubrówce.  

Nocleg w tajdze.

12 lipiec 2017

0 km

9.15 – 17.00, przed Ułan-Ude (Rosji)

Dzień rozpoczyna się dobrą pogodą. Mamy przed sobą ponad 200 km. drogi wzdłuż Bajkału. W pewnym momencie zjeżdżamy na bajkalską plażę odpocząć i spojrzeć jak Rosjanie traktują to jezioro.

Nazywają je „morzem”, bo faktycznie rozmiary ma ogromne. Wzdłuż brzegów znajdują się prymitywne ośrodki wypoczynkowe z reguły nie wyposażone w żadne udogodnienia dla turystów i nie piszę tutaj o kawiarni z dobrą kawą z ekspresu, a o zwykłych toaletach.

Rosjanie i tak na potęgę rozbijają namioty wzdłuż brzegu, biwakują, bawią się i piją. Wielu z nich przyjeżdża z daleka, aby w taki sposób spędzić wakacje.

Zauważyłem również wielu Mongołów, dla których Bajkał też stał się atrakcją.

Mimo niezbyt wysokiej temperatury wszyscy moczą się w wodzie. Kilka lat temu, gdy też spędzałem noc nad Bajkałem byłem świadkiem jak Rosjanie nabierali wody z jeziora do picia. Taką oto sprawczą moc ma Władimir Putin, który przyjechał nad Bajkał i stwierdził, że woda jest czysta.

Po sesji fotograficznej ruszamy dalej i docieramy do dużej „stojanki” przed Ułan Ude. Bardzo dobrze zaopatrzona restauracja i dostęp do szybkiego wi-fi powoduje, że zatrzymujemy się na jakiś czas.

Po pewnym czasie witają się z nami Białorusini – kierowcy ciężarówek. Po rozmowie okazuje się, że ta „stojanka” to ostatnie takie cywilizowane miejsce przed Władywostokiem i nie warto już dzisiaj dalej jechać.

Nie byłem w stanie tego potwierdzić, ponieważ właśnie Ułan-Ude było najdalszym miejscem do którego dotarłem w swoich podróżach. Byłem tutaj kilka lat temu wracając z Mongolii.

Nie daliśmy się długo namawiać przez Białorusinów i szybko wyciągnęliśmy nasze zapasy z lodówki. Białorusini obstawili jedzonko i impreza się rozkręciła. Okazało się, że jeden z chłopaków mieszka 500 metrów od polskiej granicy, mówi po polsku. Chłopaki jadą z transportem ze Słowenii do Mongolii. W jedną stronę jadą 20 dni, a gdy się spotkaliśmy to musieli poczekać 3 dni na wjazd do Mongolii ze względu na mongolskie święto. Taka oto jest praca kierowcy ciężarówki na takich długich trasach.

Jak to zwykle bywa wszyscy mocno się zintegrowaliśmy i nawet nie wiem jak i kiedy dotarłem do samochodu.  

Nocleg na parkingu.

11 lipiec 2017

0 km

9.30 – 23.15, za Irkuckiem (Rosja)

Dzisiaj dzień bez większych wrażeń. Trasa robi się już spokojniejsza, jest mniej ciężarówek. Przed Irkuckiem robimy sobie tylko pamiątkowe zdjęcia z mamutami i ruszamy dalej. Do Irkucka nie zaglądamy, ale na szczęście kilka lat temu zwiedziłem to miasto i należy ono do nielicznych, które warto w Rosji zobaczyć.

Każdy ma ochotę chociaż spojrzeć na Jezioro Bajkał więc tak układam plan, aby można było za dnia przejechać wzdłuż Bajkału.

W związku z tym, dziś wspinamy się tylko pod południowy kraniec jeziora i zatrzymujemy się na noc na stacji paliw.

Nocleg na stacji paliw.

10 lipiec 2017

0 km

9.00 – 24.00, Taiszet (Rosja)

W ciągu tysięcy rosyjskich ciężarówek, brniemy na wschód. Spoglądając na mapę mam wrażenie, że stoję w miejscu, a przede mną nadal tysiące kilometrów Rosji. Mapy rosyjskie są wykonane w szczególny sposób. Tereny obejmujące dalej na wschód są zmapowane w mniejszej skali i gdy na początkowym etapie jeszcze przerzuca się stronami atlasu i chociaż iluzorycznie widać, że się jedzie; tak teraz stoję w miejscu.

Tutaj na wschodzie jest tylko jedna droga i ewentualnie czasem dojazd do wsi na południe lub północ od tej drogi. Środki na renowację, budowę i utrzymanie tej jednej nitki są ogromne. Często widzę zaawansowane budowy bezpiecznych skrzyżowań i wiaduktów, ale te wiadukty donikąd nie prowadzą. Odnosi się nawet wrażenie, iż są budowane tylko po to, aby pijany Wania przeciął bezpiecznie główną „federalkę” i pojechał dalej do innej wioski po drugiej stronie.

Każda droga odchodząca na prawo i lewo i prowadząca do jakieś wsi kończy się po kilku metrach i zamienia się w bagno, które z reguły pokona Kraz, Uaz, „wiezdiechod” i pijany Wania w Ładzie.

Kapuściński właściwie określił, że Rosja to stan umysłu. My już nie pojmujemy, że tak można żyć. Można zostawić miliony ludzi bez podstawowych udogodnień, ale łożyć miliony na jedną drogę. Jednak jakże ważną dla funkcjonowania tego państwa.

Tocząc się przez bezmiar tego kraju widzę jakie my Polacy osiągnęliśmy sukcesy przez lata wolności od 1989 roku. Mam nadzieję, że rządzącym w Polsce nie uda się zniszczyć tego co osiągnęliśmy przez te 27 lat i doprowadzić nas do poziomu Rosji.

Nocleg na parkingu.

9 lipiec 2017

0 km

9.15 – 21.45, Władymirowka (Rosja)

Czym dalej wjeżdżamy na wschód dni stają się do siebie podobne, krajobrazy też nie zmieniają się za bardzo. Przejeżdżamy przez podmokłe rejony Syberii Zachodniej zdominowanej przez lasy brzozowe poprzecinane gdzieniegdzie polami uprawnymi. Były to dawne kołchozy i sowchozy i widać, że obecnie wiele z tych dawnych gospodarstw zarasta powoli drzewami. Tajga odbiera to co kiedyś jej wyrwano. Z tajgą trudno wygrać i my też tego doświadczamy.

W każdym przypadku gdy zapada decyzja o noclegu gdzieś w tajdze należy się skrupulatnie przygotować na akcję rozkładania biwaku.

Zawsze należy się posilić za dnia, gdy komary jeszcze nie atakują. Rozsądnie jest rozłożyć biwak, gdy słońce jest wysoko, bo wyższa temperatura trzyma komary w zaroślach i nie są skore do ataku. Niestety ta opcja nie jest dla nas do przyjęcia, bo pokonanie całej Rosji zabrałoby nam dwa razy więcej czasu niż planowałem. Należy zatem szybko wyciągnąć już wcześniej przygotowane graty z samochodu i zamknąć auto. To pozwala mi na w miarę normalny sen, bo muszę wybić tylko kilkadziesiąt komarów, które wlecą do auta, a nie kilka milionów.

W przypadku rozkładania namiotu sprawa jest prosta, bo do środka z reguły się nie dostaną, ale akcja rozkładania sprzętu jest naprawdę bolesna. Komar atakuje przez każdy rodzaj odzieży i przez czapkę. Nasze środki na komary można użyć jako zapach do samochodu, ale nie jako środek odstraszający komary. Przez krótki czas działa sprawdzony DEET, ale po jakimś czasie też przestaje lub komary są tak zdeterminowane, że atakują bez opamiętania.

Po szczelnym zamknięciu się w namiocie jest spokojnie, ale niestety bardzo ciepło. W samochodzie mam możliwość otworzenia bocznych ścian (są zaopatrzone w moskitiery) i uchylenia okienek (też z moskitierami). Uchyliłem wszystko co było możliwe, niestety nic nie wiało i również było ciepło. Jednak po jakimś czasie w aucie zaczęły pojawiać się komary. Regularnie z nimi walczyłem, ale było coraz gorzej. Po poszukiwaniach okazało się, że cwaniaki są na tyle małe, iż przeciskają się między moskitierą w oryginalnych oknach. Na rosyjskie komary nawet niemiecka technika nie daje rady.

Po jakimś czasie sytuację opanowałem, ale i tak nie uniknie się ich ataku. Plusem tych syberyjskich komarów jest to, że boli zdecydowanie krócej niż po naszych polskich.

Po tej nocy dla wszystkich już jest jasne, że należy szukać miejsc noclegowych na wyasfaltowanych przestrzeniach takich jak stacje paliw, parkingi (stojanki) lub po zatrzymaniu samochodu nie wychodzić z auta (co jest raczej nie możliwe).

Coś takiego jak wieczorne grillowanie (tak popularne w Polsce) tutaj jest niemożliwe. Całe życie towarzyskie toczy się za dnia na dworze, ale wieczorem należy się przenieść do zamkniętych pomieszczeń.

Nocleg na trasie.

8 lipiec 2017

0 km

8.45 – 22.15, Kokoszino (Rosja)

Dzisiaj udało się wyruszyć o rozsądnej godzinie. W Nowosybirsku mamy się spotkać z Aleksem Kamerzanowem, podróżnikiem, który odbywa etapową wyprawę dookoła świata. Odbywa ją w sposób taki sam jak ja, czyli samochodem więc wymiana poglądów będzie jak najbardziej wskazana.

Okazuje się jednak, że Aleks jest na spotkaniu w Paryżu i wróci dzień po naszym pobycie w okolicach Nowosybirska.

Szybko podejmuję decyzję, że jednak jedziemy dalej, a spotkanie odłożymy na naszą trasę powrotną. I tak nie ma innej drogi niż przez Nowosybirsk.

Po całym dniu jazdy docieramy około 150 km. przed Nowosybirsk. Nie udaje nam się znaleźć rozsądnej stacji paliw więc zjeżdżamy kilka kilometrów w głąb drogi do jednej z wiosek i w okolicznym brzozowym zagajniku szybko rozbijamy namioty i idziemy spać.

Pisząc rozsądna stacja paliw mam zawsze na myśli na tyle dużą, że stają na niej samochody dostawcze, ale nie jest tak ogromna jak „stojanka”. Stojanki są dobre gdy idzie się spać do oferowanych przez nie miejsc noclegowych, gdy zostajesz na parkingu prawie przez cały czas słyszysz warkot silników i agregatów. Warto jest ustalić z obsługą gdzie są bardziej ciche miejsca i tam się usadowić.

Gdy już faktycznie mamy dość hałasu szukamy średniej wielkości stacji i wówczas nie ma problemu z ciężarówkami, które z reguły się tam nie zatrzymują lub jest ich tylko kilka. Na takiej stacji spokojnie można na trawniku rozbić namiot.

Gdy potrzeba nam całkowitej ciszy zjeżdżamy trochę z trasy i wówczas problemem są tylko hordy komarów, ale przy szybkim rozłożeniu sprzętu można sobie z tym poradzić.

Tak też zrobiliśmy dziś i mieliśmy cichą i spokojną noc.

Nocleg na trasie.

7 lipiec 2017

0 km

10.00 – 0.30, Smolenka (Rosja)

Po wczorajszej utracie godziny musieliśmy trochę odespać i start się opóźnił. Przyjąłem zasadę, że z reguły wstajemy o tej samej godzinie bez względu ile ich tracimy. Ta sztuczka może się udać gdy byśmy zabawili dłużej w jednym miejscu i przyzwyczaili się do zmiany czasu. Nam się to nie udaje gdyż prawie codziennie jedna godzina nam ucieka i gdy się ich trochę zbierze zmęczenie wygrywa.

Dzisiaj trasa nie była porywająca, jechaliśmy przez obszary stepowe na pograniczu kazachskim. Minęliśmy Kurgan, Iszim i dotarliśmy 180 km. przed Omskiem do wioski Smolenka. Zjechaliśmy trochę z drogi i rozbiliśmy biwak w stepie.

Nocleg na trasie.

6 lipiec 2017

0 km

9.00 – 1.15, Czelabińsk (Rosja)

Rano nadal bez przerwy pada, szybko się zbieramy i ruszamy dalej. Po kilku dniach podróży wpadam w rytm i pokonywanie kilometrów przestaje być problemem.

Akurat kwestię ilości kilometrów podczas przejeżdżania przez Rosję należy mocno wziąć pod uwagę.

Turystyczna wyprawa w pewnym momencie przestaje być przygodą, a jest łykaniem następnych setek kilometrów dróg, tych samych krajobrazów, mijaniem i wyprzedzaniem setek ciężarówek, spożywaniem posiłków w przydrożnych knajpach.

Wśród moich rozmówców panują dwa trendy co do oceny takiego wyjazdu. Pierwszy; to głupota, bo można do Japonii dolecieć samolotem. To prawda, ale jaka to przygoda w lataniu samolotem.

Drugi; świetna sprawa, ja też chciałbym tak pojechać. To stanowisko jest jednak bardziej niebezpieczne, ponieważ ludzie nie zdają sobie sprawy z ogromu terytorium Rosji i monotonii wyjazdu. Jeżeli ktoś tylko chciałby pojechać, a nie ma w głowie i psychice odporności na trudy i monotonię to niech faktycznie lepiej nigdzie nie jedzie.

Ja znam i rozumiem Rosję, lubię tutaj przebywać i rozumiem tutejsze sytuacje mimo, że od 27 lat żyję w innym i wolnym kraju. Jednak lata wychowania w PRL zrobiły swoje i dlatego tak nostalgicznie wracam do Rosji.

Napisałem w wolnym kraju, bo to prawda, a w Rosji ludzie nigdy nie osiągnęli takiego stanu wolności jak Polacy i tak naprawdę nawet nie mają świadomości do czego to byłoby im potrzebne. Wszystko co dostają mają reglamentowane z Moskwy, a reszta jest niepotrzebna i nawet o niej nie wiedzą. Przecież wiedza jest niebezpieczna więc wszystko tak jest ustawione, aby ludzie poznawali tylko „jeden słuszny przekaz”. Podobnie jak chce się zrobić w naszym kraju.

Dzisiaj przed nami symboliczna granica – Góry Ural. Granica między Europą i Azją. Najpierw jednak wjechaliśmy do Ufy, aby skorzystać z jakiegoś darmowego wi-fi i nadrobić sprawy zawodowe i osobiste.

Ufa ponad milionowe miasto wygląda jak obraz nędzy i rozpaczy, jak polskie miasta z czasów Gomółki. Niestety brak władzy samorządowej widać w Rosji jak na dłoni i odbija się to przede wszystkim na zwykłym obywatelu.

Z wielką radością wyjeżdżam z Ufy i dalej jadę wyremontowaną i zadbaną trasą federalną w stronę Czelabińska. Przekraczanie Uralu samochodem trwa dosyć długo, bo za każdą pokonaną doliną myślisz, że to już ta ostatnia i zjedziesz do Czelabińska, a to się ciągle ciągnie.

W końcu zjeżdżamy z gór i meldujemy się na rogatkach Czelabińska. Miasto posiada dużą obwodnicę i wolę nadrobić kilometry niż gdzieś błądzić w mieście. Piszę błądzić, ponieważ cechą rosyjską jest kompletny brak wyobraźni w oznakowaniu tras w miastach bądź zupełny brak oznakowania (również to „zasługa” braku samorządów, bo przecież Rosjanin wie i zawsze wiedział gdzie jechać).

Objazd Czelabińska kończymy na stacji Rosnieft już na wylocie na Kurgan.

Nocleg na stacji paliw.

5 lipiec 2017

0 km

9.15 – 22.00, Nabierieżnyje Czełny (Rosja)

Od wjazdu na Łotwę bez przerwy pada deszcz. W Rosji przybrało to nawet kategorię klęski żywiołowej, gdyż w telewizji ciągle mówią o problemach rolników i zalanych miastach. Faktycznie od trzech dni pada i nie zanosi się, że szybko się skończy. Jazda w takich warunkach nie należy do przyjemnych i bezpiecznych. Mimo, że główna droga federalna na wschód jest w dobrym stanie to zdarzają się momenty, gdy ciężarówka z przeciwka wyrzuca falę wody na mój samochód. W takich warunkach pokonuję ponad 600 km, w międzyczasie zmienia się strefa czasowa i ubywa nam godzina. Udało się przejechać Kazań (stolicę Tatarstanu) i nie ma sensu dalej jechać. Zatrzymujemy się więc na „stojance” (parkingu dla ciężarówek) w miejscowości Nabierieżnyje Czełny. Stojanka z reguły oferuje również miejsca noclegowe więc ekipa nie ma problemu z rozbijaniem namiotów i wynajmuje pokoje. Ja zostaję w samochodzie i moim jedynym problemem jest ciągły hałas silników ciężarówek, bądź pracujących agregatów.

Nocleg na parkingu.

4 lipiec 2017

0 km

9.15 – 23.30, Pyra (Rosja)

Na granicy spędziłem 16 godzin, następny dzień też był stracony gdyż byłem zmęczony i jazda w takim stanie nie byłaby bezpieczna.

Dzisiaj muszę się rozkręcić i wpaść w rytm podróży. Jadąc na wschód mamy jeszcze jeden niesprzyjający fakt czyli krótszy dzień. Co kilkaset kilometrów przekraczamy strefę czasową i znika nam jedna godzina. To też trzeba brać pod uwagę.

Na szczęście rytm złapałem i udało się pokonać całkiem przyzwoity dystans. Nawet przejazd przez Moskwę nie spowodował większych opóźnień. Objechałem stolicę wewnętrzną obwodnicą, korków nie było. Ewentualne zwiedzanie miasta zostawiłem na drogę powrotną, gdy już nie będzie presji czasu.

Nocleg zorganizowaliśmy sobie na stacji paliw i w okolicznej gospodzie.

Nocleg na stacji paliw.

3 lipiec 2017

0 km

14.00 – 21.00, Nikulino (Rosja)

Po nieprzespanej nocy bardzo trudno jest zorganizować sobie dzień. Z granicy ruszyłem po południu, po kilku godzinach musiałem się normalnie przespać. Sen z zaplanowanej godziny przedłuża się do dwóch godzin.

Dzisiaj już nie uda się pokonać zbyt wielu kilometrów więc tylko zjadam dobrą rosyjską solankę, tankuję taniego rosyjskiego paliwa i wieczorem dojeżdżam do wioski Nikulino, gdzie na stacji paliw zatrzymuję się na nocleg.

Nocleg na stacji paliw.

2 lipiec 2017

0 km

9.30 – 21.30, granica łotewsko-rosyjska (Łotwa)

Od rana spokojnie przemierzałem Litwę i Łotwę. Przejechawszy te dwa kraje już kilkakrotnie, nigdy nie widziałem policji czającej się na kierowców i zatrzymującej ich do nieuprawnionych kontroli. Podobnie było też podczas tego przejazdu. Nie widziałem żadnego patrolu. Policja w tych krajach zajmuje się przestępcami, a nie kierowcami.

Podobnie jest z organizacją dróg i obwodnic. Każde miasto i niemal każda wieś posiadają swoją obwodnicę lub droga jest poprowadzona z dala od domostw. To następny przykład logicznego myślenia, którego brakuje w Polsce. Kraje te również nie są imperium producentów znaków i normalnie można obserwować zmieniające się krajobrazy, a nie tysiące niepotrzebnych znaków drogowych.

W tempie 90 km/h przejechałem dwa kraje i po południu zajechałem pod granicę. W związku z tym, że wiza rozpoczynała się od godziny 0.00 skorzystałem z ostatniego darmowego wi-fi w lokalu przed granicą. Poczekałem trochę na parkingu i o 21.30 podjechałem pod granicę.

W swoich dotychczasowych podróżach jadąc do Rosji jechałem zawsze przez Ukrainę. Nigdy nie było żadnych problemów z wyjątkiem wyprawy w 2015 roku kiedy Rosjanie bardziej skrupulatnie podeszli do kontroli bagażu. Było to związane z trwającym konfliktem zbrojnym, ale odprawa zabrała mi tylko godzinę zamiast normalnych 15 minut.

W tym roku uznałem, że lepszym rozwiązaniem będzie ominięcie Ukrainy i przejazd od razu do Rosji. Granica UE-Rosja wydawała się przyjaźniejsza.

Faktycznie gdy o 21.30 podjechałem na granicę stało kilkanaście samochodów i było widać posterunek rosyjski. Nawet miałem obawy, że do posterunku dotrę przed godziną 0.00 i będzie trzeba zjechać na pobocze, aby poczekać kilkanaście minut do 3 lipca.

Okazało się jednak, że kolejka przesuwa się co godzinę o kilkanaście metrów. Na początku nikt nie brał pod uwagę, że może to potrwać tak długo, ale ostatecznie na granicy spędziłem 16 godzin.

Rosjanie to bardzo spokojna nacja, zupełnie ich nie irytowało, że czekają na wjazd do swojej „matuszki Rosiji” tyle godzin. Stali karnie w kolejce z dziećmi i staruszkami. Nie zabrzmiał nawet jeden klakson dla przyśpieszenia odprawy.

Gdy rano, po kilkunastu godzinach przyszła kolej na mnie wszystkie sprawy papierowe załatwiłem przez 20 minut, a pozostałe 20 minut to było oczekiwanie na celniczkę, która ostatecznie pobieżnie spojrzała na samochód. W Rosji zasadą jest, że należy otworzyć wszystkie otwory (drzwi, schowki, skrzynie itp.) w samochodzie i celnik do nich zagląda. Te czynności trwają zwykle bardzo szybko gdy na każdym stanowisku jest celnik; w naszym przypadku celnik obsługiwał sześć stanowisk.

Nie wiem w jakich kategoriach można określić tak długie oczekiwanie na odprawę. Nie był to na pewno strajk, bo w tym kraju strajki nie istnieją, nie był to też „strajk włoski”, gdyż celnik nie przykładał się zbytnio do przeszukania samochodu. Może faktycznie jakaś część celników była na „lewych zwolnieniach lekarskich” i nie miał kto odprawiać.

Ostatecznie 16 godzin oczekiwania i tak było niczym przy 3 dniach jakie spędziłem kiedyś w porcie na granicy Iranu.

Nocleg na przejściu granicznym.

1 lipiec 2017

0 km

13.30 – 21.15, Suwałki (Polska)

Przede mną ponad 11 000 km. trasy do Władywostoku. Podczas tak długiego dystansu trudno jest ustalić wszystkie założenia więc skupiłem się tylko na jednym. Prom z Władywostoku do Japonii wypływa 20 lipca i przed tym terminem muszę zameldować się w porcie. Przeliczając ilość kilometrów na dni wydaje się, że 550 km dziennie to niewiele. Trzeba jednak wziąć pod uwagę ewentualną długość oczekiwania na granicy, remonty dróg, korki, wypadki, awarie samochodu, spotkania z przyjaciółmi w Rosji. Wszystkie te sytuacje będą wpływały na szybkość jazdy. Mimo wielu argumentów przeciw i ogólnemu niezrozumieniu dlaczego do Japonii jadę samochodem, a nie lecę samolotem postanowiłem zrealizować wyprawę.  

Po południu ruszyłem z Kalisza w stronę granicy z Litwą.

Do wieczora dojechałem do Suwałk, gdzie na parkingu zatrzymałem się na nocleg. Zrealizowałem plan minimum, ale nie było sensu jechać dalej gdyż wiza rosyjska zaczynała się 3 lipca.

Nocleg na parkingu.

Przed wyjazdem

Nigdy specjalnie nie myślałem o Japonii jako moim celu podróżniczym. To jest kraj, który już tak mocno się zmienił, że czy odwiedzę go szybciej, czy później nic to nie zmieni. Wyznaję zasadę, że warto jeździć tam, gdzie następują zmiany, gdzie zatraca się rdzenna kultura, gdzie wojny niszczą dorobek kulturowy kraju. Takie miejsca warto oglądać, bo jutro może już nam się to nie udać lub nie będzie do czego jechać. Miałem ogromne szczęście zwiedzić Syrię w czasie pokoju, przejechałem też Libię. Teraz to już nie jest możliwe.

Uznałem, że nie Japonia, a Rosja jest celem samym w sobie. Państwo, które powoli, acz sukcesywnie się zmienia warte jest kolejnej wizyty. Natomiast sama Japonia będzie taką wisienką na torcie i zwieńczeniem całej organizacji.

Z punktu widzenia tejże organizacji wyprawa do Japonii nie wydaje się tak trudna. Cały czas trzeba jechać przez Rosję, a później tylko przepłynąć Morze Japońskie i będzie się na miejscu.

Jednak Japonia nie jest takim łatwym krajem do odwiedzenia własnym pojazdem. Potrzebny jest karnet CPD, który z reguły jest drogi i trudny do uzyskania. Do tej pory znałem tylko jednego Polaka, który swoim autem dostał się do Japonii i to bez karnetu.

Innym problemem jest wycofany od kilku lat prom z Sachalinu na Hokkaido. Prom był tanią alternatywą dla drogiego promu pływającego między Władywostokiem, Koreą i Japonią. Dodatkowo jego atutem był prosty system odprawy celnej nie angażujący agenta celnego.

Prom został w 2014 roku wstrzymany, a w 2016 ruszył ponownie, ale tylko dla ruchu pasażerskiego. To mnie nie satysfakcjonowało.

Pozostał mi tylko prom z Władywostoku, dodatkowo obarczony obsługą agenta celnego, gdyż inaczej załatwienie formalności trwałoby kilka dni, a nie kilka godzin.

Ostatecznie grupa wyjazdowa się zawiązała i mogliśmy rozpocząć organizację wiz rosyjskich. W tym przypadku były to wizy biznesowe gdyż turystyczne mają ważność 30 dni i są tylko jednokrotne. Biznesowe są dwukrotne lub wielokrotne i ważne minimum 3 miesiące.

Japonia wpuszcza nas bezwizowo więc w tym przypadku nie było problemu.

24-25 styczeń 2017

0 km

8.00 – 19.30, za Monachium (Niemcy)

Zgodnie z planem wjechaliśmy tylko na Monte Cassino, oddaliśmy hołd naszym żołnierzom i ruszyliśmy dalej w drogę.

Cały dzień jechaliśmy włoskimi autostradami, później krótki odcinek Austrii i nad ranem dotarliśmy za Monachium. Wszyscy byliśmy zmęczeni i nie było możliwości aby dalej pojechać bez odpoczynku. Odpaliliśmy zatem webasto i przy -10°C na zewnątrz mieliśmy w aucie dogodne warunki do spania.

O 8.00 rano odpaliliśmy samochody i spokojnie dojechaliśmy do domu. Pokonaliśmy 827 km. i zakończyliśmy wyprawę do Algierii.

Nocleg na trasie.

23 styczeń 2017

0 km

8.00 – 19.30, Salerno (Włochy)

Wczoraj wieczorem dotarliśmy do Palermo. Była już 22.00, dodatkowo wyjazd na terytorium UE też jest obarczony kontrolą. Nawet jeśli nikt nie jest zainteresowany kontrolą naszych pojazdów to swoje w kolejce należy odstać. Po godzinie, kilku pytaniach o narkotyki i papierosy i wymianie uwag technicznych o samochodach wyjeżdżamy z terminala i jesteśmy we Włoszech.

Przed nami ponad 2 500 km. raczej nudnej podróży przez Europę. Piszę raczej nudnej, ponieważ większość uczestników gdy już jesteśmy w Europie chciałaby szybko dotrzeć do domu i zwiedzanie odchodzi na drugi plan.

W każdej wyprawie przestrzegam żelaznej zasady, że Europę zwiedzamy w drodze do celu, a podczas powrotów staramy się tylko spokojnie dotrzeć do domu. Akurat w tym przypadku plany ułożyły się odwrotnie, bo szybko dotarliśmy do portu w Genui, a dłuższą drogę zostawiliśmy na czas powrotu.

Niestety muszę potwierdzić, że to się nie sprawdza i mimo długiej trasy przez całe Włochy obraliśmy tylko jeden punkt do obejrzenia. Ustaliliśmy, że oglądamy tylko Monte Cassino.

Przez Palermo przejechaliśmy w nocy, wyjechaliśmy tylko poza miasto i zatrzymaliśmy się na nocleg na stacji benzynowej.

Rano ruszyliśmy w trasę i bez postojów dotarliśmy do Salerno, gdzie rozlokowaliśmy się w hotelu La Isla.

Nocleg w hotelu La Isla (22,50 EUR).

21-22 styczeń 2017

Pobyt w Hammamet.

Mamy cały dzień na ostatnie zakupy, dobre jedzenie i pozwiedzanie okolic. Nasz kemping jest nad morzem więc wybraliśmy się na spacer. Fale są bardzo duże i zaczynamy się zastanawiać czy uda nam się wypłynąć dziś w nocy do Włoch. Nasz współpodróżnik z Gdańska twierdzi, że przy tym stanie morza nie ma szans na wypłynięcie. Jakoś nie chce mi się w to wierzyć, ale około 15.00 otrzymuję sms od przewoźnika, że w związku ze sztormem prom jest odwołany i wypłynięcie jest przesunięte na jutro rano na 9.00.

Przesunięcie takie nie wpływa na nasze plany i terminy, ale zamiast spędzić noc na promie i wstać wypoczętym rano w Palermo, to musimy wstać jutro o świcie i płynąć cały dzień do Włoch.

Dopłyniemy do Palermo wieczorem i będziemy musieli od razu szukać jakiegoś miejsca noclegowego. Trochę bez sensu, ale w podróżach musimy się godzić na przeciwności i niespodzianki pogodowe.

Na odprawie musimy pojawić się 2 godziny przed wypłynięciem więc zrywamy się o 5.00, zjadamy szybkie hotelowe śniadanie i ruszamy do Tunisu; mamy do pokonania 90 km.

Przed Tunisem tankujemy samochody do pełna i o 7.30 ustawiamy się w kolejce na terminal portowy. Przez dłuższy czas czekamy na wjazd do odprawy, ale gdy już wjeżdżamy wszystko odbywa się sprawnie. Jako turyści z Europy nie wzbudzamy zainteresowania służb tunezyjskich, szczególnie gdy wyjeżdżamy z Tunezji. Przed samym wjazdem na prom kontroli dokonują celnicy włoscy poszukując nielegalnych imigrantów.

Nie tylko nasz prom został wstrzymany i oprócz naszej jest też odprawa innego włoskiego przewoźnika. Wszystko się wydłuża i ostatecznie prom rusza o 12.00; czeka nas około 10 godzin rejsu.

Nocleg na kempingu Jaśmin (6 TND).

20 styczeń 2017

0 km

10.30 – 21.30, Hammamet (Tunezja)

Jesteśmy już całkowicie wolni, nie mamy żadnej eskorty i sami możemy kształtować nasz dzień. Pozwoliliśmy sobie na dłuższe wylegiwanie i w konsekwencji wystartowaliśmy dosyć późno. Nie musimy się nigdzie spieszyć, nie mamy zamiaru raczej niczego oglądać po drodze. Chciałem dotrzeć jedynie do Sbeitli i obejrzeć pozostałości rzymskiego miasta z II wieku n.e. Gdy w 2009 roku wracałem z Libii zabrakło mi kilkanaście minut i odbiliśmy się od zamkniętej bramy. Chciałem to nadrobić w tym roku, ale toczyliśmy się bardzo wolno, w Gafsie zatrzymaliśmy się jeszcze na dobry obiad i nagle okazało się, że do Sbeitli wjechaliśmy o 17.00, a była to właśnie godzina zamykania wykopalisk. Gdy podjeżdżaliśmy pod bramę biletów już nie można było kupić, ale obsługa nas wpuściła i w szybkim tempie zostaliśmy przeprowadzeni po wykopaliskach. Warto było zobaczyć to miejsce, które wygląda imponująca, a to przecież tylko mała część odkopanego miasta.

Ze Sbeitli już bez zbędnych postojów dojechaliśmy do Hammametu i naszego kempingu Jaśmin. Kemping nie znajduje się w samym Hammamecie tylko kilkanaście kilometrów dalej w miejscowości Nabeul.

Spokojna nadmorska miejscowość z dobrymi knajpami i spokojnym kempingiem. Zgodnie z planem dziś nocujemy, a jutro o 23.00 mamy prom z Tunisu do Palermo.

Nocleg na kempingu Jaśmin (6 TND).

19 styczeń 2017

0 km

8.30 – 22.00, Nefta (Tunezja)

Dziś kończy się nasz pobyt w Algierii. Do wieczora musimy dotrzeć do granicy, załatwić wszystkie formalności i wyjechać z Algierii. Cześć ekipy, która wczoraj wyjeżdżała tkwiła na przejściu granicznym 2,5 godziny. Algieria to nie jest kraj, w którym panują korupcyjne zwyczaje na granicach. Tutaj nikt od nas nie wymusza żadnych łapówek więc taki czas spędzony na przejściu granicznym wydawał mi się zbyt długi.

Ruszyliśmy zatem rano w kierunku przejścia w Taleb Larbi. Do pokonania mieliśmy ponad 500 km. więc zadanie nie było takie łatwe. Za Touggourt też warunki nam nie sprzyjały, bo były to tereny oaz i wzdłuż drogi ciągnęły się wioski i miasteczka. W takich warunkach nikt nie pozwalał sobie na szybką jazdę, a dodatkowo progi spowalniające skutecznie gasiły takie zapędy.

Gdy byliśmy już na ostatnich 50 km. żandarmi włączyli koguty, aby szybciej dotrzeć do przejścia.

Nie miałem do końca pewności, ale przejście graniczne pracowało tylko do 20.00 więc dotarcie przed tą godziną miało ogromne znaczenie. Zanim jeszcze zameldowaliśmy się na granicy skorzystaliśmy z algierskiego paliwa i ruszyliśmy na spotkanie biurokracji.

Przekraczałem już setki dziwnych granic na całym świecie i zawsze lubię spotkania z celnikami i żołnierzami. Stosując pewne zagrywki można znacząco przyśpieszyć procedury. Tutaj też sprawnie wypełniliśmy fiszki i ze wszystkimi paszportami w ręce ruszyłem do wszystkich kontroli. Cała akcja zabrała nam 0,5 godziny i było to jedna z najszybszych odpraw jaką pamiętam.

Pożegnaliśmy się z przewodnikami i pojechaliśmy do punktu kontroli tunezyjskiej, który był kilka kilometrów dalej.